Tytani pod presją. Nest Bank sprawdził, co trapi polskich przedsiębiorców

Kryzys zdrowia psychicznego dotknął właścicieli firm. Stres, przeciążenie pracą, odpowiedzialność - aż 96 proc. polskich mikroprzedsiębiorców czuje, że są przytłoczeni obowiązkami zawodowymi, a co trzeci z nich wykazuje objawy depresji. Problem dotyka tej grupy zawodowej na ogromną skalę, a jego skutki są wielopłaszczyznowe, nie tylko w aspekcie zdrowotnym, ale i ekonomicznym. Wyniki badania zebrane w raporcie "Przedsiębiorcy w stanie zagrożenia" opracowanym przez Nest Bank wskazują, że w ostatnich trzech latach aż 7 na 10 przedsiębiorców doświadczyło poważnych trudności emocjonalnych, a 57 proc. z nich żyje w stanie przewlekłego lęku.

Przedsiębiorcy prowadzący małe firmy nieustannie balansują między wieloma obowiązkami. Często pełnią równocześnie rolę właściciela, menedżera, księgowego, a nierzadko także osoby odpowiedzialnej za marketing i obsługę klienta. Konieczność skupienia się na wielu zadaniach jednocześnie ogromnie obciąża. Taki tryb pracy prowadzi do chronicznego stresu, a możliwość odcięcia się od obowiązków wydaje się być dla nich luksusem. Niestety, prowadzi to do stopniowego wypalenia zawodowego, co z kolei przekłada się na pogorszenie zdrowia psychicznego. Aż 34 proc. widzi swoje życie jako pasmo ciągłego stresu, wysiłku i problemów, których nie da się rozwiązywać na bieżąco. Tymczasem często nawet nie ma komu delegować zadań, nie mówiąc już o odpowiedzialności. Aż 7 na 10 przedsiębiorców uważa, że odpowiadają za wszystko, co dzieje się w ich firmie. Praca we własnym przedsiębiorstwie nie zamyka się w etatowych ośmiu godzinach, dlatego aż 73 proc. z nich przyznaje, że nie udaje im się oddzielić życia zawodowego od prywatnego, a 96 proc. czuje się przeciążonych pracą.

Praca dominuje w ich codziennym życiu, co prowadzi do ograniczenia czasu na odpoczynek, rodzinę czy zainteresowania. Aż 46 proc. przedsiębiorców przyznaje, że odbiera telefony służbowe w trakcie urlopu (dla porównania robi to tylko 13 proc. etatowców), a 43 proc. - odbiera i pisze służbowe maile na wakacjach. Ponad połowa (56 proc.) przedsiębiorców nie bierze urlopu dłuższego niż tydzień, obawiając się, że ich nieobecność w firmie mogłaby mieć negatywny wpływ na funkcjonowanie biznesu, a aż 38 proc. całkowicie z niego rezygnuje. Dodatkowo 6 na 10 właścicieli firm nie bierze zwolnienia lekarskiego w przypadku choroby, 45 proc. przyznaje, że się niezdrowo odżywia, a co trzeci przedsiębiorca rezygnuje ze snu z powodu pracy. Skutkiem tego jest narastający stres, który z czasem przeradza się w poważniejsze problemy zdrowotne, w tym stany lękowe i depresję.

Najbardziej charakterystyczną cechą współczesnych mikroprzedsiębiorców jest wysokie obciążenie pracą oraz brak "work-life balance". To powoduje, że przedsiębiorcy niemal nie odpoczywają - brak im takiej przestrzeni, w której mogliby się zregenerować, naładować baterie i nabrać dystansu. Obciążenie pracą jest szczególnie widoczne, gdy zestawi się styl życia przedsiębiorców i pracowników etatowych. Obraz, który się wyłania, jest niepokojący. Dwa razy więcej przedsiębiorców rezygnuje z czasu dla siebie z powodu pracy, w porównaniu do pracowników etatowych. Jeszcze bardziej niepokoi sytuacja kobiet przedsiębiorczyń, które częściej niż mężczyźni rezygnują ze snu, odpowiedniego odżywiania czy przyjemności. - mówi Magdalena Zajkowska, wiceprezeska Nest Bank.

Przeciążenie zawodowe wśród polskich właścicieli firm znajduje odzwierciedlenie w alarmujących statystykach dotyczących ich zdrowia psychicznego. Aż 68 proc. mikroprzedsiębiorców w ciągu ostatnich trzech lat doświadczyło kryzysu psychicznego, a prawie 6 na 10 przeżywa chroniczny lęk. Aż 42 proc. badanych odczuwa ciągłe zdenerwowanie, a 41 proc. nie jest w stanie się zrelaksować. Problemy ze snem dotyczą 35 proc. przedsiębiorców, a 27 proc. deklaruje, że zapomniało, jak to jest czuć radość. Szczególnie narażone są kobiety prowadzące biznes, u których wskaźniki zagrożenia depresją i lękiem są wyższe niż u mężczyzn.

Jedynie 13 proc. właścicieli firm nie odczuwa potrzeby poprawy swojego stanu zdrowia psychicznego i nie korzysta z żadnej formy pomocy. Wielu z nich sięga po różnorodne zachowania ucieczkowe: od oglądania filmów i seriali (7 na 10 ankietowanych), przez "zajadanie" problemów (51 proc.), aż po alkohol (40 proc.) i aktywność fizyczną (39 proc.). Ale aż 87 proc. przedsiębiorców aktywnie szuka wsparcia: korzystają z leków poprawiających nastrój (bez recepty i na receptę), z pomocy psychologa, psychoterapeuty lub psychiatry. Kobiety częściej szukają profesjonalnej pomocy: 35 proc. pytanych korzysta z psychoterapii. Wśród mężczyzn z kolei robi to 29 proc. Panowie za to częściej sięgają po alkohol (37 proc. vs 27 proc.).

- Niestety, w natłoku codziennych obowiązków, przedsiębiorca kosztem własnego zdrowia często godzi się na funkcjonowanie w takich warunkach, bo "tak już bywa, gdy prowadzi się firmę". Z kolei ta część przedsiębiorców, która chciałaby funkcjonować inaczej, często nie wie, jak radzić sobie ze stresem, co powoduje korzystanie ze strategii ucieczkowych, takich jak alkohol, oglądanie seriali oraz gry komputerowe. Pociesza fakt, że niemal 9 na 10 przedsiębiorców aktywnie szuka wsparcia, ale kluczowe wciąż musi być zwiększanie świadomości na temat tego, gdzie przedsiębiorcy mogą szukać pomocy w trudnościach -dodaje Aleksandra Tokarewicz, CEO Helping Hand.

Tymczasem mikroprzedsiębiorcy odgrywają kluczową rolę w polskiej gospodarce. To oni tworzą znaczną część miejsc pracy w kraju i napędzają rozwój lokalnych społeczności. Jednak ich praca wiąże się z ogromnym wysiłkiem, który często pozostaje niezauważony przez szerszą opinię publiczną. Wysokie koszty prowadzenia działalności, rosnące obciążenia administracyjne, brak stabilności prawnej i gospodarczej, a także niepewność co do przyszłości firmy, to tylko niektóre z problemów, z jakimi muszą się mierzyć na co dzień.

Raport "Przedsiębiorcy w stanie zagrożenia" opracowany przez Nest Bank ujawnia niepokojące dane na temat zdrowia psychicznego przedsiębiorców. Choć ta grupa społeczna jest kluczowym elementem polskiej gospodarki, jej przedstawiciele często czują się pozostawieni sami sobie w obliczu problemów zdrowotnych, zarówno fizycznych, jak i psychicznych.

Brak odpowiedniego wsparcia oraz świadomości, jak ważne jest dbanie o swoje zdrowie psychiczne, sprawia, że wielu z nich ignoruje objawy wypalenia zawodowego, depresji czy chronicznego lęku. Z obawy przed utratą płynności finansowej i stabilności firmy, rezygnują z urlopów, nie korzystają z opieki zdrowotnej, a ich życie osobiste zostaje zepchnięte na dalszy plan. Dlatego w ramach kampanii "Przedsiębiorcy w stanie zagrożenia" prowadzonej przez Nest Bank we współpracy z Helping Hand, platformą wsparcia zdrowia psychicznego, mikroprzedsiębiorcy na stronie www.nestbank.pl/zdrowie otrzymują dostęp do szeregu materiałów psychoedukacyjnych, które pomogą im poprawić stan zdrowia psychicznego.

Raport "Przedsiębiorcy w stanie zagrożenia" został opracowany na podstawie badań Synergion, składających się z pogłębionych wywiadów indywidualnych, a następnie sondażu na grupie 908 przedsiębiorców, reprezentatywnej pod względem struktury liczebności mikroprzedsiębiorstw w branżach i województwach według najbardziej aktualnych danych GUS. Wyniki dla mikroprzedsiębiorców zostały zestawione z wynikami badania na reprezentatywnej ze względu na strukturę płci, wieku i miejsca zamieszkania próbie 1021 osób pracujących na umowę o pracę. 

Cały raport z badania można pobrać na stronie internetowej https://nestbank.pl/zdrowie.