Pierwsze objawy insulinooporności to wcale nie tycie. Zauważysz rano i po jedzeniu
Wilczy apetyt przez cały dzień, senność, nerwowość, trudności w utracie zbędnych kilogramów, a także kołatanie serca i drżenie dłoni - to wszystko mogą być objawy insulinooporności. Szacuje się, że problem obniżonej tolerancji tkanek na insulinę dotyczy aż 40 proc. Europejczyków. Ze względu na poważne konsekwencje zdrowotne, które może za sobą nieść, insulinooporność jest zagadnieniem, o którym należy mówić często i głośno, zwłaszcza, że w przypadku profilaktyki, jak i samej walki z tą przypadłością wiele zależy od samego pacjenta. Czym jest insulionooporność? Jakie wywołuje objawy i jak się ją diagnozuje?
Żeby wyjaśnić, czym jest insulinooporność, trzeba najpierw zrozumieć, jaką rolę w ludzkim organizmie pełni insulina. W najprostszym ujęciu hormon ten powoduje wzrost transportu glukozy do wnętrza komórek, tym samym obniżając jej poziom we krwi, ponadto bierze udział w przemieszczaniu się jonów magnezu i potasu.
Czym zatem jest insulinooporność? Jak sama nazwa wskazuje, jest to stan obniżonej wrażliwości tkanek (głównie mięśniowej, tłuszczowej i wątroby) na działanie insuliny, do którego dochodzi w wyniku zaburzenia mechanizmów regulacji produkcji tego hormonu. Konsekwencją osłabienia reakcji komórek na insulinę jest upośledzenie metabolizmu węglowodanów, białek i tłuszczy, co sprzyja otyłości, i zwiększa ryzyko rozwoju m.in. chorób sercowo-naczyniowych, cukrzycy typu 2 i hiperlipidemii.
Insulinooporność nie jest traktowana jako osobna jednostka chorobowa, chociaż uznaje się ją za składową zespołu metabolicznego. Czynnikami predysponującymi do spadku wrażliwości tkanek na insulinę są: otyłość, dieta i nadwaga, skłonność genetyczna, spożywanie alkoholu, palenie papierosów, ciąża i przyjmowanie niektórych leków (w tym: blokerów kanału Ca, tabletek antykoncepcyjnych, diuretyków pętlowych, glikokortykosteroidów).
Insulinooporność bywa podstępna i długo może pozostać niezauważona, wszystko przez to, że wywoływane przez nią objawy pojawiają się stopniowo i często bywają niespecyficzne. Do najczęstszych dolegliwości występujących u osób dotkniętych tą przypadłością, należą:
- przyrost masy ciała pomimo braku przejadania się, tycie w okolicy talii;
- senność i obniżenie nastroju, które można powiązać ze spożyciem posiłku;
- łatwa męczliwość pojawiająca się nawet po niewielkim wysiłku;
- napady głodu, pojawiające się ok. 2-3 godziny po spożytym posiłku, a także nieustająca ochota na słodycze;
- trudności w utracie zbędnych kilogramów;
- rozdrażnienie, nerwowość;
- pojawianie się na skórze ciemnych zrogowaciałych plam tzw. rogowacenie ciemne;
- bóle głowy i stawów;
- nadmierna potliwość, zwłaszcza po posiłku;
- kołatanie serca i drżenie dłoni.
Stanowisko środowiska naukowego dotyczące diagnostyki insulinooporności, nie zostało dotychczas ujednolicone. Wiadomo, że istnieje kilka sposobów weryfikacji wrażliwości tkanek na działanie insuliny, jednym z nich jest podanie pacjentowi glukozy na czczo i sprawdzenie, czy organizm reaguje: wydzielaniem hormonu, regulacją poziomu glukozy i wchłanianiem cukru do tkanek. Takie postępowanie nazywa się doustnym testem obciążenia glukozą (OGTT). Pozwala ono wykryć stan przedcukrzycowy, który często wskazuje właśnie na insulinooporność.
Dalsza diagnostyka IO polega na oznaczeniu poziomu insuliny w surowicy na czczo, wykonaniu lipidogramu oraz badania na Hs-CRP. W wielu ośrodkach przeprowadza się także wyliczania wskaźnika insulinooporności (HOMA-IR), za pomocą odpowiedniego wzoru na podstawie zmierzonej wcześniej wartości stężenia glukozy i insuliny we krwi pacjenta. Chociaż wykonuje się go relatywnie często, nie zawsze daje on wiarygodne wyniki.
Za najskuteczniejszą metodę potwierdzania insulinooporności uważa się klamrę metaboliczną, która polega na pomiarze ilości glukozy potrzebnej do utrzymania stałej glikemii (tzn. stałego stężenia glukozy we krwi) przy podawaniu pacjentowi przez 120 minut insuliny dożylnie. Jednak, z powodu skomplikowanego przebiegu i wysokich kosztów jej przeprowadzania, stosuje się ją w diagnostyce bardzo rzadko. Do prostych i często wybieranych badań należą: pomiar stężenia insuliny lub C-peptydu.
Czy insulinooporność jest cukrzycą?
Insulinooporność nie jest cukrzycą, ale może do niej prowadzić. O cukrzycy mówi się, gdy poziom glukozy we krwi wynosi powyżej 126 mg/dL w więcej niż jednym pomiarze.
Insulinooporność - co jeść?
Osoby z insulinoopornością powinny spożywać pokarmy, które nie posiadają wysokiego indeksu glikemicznego, a równocześnie będą zapewniać wszystkie inne potrzeby żywieniowe. W przypadku spadku tolerancji insuliny najlepiej sprawdza się: dieta śródziemnomorska lub DASH. Produkty powinny zawierać dużo błonnika, który przez długi czas pozwala utrzymać uczucie sytości, zabezpieczając tym samym przed podjadaniem między posiłkami. Za dobre źródła błonnika, uważa się: kaszę gryczaną, brązowy ryż, otręby, płatki zbożowe i makaron pełnoziarnisty.
Czy da się wyleczyć insulinooporność?
Chociaż nie wynaleziono uniwersalnego leku na insulinooporność, można z nią skutecznie walczyć. Najważniejszym postępowaniem jest wyeliminowanie jej przyczyny (np.zmniejszenie masy ciała, zmiana przyjmowanych leków, obniżenie stężenia niektórych hormonów). Niezmiernie istotna jest też zmiana stylu życia.
Czy isulinooporność zawsze kończy się cukrzycą?
Badania wykazują, że aż u 70 proc. pacjentów insulinooporność spowodowała rozwój cukrzycy typu 2, jednak tych danych nie należy traktować jak wyrok, wiele zależy od wytrwałości pacjenta w przestrzeganiu zaleceń.
Dlaczego nieleczona insulinooporność jest niebezpieczna?
Długoletnie utrzymywanie się insulinooporności i ciągłego wzrastania produkcji insuliny prowadzi do zużywania wysp trzustkowych oraz rozwoju cukrzycy. Często łączy się to także z postępującą otyłością. Konsekwencją obniżonej wrażliwości tkanek na insulinę może być: miażdżyca, zawał mięśnia sercowego, udar mózg, PCOS, zmniejszenie produkcji testosteronu u mężczyzn oraz stłuszczenie wątroby.
CZYTAJ TAKŻE:
Ładunek glikemiczny - prosty sposób na wygranie z insulinoopornością i nadwagą
