Do złudzenia przypomina zwykłą infekcję. Objawy obserwują w toalecie i w łóżku

Śródmiąższowe zapalenie pęcherza (inaczej zespół bolesnego pęcherza moczowego, z ang. interstitial cystitis - IC) daje objawy zbliżone do "zwykłego" zapalenia pęcherza, z którym zmagamy się na skutek infekcji bakteryjnej. W tym przypadku jednak to nie bakterie odpowiadają za dolegliwości. Chorobę odkryto w 1915 roku i od tej pory trwają ciągłe próby ustalenia jej przyczyn. 90 proc. wszystkich przypadków dotyczy kobiet, najczęściej w wieku 30-50 lat. IC niezwykle rzadko diagnozuje się u niemowląt i małych dzieci. Choroba ma tendencję do występowania okresów remisji (objawy ustępują samoistnie) i nawrotów, zdarza się, że dolegliwości mają charakter ciągły (a dolegliwości stały poziom nasilenia), co znacznie obniża jakość życia i utrudnia normalne funkcjonowanie, może prowadzić do stanów depresyjnych. 

Klasyfikacja choroby: 

• postać klasyczna - na ścianach pęcherza moczowego znajdują się owrzodzenia lub zaczerwienienia, tzw. zmiany Hunnera (od nazwiska odkrywcy schorzenia); 
• postać nieklasyczna - brak zmian Hunnera. 

Wciąż nie udało się ustalić jednoznacznych przyczyn choroby. Podejrzewa się, że rozwój schorzenia może się wiązać z kilkoma czynnikami. Jednym z nich jest uszkodzenie błony śluzowej pęcherza, przez co do narządu przenikają drażniące substancje. Na dłuższą metę powoduje to zaburzenia unerwienia czuciowego pęcherza i powiększający się stan zapalny. Wciąż jednak nie wiadomo, jaka jest przyczyna uszkodzeń śluzówki pęcherza.  

Pacjenci ze zdiagnozowanym IC w wywiadzie często potwierdzają nawracające infekcje układu moczowego w dzieciństwie. U ponad 40 proc. chorych stwierdzono też alergie i choroby autoimmunologiczne (w szczególności toczeń rumieniowaty i zespół Sjogrena). Śródmiąższowe zapalenie pęcherza może mieć również podłoże genetyczne - ustalono, że występowanie IC w rodzinie zwiększa ryzyko na zachorowanie aż 17-krotnie.  

Częstą przyczyną dolegliwości są zaburzenia czucia i zwiększona wrażliwość nerwowa w obrębie pęcherza i cewki moczowej. Osoby zmagające się ze śródmiąższowym zapaleniem pęcherza skarżą się na: 

• częstomocz; 
• potrzebę oddawania moczu w nocy; 
• nagłe i bolesne parcie na mocz; 
• trudności z oddawaniem moczu: problem z rozpoczęciem mikcji, skurcze pęcherza w trakcie, uczucie niecałkowitego opróżnienia pęcherza; 
• ból w różnych częściach ciała: np. w okolicy cewki moczowej, w okolicy krzyżowej. Nasila się wraz z wypełnianiem pęcherza i zmniejsza po jego opróżnieniu; 
• ból i dyskomfort w dolnej części brzucha w trakcie zbliżenia. 

W początkowej fazie diagnostyka zakłada przede wszystkim wykluczenie innych, częstszych schorzeń układu moczowego. W pierwszej kolejności wykonuje się badanie ogólne moczu oraz posiew na obecność bakterii i grzybów. Pomocny może być także wymaz z pochwy, który potwierdzi lub wykluczy infekcje intymne, które mogą dawać podobne objawy. Konieczne jest też USG oraz tomografia jamy brzusznej w celu wykluczenia innych chorób układu moczowego, takich jak kamica dolnych dróg moczowych, uchyłki cewki moczowej czy nowotwory.  

Do niedawna wskazaniem do pogłębionej diagnostyki w kierunku IC były objawy utrzymujące się co najmniej sześć miesięcy. Według statystyk od pierwszych symptomów do rozpoznania choroby mijało od trzech do 10 lat. Dlatego obecnie po wykluczeniu innych przyczyn wykonuje się cystoskopię. Polega ona na wprowadzeniu przez cewkę moczową do pęcherza specjalnego urządzenia z kamerą. W trakcie badania pęcherz wypełniany jest płynem, a lekarz ocenia stan śluzówki pęcherza i pobiera jej wycinki do badania patomorfologicznego. Wszelkie zmiany i owrzodzenia najczęściej potwierdzają śródmiąższowe zapalenie pęcherza.  

Leczenie IC ze względu na nierozpoznanie przyczyny ma charakter głównie objawowy. Pozwala jednak uniknąć zaostrzenia stanu zapalnego pęcherza i przyczynia się do okresów remisji. W pierwszej fazie zaleca się trening behawioralny, ćwiczenia wzmacniające mięśnie pęcherza i całej miednicy, a także regularne przyjmowanie płynów i oddawanie moczu o określonych porach (kontrolowane wstrzymywanie mikcji). Pomocna może być także zmiana stylu życia (unikanie używek, dieta), fizjoterapia i masaże.  

Przy braku rezultatów wprowadza się środki farmakologiczne - chorzy przyjmują leki przeciwbólowe, zmniejszające nadreaktywność pęcherza (oksybutynina), przeciwhistaminowe i uspokajające (hydroksyzyna) oraz wzmacniające błonę śluzową pęcherza (wielosiarczan pentosanu).  

Stosunkowo dobre efekty przynosi też leczenie dopęcherzowe (np. ostrzykiwanie toksyną botulinową) i przezskórna elektryczna stymulacja nerwów pęcherza moczowego. W bardziej zaawansowanych przypadkach konieczne jest leczenie chirurgiczne lub laserowe.  

Lekarze podkreślają, że podstawą leczenia jest również terapia psychologiczna obejmująca naukę walki ze stresem. Częstomocz i nawracające bóle sprawiają, że pacjenci bez przerwy myślą o chorobie, co nasila objawy. Terapia relaksacyjna może przynieść równie dobre efekty jak fizjoterapia. O pomoc w diagnozowaniu i terapii psychologicznej można się zgłosić do Stowarzyszenia IC help Polska. 

Dieta przy IC zakłada eliminację produktów, które mogą podrażniać błonę śluzową pęcherza. Unikać należy alkoholu, kawy i mocnej herbaty (ze względu na kofeinę), kwaśnych produktów, ostrych przypraw, napojów gazowanych oraz czekolady. 

Źródła: 

Wroński Stanisław, Śródmiąższowe zapalenie pęcherza moczowego. Etiologia, diagnostyka, leczenie, Nowa Medycyna, 2000/5. 

Juszczak Kajetan, Maciukiewicz Piotr, Zespół bolesnego pęcherza moczowego/śródmiąższowe zapalenie pęcherza moczowego, Przegląd Urologiczny, 2014/3. 

CZYTAJ TAKŻE: 

Myślą, że rak ich nie dotyczy. Do lekarza nie idą, bo się wstydzą

Do tego prowadzi brak snu i przewlekły stres. Ciało wysyła nietypowy sygnał

Metabolizm zwalnia, rośnie ryzyko chorób. Po 40. urodzinach te badania rób raz w roku