Spis treści:
- Oparzenie słoneczne - co to?
- Oparzenie słoneczne - przyczyny
- Oparzenie słoneczne - czynniki ryzyka
- Oparzenie słoneczne - objawy
- Oparzenie słoneczne - postępowanie
- Oparzenie słoneczne - konsekwencje
Oparzenie słoneczne - co to?
Oparzenie słoneczne to, najprościej rzecz ujmując, uszkodzenie skóry spowodowane nadmierną ekspozycją na promieniowanie słoneczne. Najczęściej o oparzeniu świadczy czerwona skóra, która jest bolesna i gorąca w dotyku. Zmiany pojawiają się zwykle w ciągu kilku godzin, np. po intensywnym plażowaniu.
Warto wiedzieć, że tego typu oparzenia mogą być nie tylko konsekwencją zbyt długiego przebywania na słońcu, ale można się ich także nabawić podczas korzystania z solarium.
Oparzenie słoneczne - przyczyny
W naszej skórze, a także we włosach i tęczówce oka znajduje się melanina. Jest to pigment, który decyduje o ich kolorze. Chroni nas też przed szkodliwym działaniem promieniowania ultrafioletowego (UV). Komórki produkujące melaninę to melanocyty.
Kiedy dochodzi do zwiększonej ekspozycji na słońce, skóra broni się, produkując większą ilość melaniny. W ten sposób na ciele pojawia się opalenizna (tak, zmiana koloru skóry na skutek promieniowania UV to reakcja obronna organizmu).
Melanocyty potrzebują jednak czasu, aby wyprodukować melaninę i chronić skórę przed szkodliwym działaniem promieni słonecznych. Kiedy melanocyty nie działają wystarczająco szybko, promienie UV mogą poparzyć skórę.
Uszkodzenia spowodowane słońcem kumulują się w skórze przez całej życie i mogą prowadzić do nowotworów skóry.
Zobacz również:
Oparzenie słoneczne - czynniki ryzyka
Na oparzenia słoneczne najbardziej narażone są:
- osoby o jasnej karnacji;
- osoby ze skórą wrażliwą i skłonną do podrażnień;
- osoby pracujące lub uprawiające sport na świeżym powietrzu;
- osoby spędzające dużo czasu w wodzie (mokra skóra jest bardziej podatna na oparzenia niż sucha);
- osoby niezabezpieczające skóry przed szkodliwym działaniem promieni słonecznych, a regularnie przebywające na słońcu;
- osoby przyjmujące niektóre leki (tzw. fotouczulające; do tej grupy zalicza się m.in. niesteroidowe leki przeciwzapalne z ketoprofenem, ibuprofenem, naproksenem, leki moczopędne zawierające furosemid i hydrochlorotiazyd, antybiotyki z doksycykliną, sulfonamidy czy leki przeciwarytmiczne - zawierające amiodaron);
- osoby łączące rekreację na świeżym powietrzu ze spożywaniem alkoholu.
Oparzenie słoneczne - objawy
Oparzenie słoneczne pierwszego stopnia uszkadza zewnętrzną warstwę skóry i samoczynnie się goi, zwykle w ciągu kilku dni. Objawy skórne pojawiają się zwykle kilka godzin po ekspozycji na słońce. Zaliczamy do nich: zaczerwienienie, które jest bardziej widoczne u osób o jasnej karnacji, uczucie ciepła lub napięcia skóry, obrzęk lub pęcherze, ból. Po ok. trzech, do ośmiu dni, skóra może zacząć się łuszczyć. Inne objawy, które mogą towarzyszyć oparzeniu słonecznemu pierwszego stopnia, to: bóle głowy, podwyższona temperatura, zmęczenie i nudności.
Oparzenie słoneczne drugiego stopnia obejmuje naskórek i skórę właściwą. Gojenie się tego rodzaju oparzeń może trwać tygodnie i może wymagać specjalistycznego leczenia. Osoba z oparzeniami słonecznymi drugiego stopnia zaobserwuje u siebie przede wszystkim: intensywnie czerwoną skórę (szczególnie przy jasnej karnacji), obrzęk i pęcherze wypełnione płynem surowiczym na dużym obszarze ciała, silny ból. Mogą temu towarzyszyć: dreszcze, zawroty głowy, bóle głowy, mdłości, skurcze mięśni, dezorientacja, drgawki.
Oparzenie słoneczne trzeciego stopnia może się zdarzyć, ale jest rzadkie. Dotyczy ono nie tylko naskórka i skóry właściwej, ale także nerwów. Dochodzi do całkowitej martwicy danego miejsca. Oparzenie może nie być tak bolesne, ponieważ uszkodzeniu uległy zakończenia nerwowe w skórze. Oparzenia słoneczne trzeciego stopnia wymagają specjalistycznych działań - operacji usunięcia martwego naskórka, a następnie przeszczepu skóry.
Oparzenie słoneczne - postępowanie
W przypadku oparzeń słonecznych pierwszego stopnia, aby złagodzić objawy, można: wziąć chłodną kąpiel lub prysznic, zastosować chłodne okłady, krem lub maść na oparzenia bądź aloes. Należy unikać ekspozycji na słońce, dopóki oparzenia się nie zagoją, i właściwie się nawadniać. W przypadku bólu, bólu głowy czy gorączki można przyjąć paracetamol lub ibuprofen.
Osoby z oparzeniami słonecznymi drugiego stopnia mogą w ten sam sposób radzić sobie z objawami, co osoby z oparzeniami słonecznymi pierwszego stopnia. Kiedy jednak pojawiły się pęcherze, obrzęk i objawy udaru cieplnego lub wyczerpania cieplnego - powinny skontaktować się lekarzem. Leczenie może wymagać specjalistycznego kremu na oparzenia i opatrunków na oparzenia.
Postępowanie w przypadku oparzeń słonecznych trzeciego stopnia, jak wspominaliśmy już wyżej, jest bardziej skomplikowane. Ważne jest, by jak najszybciej otrzymać specjalistyczną pomoc.
Oparzenie słoneczne - konsekwencje
Konsekwencji oparzeń słonecznych jest wiele. Do najczęstszych należą:
- przedwczesne starzenie się skóry (sucha, szorstka skóra, zmniejszona elastyczność skóry, głębokie zmarszczki, przebarwienia);
- przedrakowe zmiany skórne (mają postać szorstkich, łuszczących się plam na obszarach uszkodzonych przez słońce. Mogą ewoluować w raka skóry);
- rak skóry (rozwija się głównie na obszarach ciała najbardziej narażonych na działanie promieni słonecznych, w tym na skórze głowy, twarzy, ustach, uszach, szyi, klatce piersiowej, ramionach, rękach, nogach i plecach. Oparzenia słoneczne w dzieciństwie i okresie dojrzewania mogą zwiększać ryzyko zachorowania);
- problemy ze wzrokiem (zbyt dużo promieni UV może uszkodzić siatkówkę, soczewkę lub rogówkę. Oczy pod wpływem działania słońca mogą być bolesne, może dokuczać uczucie piasku pod powiekami).
CZYTAJ TAKŻE:
Dlaczego słońce jest tak ważne dla naszego zdrowia?
