Ważny znak od organizmu. Może oznaczać alergię, ale też problemy z wątrobą czy nerkami

Swędzenie skóry kojarzy się przede wszystkim z alergią. W odpowiedzi na czynnik, który dla większości osób pozostaje obojętny, organizm osoby cierpiącej na alergię wydziela histaminę, czyli hormon powodujący rozszerzenie naczyń i zwiększenie ich przepuszczalności, a także miejscowe zaczerwienienie, obrzęk, wodnisty katar oraz świąd. W większości przypadków nie jest to powód do zmartwień. Uporczywe objawy ustępują po przyjęciu leków przeciwhistaminowych, aczkolwiek czasem reakcja może przebiegać gwałtownie i stanowić poważne zagrożenie, dlatego warto wiedzieć, kiedy zgłosić się po pomoc.

Jak już zostało wspomniane, alergeny nie stanowią zagrożenia dla osób bez predyspozycji do nadmiernej aktywacji układu immunologicznego. Mogą jednak istotnie uprzykrzyć życie tym, których organizm jest na nie wrażliwy.

Alergeny można podzielić na:

• wziewne - z którymi kontaktujemy się sezonowo lub przez cały rok. Do tych, na które jesteśmy narażeni tylko przez określony czas, należą pyłki, np. trawy, brzozy, żyta, leszczyny i olchy. Wśród tych, które zagrażają alergikom przez 365 dni, wymienia się: roztocza, sierść zwierząt i pleśnie;
• pokarmowe - roślinne (np. orzechy, mąka, marchew, jabłko, seler, truskawka i cytrusy) oraz zwierzęce (mleko, jaja, ryby i owoce morza);
• kontaktowe - m.in. nikiel, chrom, lateks i parabeny;
• iniekcyjne - jad owadów błonkoskrzydłych, leki.

Atopowe zapalenie skóry to przewlekła lub nawrotowo-przewlekła, niezakaźna, zapalna choroba skóry często występująca rodzinnie, charakteryzująca się obecnością nasilonego świądu, nierzadko związana z astmą alergiczną lub zapaleniem błony śluzowej nosa i spojówek. Zwykle dotyka dzieci i może objawiać się: pęcherzami, obrzękami, wilgotnymi strupami, szczelinami na skórze, a także suchością i rogowaceniem. 

Pokrzywka to obrzęk skóry powstały w wyniku rozszerzenia i zwiększenia przepuszczalności naczyń krwionośnych, manifestujący się charakterystycznym wykwitem pierwotnym - bąblem pokrzywkowym i świądem. Pokrzywka ostra trwa poniżej sześciu tygodni, zaś przewlekła powyżej sześciu tygodni. Generalnie nie jest uznawana za poważny stan zdrowotny - aż 25 proc. populacji doświadcza chociaż raz w życiu ostrej pokrzywki. Komplikacje zaczynają się wtedy, kiedy problem nawraca i jest oporny na leczenie. Jeśli towarzyszą mu: gorączka, osłabienie i ból stawów, może być to wskazanie do rozpoczęcia diagnostyki w kierunku chorób autoimmunologicznych.

Wskazaniem do wizyty u specjalisty są powtarzające się objawy wskazujące na występowanie alergii: wodnisty katar, łzawienie, ból głowy, zaczerwienienie oczu, łzawienie, kaszel czy ból brzucha i nudności. Na wizytę u alergologa i wykonanie testów skórnych trzeba zwykle jednak trochę poczekać. Kiedy zatem niezbędna jest natychmiastowa pomoc? Za stan zagrażający życiu uważa się wstrząs anafilaktyczny.

Anafilaksja to ciężka, zagrażająca życiu reakcja nadwrażliwości, rozwijająca się gwałtownie i objawiająca m.in. dusznością, nadmiernym wysiłkiem oddechowym, świstami, obniżeniem ciśnienia, przyspieszeniem rytmu serca, zapadnięciem żył podskórnych, bladością, ale także zaczerwienieniem skóry i świądem. Ze względu na to, że anafilaksja może prowadzić do nagłego zatrzymania krążenia, osoba, która jej doświadcza, powinna jak najszybciej otrzymać domięśniowo adrenalinę. Po takim epizodzie konieczna jest wizyta w szpitalu.

Świąd niekoniecznie musi być związany z chorobami alergicznymi, bywa także objawem: zakażeń, cukrzycy czy schorzeń wątroby, nerek i tarczycy. Niestety, opisywany symptom może także wskazywać na nowotwór i neuropatie bądź chorobę psychiczną.

Dość typową chorobą kojarzącą się ze swędzeniem skóry jest świerzb, czyli choroba wywołana przez pasożyta - świerzbowca ludzkiego, mogąca występować w każdym wieku. Świąd typowy dla świerzbu zwykle pojawia się w nocy i nasila po ogrzaniu ciała, wysiłku fizycznym oraz kąpieli. Dolegliwości są na tyle silne, że trudno powstrzymać się od drapania, a to może prowadzić do powstawania na skórze nadżerek i przeczosów.

Wystąpienie świądu nie powinno być powodem do paniki, bo jego przyczyny zazwyczaj są niegroźne. Warto jednak zachować czujność, zwracać uwagę na inne objawy i ogólne samopoczucie, i w razie jakichkolwiek wątpliwości skontaktować się z lekarzem.

Źródła:

P. Elsner, Reakcje nietolerancji. Dermatozy zawodowe, w: Braun-Falco. Dermatologia, red. W.H.C. Burgdorf i in., red. emeryt. O. Braun-Falco, red. wyd. pol. W. Gliński i in., tłum. zbior., t. 2, wyd. 3, Lublin 2017.

D. Myszkowska, Alergologia ogólna. Alergeny naturalne i alergeny środowiska skażonego, w: Alergologia, red. K. Obtułowicz, Warszawa 2016.

B. Przybilla, F. Rueff, Reakcje nietolerancji. Kontaktowe zapalenie skóry, w: Braun-Falco. Dermatologia, red. W.H.C. Burgdorf i in., red. emeryt. O. Braun-Falco, red. wyd. pol. W. Gliński i in., tłum. zbior., t. 2, wyd. 3, Lublin 2017.

CZYTAJ TAKŻE: 

Czego nie jeść przy nietolerancji histaminy? Na liście m.in. sery, warzywa i owoce

Maść z apteki za 6 zł to remedium na podrażnioną skórę. Usunie też zmarszczki i trądzik

Niezwykle wrażliwa część ciała. Tak uporasz się z odciskami i modzelami na stopach po zimie