Pałeczka ropy błękitnej. Zagrożenie dla najsłabszych
Zakażenia pałeczką ropy błękitnej (Pseudomonas aeruginosa) są bardzo dużym problemem ze względu na dużą oporność tych bakterii na powszechnie stosowane antybiotyki, łatwość w rozprzestrzenianiu się i dużą zaraźliwość. Jest szczególnie niebezpieczna dla osób z upośledzoną odpornością - infekcja potrafi przebiegać dramatycznie, niekiedy prowadząc do śmierci. Jakie zakażenia może wywoływać pałeczka ropy błękitnej? Jak przebiega ich diagnostyka i leczenie?
Pałeczka ropy błękitnej (Pseudomonas aeruginosa) jest bakterią szeroko rozpowszechnioną w środowisku - można ją spotkać w glebie, wodzie i na powierzchni wielu roślin. Kolonizuje także jamę nosową i przewód pokarmowy ludzi. Bakteria ta jest powszechna również w szpitalach i jest niestety częstą przyczyną niekiedy bardzo ciężkich infekcji u hospitalizowanych pacjentów.
Pałeczka ropy błękitnej znana jest również z oporności na wiele powszechnie stosowanych antybiotyków, dlatego leczenie infekcji przez nią wywoływanych jest często trudne. Ma zdolność do wywoływania zarówno mniej groźnych lokalnych zakażeń, jak i poważnych ogólnoustrojowych infekcji, niekiedy śmiertelnych w skutkach.
Czy powinniśmy się obawiać zakażenia pałeczką ropy błękitnej? Niestety nie da się jednoznacznie odpowiedzieć na to pytanie. Dobrą wiadomością jest fakt, że ciężkie zakażenia tą bakterią u osób ze sprawnym układem immunologicznym są rzadkością. Na infekcję powinny więc uważać w szczególności osoby z obniżoną odpornością.
Najbardziej narażone na zachorowanie są nie tylko osoby przyjmujące leki immunosupresyjne, np. po transplantacjach narządów czy chorzy na AIDS, ale również osoby z nowotworami złośliwymi czy chore na cukrzycę, mukowiscydozę lub przewlekłą obturacyjną chorobę płuc (POCHP). Zakażeniom pałeczką ropy błękitnej sprzyja także długotrwała respiratoroterapia, na przykład u chorych z ciężkim przebiegiem COVID-19, udarem mózgu czy zapaleniem płuc.
Pałeczka ropy błękitnej u osób z zachowaną odpornością najczęściej wywołuje łagodne, lokalne infekcje ucha (tzw. ucho pływaka) i paznokci (tzw. zielona bakteria na paznokciach). Osoby noszące manicure hybrydowy mogą nabawić się jej na basenie lub w ogrodzie, infekcja będzie widoczna w postaci zielonego nalotu na płytce paznokcia. Na szczęście takie powierzchowne zakażenia całkowicie mijają po odpowiednim leczeniu.
Jednak kiedy układ odpornościowy nie działa prawidłowo, rośnie ryzyko poważniejszych, ogólnoustrojowych i czasami śmiertelnych w skutkach infekcji pałeczką ropy błękitnej.
Pseudomonas aeruginosa wywołuje między innymi:
- zapalenia płuc - w szczególności u chorych z POCHP i mukowiscydozą. Objawia się wysoką gorączką, odkrztuszaniem ropnej, czasami zielonkawej plwociny i dusznością;
- zakażenia ran pooperacyjnych i po oparzeniach;
- infekcyjnego zapalenia wsierdzia, objawiającego się bardzo niecharakterystycznie stanem podgorączkowym, złym samopoczuciem, bólami mięśni i stawów, bólami głowy;
- powstania ropnia mózgu w wyniku dostania się bakterii do ośrodkowego układu nerwowego;
- zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych, objawiającego się wysoką gorączką, sztywnością karku, bólami głowy, światłowstrętem;
- zapalenia kości i stawów;
- zapaleń układu moczowego;
- zapalenia rogówki u osób stosujących soczewki kontaktowe, które może prowadzić do trwałego pogorszenia wzroku;
- sepsy i potencjalnie śmiertelnego w skutkach wstrząsu septycznego.
Podstawową metodą diagnostyki zakażenia pałeczką ropy błękitnej jest badanie mikrobiologiczne krwi, plwociny, wymazu z rany czy płynu mózgowo rdzeniowego. W ramach tego badania wykonuje się również antybiogram, który określa to, jakie antybiotyki będą skuteczne w leczeniu danego pacjenta.
Dodatkowe badania laboratoryjne, takie jak morfologia krwi, OB, CRP i poziom prokalcytoniny we krwi pomagają określić ogólny stan chorego i to, jak organizm radzi sobie ze zwalczaniem infekcji. W zależności od potrzeb pogłębia się diagnostykę również o badania obrazowe - RTG klatki piersiowej, EKG i ECHO serca czy tomografia komputerowa głowy. U osób z ciężkim przebiegiem infekcji konieczne jest stałe monitorowanie najważniejszych parametrów życiowych - tętna, ciśnienia tętniczego i saturacji krwi tlenem.
Niezależnie od lokalizacji w organizmie, w leczeniu infekcji pałeczką ropy błękitnej w pierwszej kolejności stosuje się antybiotyki. Ze względu jednak na dużą oporność tej bakterii na wiele powszechnie wykorzystywanych preparatów (m.in. na penicyliny), leczenie zakażeń nią wywołanych nierzadko jest dla lekarzy wyzwaniem. Terapia odpowiednim antybiotykiem (zwykle cefalosporyną II i IV generacji, fluorochinolonem lub karbapenemem) musi być wdrożona jak najszybciej, aby zwiększyć szanse chorego na przeżycie. Niestety mimo odpowiedniego leczenia jedna na pięć osób zakażona pałeczką ropy błękitnej.
CZYTAJ TAKŻE:
Antybiotykooporność to nasza wina. Dlaczego bakterie nie boją się leczenia?
