Pneumocystoza wywoływana jest przez grzyba. Atakuje najsłabszych
Osoby z upośledzonym układem odpornościowym są bardziej narażone na różnorodne infekcje, które nie występują u osób zdrowych. Jedną z nich jest zakażenie grzybicze Pneumocystis jirovecii, zwane pneumocystozą. Komu to zakażenie grozi najbardziej? W jaki sposób się objawia, jak przebiega jego diagnostyka i leczenie? Wyjaśniamy.
Pneumocystoza jest ciężką chorobą zakaźną atakującą płuca. Wywoływana jest przez drożdżopodobnego grzyba Pneumocystis jirovecii. Infekcja tym patogenem zaliczana jest do tzw. infekcji oportunistycznych. Oznacza to, że rozwija się niemal wyłącznie u osób z osłabionym (pod wpływem różnych czynników) układem odpornościowym.
Objawy pneumocystozy są mało charakterystyczne i niestety choroba niesie ze sobą ryzyko poważnych, niekiedy śmiertelnych powikłań. W jej leczeniu największe znaczenie ma odpowiednio wczesne włączenie antybiotykoterapii.
Jak już wcześniej wspomnieliśmy, pneumocystoza jest chorobą oportunistyczną. Najczęściej, bo aż w 30-40 proc. przypadków, wykrywa się ją u osób z nierozpoznanym bądź nieodpowiednio leczonym zakażeniem HIV, u których doszło do rozwoju AIDS.
Zwiększone ryzyko rozwoju infekcji Pneumocystis jirovecii mają również osoby:
- przyjmujące leki immunosupresyjne, np. w przebiegu chorób autoimmunologicznych jak reumatoidalne zapalenie stawów czy toczeń rumieniowaty układowy;
- w trakcie leczenia nowotworów złośliwych;
- chore na białaczki i chłoniaki, po przeszczepie szpiku;
- z leukopenią i neutropenią;
- po transplantacjach narządów;
- chorujące na przewlekłe choroby układu oddechowego (np. ciężką astmę, przewlekłą obturacyjną chorobę płuc, mukowiscydozę).
Pneumocystoza to choroba płuc, która daje zazwyczaj mało specyficzne objawy. Często bez dodatkowych badań trudno jest ją odróżnić od grypy bądź innej ostrej infekcji. Dominują gorączka, duszność i - w przeciwieństwie do typowego zapalenia płuc - suchy, nieproduktywny kaszel.
Choroba może prowadzić do upośledzenia saturacji krwi, a także do rozwoju ciężkich powikłań. Bardzo rzadko drożdżaki przedostają się do krwi i przenoszą zakażenie do innych narządów (np. wątroby, śledziony czy nerek).
W diagnostyce pneumocystozy największe znaczenie mają badanie immunofluorescencyjne bądź badanie PCR. Pozwalają one wykryć obecność Pneumocystis jirovecii w plwocinie, popłuczynach oskrzelowych lub fragmencie tkanki płuc pobranym w trakcie biopsji płuca. Dodatkowo wykonuje się również badania obrazowe, w tym RTG i tomografię komputerową klatki piersiowej. Oprócz tego oznacza się parametry stanu zapalnego (OB i CRP), morfologię krwi, poziom elektrolitów, glukozy, stan układu krzepnięcia i funkcjonowania pozostałych narządów (m.in. wątroby i nerek).
W terapii pneumocystozy największe znaczenie ma antybiotykoterapia. Stosuje się kotrimoksazol złożony z trimetoprimu i sulfametoksazolu. Lek podaje się doustnie lub dożylnie, a cała terapia powinna trwać trzy tygodnie. W przypadku obecności przeciwwskazań lub nietolerancji kotrimoksazolu można zastosować inne antybiotyki, np. pentamidynę czy klindamycynę.
U chorych w ciężkim stanie, ze znacznie obniżoną saturacją krwi, podaje się dodatkowo glikokortykosteroid, najczęściej prednizon. W razie potrzeby chory poddawany jest również tlenoterapii (przy pomocy maski tlenowej lub intubacji) i wyrównywane są zaburzenia elektrolitowe.
Rokowanie w pneumocystozie jest poważne. W przypadku osób chorych na HIV/AIDS umiera od 10 do 20 proc. pacjentów.
Pneumocystoza jest ciężką chorobą, która dla osób z osłabionym układem odpornościowym stanowi zagrożenie dla zdrowia i życia. Grozi rozwojem poważnych powikłań, z których najbardziej charakterystycznym jest odma opłucnowa. Jest to stan, w którym pod wpływem uszkodzenia opłucnej otaczającej płuca dochodzi do nagromadzenia w niej powietrza. Grozi ona znacznym upośledzeniem oddychania, dusznością, nieleczona może prowadzić do zatrzymania krążenia i śmierci. Dodatkowo może dojść do rozwoju zagrażającego życiu zespołu ostrej niewydolności oddechowej (ARDS). Może być on przyczyną nieodwracalnego włóknienia płuc i trwałego upośledzenia ich funkcji.
Pneumocystoza jest dla osób z upośledzoną odpornością bez wątpienia groźną chorobą. Można jej jednak skutecznie zapobiegać. Profilaktykę pneumocystozy zaleca się osobom najbardziej na nią narażonym, przede wszystkim chorym na HIV/AIDS z obniżoną poniżej 200 kom/uL liczbą limfocytów T CD4. Powinni ją również przyjmować chorzy po przeszczepach narządów znajdujący się w stanie immunosupresji.
W leczeniu profilaktycznym stosuje się kotrimoksazol w dawce 960 mg, raz dziennie, codziennie lub przez trzy dni w tygodniu.
CZYTAJ TAKŻE:
Pięć nawyków, które ratują płuca. Pierwsze efekty już po 20 minutach
Plastik w płucach. Lekarze dokonali przerażającego odkrycia
Nie będzie The Last of Us. Pierwsza szczepionka przeciwko infekcjom grzybiczym
