Palce pałeczkowate mogą być objawem nowotworu. To też sygnał problemów z sercem
Podczas wizyty w gabinecie lekarskim można się zdziwić, gdy lekarz bada części ciała, które wydają się nie mieć nic wspólnego z problemem, z którym się zgłaszamy. Na przykład oglądanie dłoni. Czy naprawdę jest istotne przy podejrzeniu problemów z sercem lub płucami? Okazuje się, że tak. Objawy różnych chorób mogą ukrywać się wszędzie i, choć może to być zaskakujące, nawet wygląd palców może być sygnałem wskazującym na to, że w organizmie dzieje się coś niepokojącego. Czym są palce pałeczkowate? O czym mogą świadczyć? Wyjaśniamy.
Palce przypominające pałeczki dobosza (używane przez członków orkiestry grających na bębnie), o paznokciach ułożonych w charakterystyczny kształt szkiełek zegarowych, zwykle dotyczą dłoni, ale mogą występować także na stopach. Za poszerzone końce palców i zdeformowane paznokcie odpowiadają przerosty tkanki łącznej, które, mimo że nie bolą, nie powinny być ignorowane. Tak zdeformowane palce mogą być co prawda cechą wrodzoną, jednak zdecydowanie częściej świadczą o długotrwałym niedotlenieniu organizmu, do którego dochodzi w przebiegu licznych chorób, zwłaszcza serca i płuc.
Pałeczkowatość obserwuje się u ok. 1 proc. wszystkich pacjentów hospitalizowanych z powodu chorób wewnętrznych, przy czym udaje się powiązać ich występowanie z konkretną chorobą wyłącznie u 40 proc. osób należących do tej grupy.
Najczęstszą płucną przyczyną pałeczkowatości palców jest nowotwór płuc. Jednak nie oznacza to wcale, że każdy pacjent z rakiem płuca będzie prezentował opisywany objaw, wręcz przeciwnie - stwierdza się go u 5 do 15 proc. chorych.
Do innych chorób układu oddechowego wiążących się z palcami dobosza zalicza się:
- POChP - czyli przewlekłą obturacyjną chorobę płuc, objawiającą się także dusznością, która początkowo pojawia się przede wszystkim w trakcie intensywnego wysiłku fizycznego, oraz odkrztuszaniem plwociny;
- mukowiscydozę - to jednostka uwarunkowana genetycznie. Atakuje wiele układów, powodując m.in. wielokrotnie powracające zapalenia płuc i oskrzeli;
- zatorowość płucną - czyli stan polegający na zablokowaniu jednej lub więcej tętnic w płucach przez skrzeplinę krwi. Poza pałeczkowatością palców objawia się krwiopluciem, omdleniami, suchym kaszlem i bólami w klatce piersiowej;
- choroby śródmiąższowe płuc - poza pałeczkowatością palców manifestują się także zmęczeniem, suchym kaszlem, utratą wagi i dusznością;
- zewnątrzpochodne alergiczne zapalenie pęcherzyków płucnych - palce pałeczkowate występują w postaci przewlekłej tej choroby.
U pacjentów, u których zdiagnozowano raka oskrzeli, inne nowotwory klatki piersiowej lub mukowiscydozę, pałeczkowatość prawie zawsze wiąże się z osteoartropatią przerostową. To zespół symptomów obejmujących przewlekłe zapalenie błony otaczającej kości i zapalenie stawów.
Układ krążenia odpowiada przede wszystkim za rozprowadzanie tlenu po organizmie. Jeśli działa prawidłowo, nie ma problemu z zaopatrzeniem w tlen nawet tych części ciała, które są znacznie oddalone od serca. Jeśli jednak szwankuje, w wyniku wielu nie do końca jeszcze wyjaśnionych mechanizmów, naczynia włosowate, czyli niewielkie naczynia krwionośne, które umożliwiają przemianę materii i oddychanie tkankowe, zaczynają zwiększać swoją gęstość, co prowadzi do zwiększonego unaczynienia, przepuszczalności i zmian w tkance łącznej.
Do chorób kardiologicznych, które mogą objawiać się palcami dobosza, należą:
- sinicze wady serca - tzn. takie, w których przebiegu różne mechanizmy prowadzą do niedostatecznego utlenowania krwi płynącej przez tętnice;
- tętniak aorty i inne choroby dużych naczyń tętniczych i żylnych;
- infekcyjne zapalenie wsierdzia - chorobie towarzyszy gorączka, utrata masy ciała, osłabienie, splątanie i objawy niewydolności serca.
Czy palce pałeczkowate można wyleczyć? To zależy. Jeśli etiologia choroby, która spowodowała zniekształcenie pałeczkowate, jest odwracalna, zmiany mogą się cofnąć. Natomiast jeśli stan jest przewlekły lub związany z nowotworem złośliwym, zniekształcenie pałeczkowate jest długotrwałe. Dobre efekty zgłaszano np. w terapii chorób wątroby z użyciem prostaglandyn, a znikome w przypadku nowotworów płuc czy POChP.
W zależności od przyczyny pałeczkowatości konieczna może być ocena przez specjalistów, w tym pulmonologów, onkologów, specjalistów chorób zakaźnych, kardiologów, gastroenterologów, endokrynologów lub radiologów. Pacjenci, u których wygląd dłoni jest przyczyną obniżonej samooceny, mogą zwrócić się do terapeuty. Bardzo istotne jest, by chorzy nie bali się zadawać pytań lekarzowi i traktowali palce dobosza jako przesłankę do tego, by poddać się szczegółowej diagnostyce.
Źródła:
Burcovschii S, Aboeed A. Nail Clubbing. 2022 Sep 24. In: StatPearls [Internet].
Vandemergel X, Renneboog B. Prevalence, aetiologies and significance of clubbing in a department of general internal medicine. Eur J Intern Med. 2008 Jul.
CZYTAJ TAKŻE:
Chorobę najczęściej wykrywa się w zaawansowanym stadium. Tak objawia się POChP
Tę arytmię ma ponad milion Polaków. Zwiększa ryzyko udaru i demencji także u młodych
