Reumatyzm to nie tylko ból stawów. Jakie są inne objawy?
Szacuje się, że na reumatyzm choruje od 0,5 do 1 proc. ludzi na całym świecie. Jest to ciężka i przewlekła choroba o podłożu autoimmunologicznym, w której dochodzi do postępującego zapalenia stawów i zmian w wielu narządach. Nieleczona może prowadzić do znacznych problemów z poruszaniem i niepełnosprawności. Jakie są przyczyny reumatyzmu? Jakie są jego najczęstsze objawy?
Reumatyzm, zwany także reumatoidalnym zapaleniem stawów, to przewlekła i postępująca choroba, która atakuje stawy, skórę, płuca, serce i wiele innych narządów. W jej przebiegu układ odpornościowy, pod wpływem nie do końca jeszcze poznanych czynników, zaczyna produkować przeciwciała przeciwko własnym tkankom. Prowadzi to do rozwoju reakcji autoimmunologicznej, która powoli niszczy stawy i inne narządy.
Reumatyzm jest chorobą, która znacznie pogarsza jakość życia, utrudnia codzienne funkcjonowanie i, nieleczona, może prowadzić nawet do ciężkiej niepełnosprawności.
Obecnie, mimo znacznego postępu medycyny, wciąż nie wiadomo, dlaczego u niektórych osób dochodzi do rozwoju reumatoidalnego zapalenia stawów. Znanych jest jednak kilka czynników, które mogą zwiększać ryzyko pojawienia się choroby. Trzeba wymienić czynniki genetyczne, infekcje i palenie papierosów.
Czynniki genetyczne
Badania dowodzą, że geny mają swój udział w rozwoju reumatoidalnego zapalenia stawów. Świadczy o tym chociażby fakt, że osoby, u których w rodzinie występował reumatyzm, są od trzech do pięciu razy bardziej narażone na rozwinięcie pełnoobjawowej choroby. Ryzyko wzrasta także u osób, które posiadają specyficzne wersje genów należące do układu zgodności tkankowej, np. HLA-DR4 i HLA-DRB1. Układ ten pełni niezwykle istotną rolę w organizmie człowieka. To dzięki niemu układ odpornościowy jest w stanie odróżnić własne tkanki od cząsteczek obcych. Gdy jednak nie działa on prawidłowo, komórki odpornościowe mogą "przez pomyłkę" zaatakować własne tkanki.
Przebyte infekcje w przeszłości
Na rozwój reumatyzmu wpływ mogą mieć także przebyte w przeszłości infekcje, w szczególności wirusowe. Zwalczanie infekcji wiąże się nieodłącznie z silną odpowiedzią układu odpornościowego. Jego komórki, czyli krwinki białe, są w tym okresie niezwykle aktywne, ponieważ mobilizują się do walki z drobnoustrojami. Wytwarzają wiele cytokin prozapalnych oraz rozpoczynają intensywną produkcję przeciwciał. U niektórych podatnych osób, np. posiadających geny predysponujące do RZS, taka sytuacja może prowadzić do "omyłkowego" wytworzenia przeciwciał przeciwko własnym tkankom i zapoczątkowania procesu autoagresji.
Palenie papierosów
Niestety, do rozwoju reumatoidalnego zapalenia stawów przyczyniają się także nasze złe nawyki. Głównym czynnikiem jest palenie tytoniu, które zwiększa ryzyko rozwoju choroby nawet trzykrotnie. Szczególnie narażone są osoby wypalające więcej niż paczkę papierosów dziennie.
Przebieg reumatoidalnego zapalenia stawów u każdej osoby może być różny. Najczęściej jednak choroba rozpoczyna się symetrycznym obrzękiem jednego bądź kilku stawów. Często dołączają także objawy ogólne, przypominające grypę. W miarę postępu reumatyzmu dochodzi do zajęcia coraz większej liczby stawów i, po pewnym czasie, także narządów wewnętrznych.
Ból i obrzęk stawów
Bóle, zaczerwienienie i obrzęki stawów to pierwsze objawy choroby u bardzo wielu osób. Najczęściej choroba atakuje drobne stawy u rąk i stóp, jednak, wraz z jej postępem, mogą być zajęte praktycznie wszystkie stawy. Ból stawów znacznie utrudnia wykonywanie codziennych czynności i poruszanie się. Gdy choroba zajmie dłonie, osoby z reumatyzmem zgłaszają często problemy np. z utrzymaniem kubka z kawą, pisaniem czy czesaniem się. Charakterystyczna jest także sztywność stawów poranna, która trwa zwykle ponad godzinę i ustępuje po rozruszaniu się.
Gorączka, ból mięśni, osłabienie
Reumatyzm wywołuje uogólniony stan zapalny w całym organizmie, podobnie jak to ma miejsce w przebiegu infekcji. Z tego powodu chorzy skarżą się na objawy grypopodobne takie jak bóle mięśni, podwyższenie temperatury ciała, brak apetytu i zmęczenie. Nie występują jednak charakterystyczne dla grypy objawy jak kaszel, ból gardła czy zatkany nos.
Guzki reumatoidalne
Guzki reumatoidalne to twarde guzy, które pojawiają się głównie na skórze ramion, pośladków i w okolicy stawów. Powstają one u ok. 20 proc. chorych na reumatoidalne zapalenie stawów, najczęściej po kilku latach trwania choroby. Guzki reumatoidalne nie bolą, jednak mogą być niebezpieczne, gdy rozwiną się w obrębie narządów wewnętrznych, np. w płucach czy sercu.
Zmiany w układzie krążenia
U osób z reumatoidalnym zapaleniem stawów wcześniej niż u osób zdrowych dochodzi do formowania się blaszek miażdżycowych i rozwoju miażdżycy. Przewlekły stan zapalny sprzyja także tworzeniu się zakrzepów, które mogą być przyczyną zawału serca czy udaru mózgu. Po wielu latach trwania choroby może dojść także do zapalenia osierdzia, czyli worka otaczającego serce. Może się ono objawiać bólem w klatce piersiowej i dusznością.
Reumatoidalne zapalenie stawów może dawać także objawy ze strony innych narządów, w tym w obrębie:
- płuc - zwłóknienia w płucach, zapalenie płuc i opłucnej, które mogą objawiać się dusznością i problemami z oddychaniem;
- narządu wzroku - suchość w oczach, zapalenie spojówki i rogówki objawiające się zaczerwienieniem i bólem w okolicy oczu;
- nerek - śródmiąższowe zapalenie nerek, odmiedniczkowe zapalenie nerek, które mogą objawiać się m.in. bólem pleców w okolicy lędźwiowej;
- układu nerwowego - zespół cieśni nadgarstka, neuropatie i rwa kulszowa spowodowana uciskiem zniszczonych stawów kręgosłupa na korzenie nerwów.
CZYTAJ TAKŻE:
Mrowienie i drętwienie kończyn? W twojej diecie jest go stanowczo za mało
