Dziwne objawy pojawiają się po przebudzeniu. Jest na to specjalne określenie

Inercja senna, zwana też bezwładnością snu, to stan obniżonej sprawności poznawczej i psychomotorycznej wstępujący po obudzeniu się - uczucie oszołomienia, dezorientacji, senności, spowolnionego myślenia i reakcji, zjawisko niezwykle częste. Trwa zazwyczaj od 15 do 60 minut, ale w niektórych przypadkach nawet kilka godzin. Dłuższe okresy bezwładności snu zwykle występują u osób przewlekle pozbawionych snu.

Jak podkreślają eksperci zajmujący się snem i jego zaburzeniami, inercja senna wpływa nie tylko na samopoczucie, ale także bezpieczeństwo tych, których dotyczy - w szczególności osób, które długo pracują lub pracują w systemie zmianowym.

Bezwładność snu jest zjawiskiem powszechnym. Wydaje się, że dotyka mężczyzn i kobiety w równym stopniu.

Dokładna przyczyna bezwładności snu nie jest znana. Badacze stawiają hipotezę, że bezwładność snu jest mechanizmem ochronnym, który pomaga utrzymać sen w chwilach niechcianych przebudzeń. Magdalena Komsta, psycholożka i terapeutka poznawczo-behawioralna bezsenności CBT-I, zauważa z kolei, że "nasz organizm budzi się stopniowo i przepływ krwi w mózgu właściwy dla stanu czuwania następuje u większości osób dopiero po kwadransie od obudzenia".

Bezwładność snu jest traktowana jako stosunkowo normalny aspekt snu, część okresu przejściowego między snem a jawą. Wpływ na nasilenie bezwładności snu może mieć kilka czynników, w tym:

• niedobór snu - kolejne noce bez odpowiedniej ilości snu mogą wydłużyć czas trwania bezwładności snu ze względu na sposób, w jaki ciało dostosowuje się do funkcjonowania w stanie, gdy jest pozbawiane odpoczynku;
• rytm dobowy - jak wskazują eksperci, jeśli obudzimy się bliżej pory, w której rytm dobowy próbuje "przygotować nas" do snu, istnieje większe prawdopodobieństwo, że doświadczymy bardziej dokuczliwych objawów. Może się tak zdarzyć np. wtedy, gdy śpimy zbyt długo w ciągu dnia;
• chronotyp - chronotyp pomaga określić idealny harmonogram snu. Jeśli śpi się wbrew naturalnemu cyklowi snu organizmu, istnieje większe prawdopodobieństwo, że uczucie oszołomienia będzie towarzyszyć przez cały dzień;
• zaburzenia oddychania podczas snu jak bezdech senny;
• zespół opóźnionej fazy snu i czuwania,
• praca zmianowa i praca w nocy;
• wiek - niektórzy zauważają, że młode osoby, zwłaszcza nastolatki, doświadczają bardziej intensywnych objawów;
• zaburzenia nastroju.

Objawy bezwładności snu są najbardziej uciążliwe po przebudzeniu, zanikają powoli z czasem. Mogą wystąpić po przebudzeniu z długiego snu, jak i drzemek trwających ponad 30 minut. Każdy doświadcza bezwładności snu nieco inaczej i z różną intensywnością.

Inercja senna to objawy takie jak:

• uczucie senności i zmęczenia,
• chęć ponownego zaśnięcia,
• uczucie oszołomienia,
• wolny czas reakcji,
• problemy z koordynacją ruchową,
• zaburzenia koncentracji i uwagi,
• zaburzenia pamięci,
• poczucie dezorientacji,
• drażliwość, zmienność nastrojów,
• zmniejszona wydajność i zdolność do wykonywania zadań,
• słaba umiejętność podejmowania decyzji.

Większość osób doświadczających bezwładności snu podsumowuje objawy stwierdzeniem, że "rano są nie do życia". Wobec tych osób używa się również określenia: "Żółtko im nie weszło". 

W przypadku osób, które muszą szybko po przebudzeniu wykonywać pracę o wysokim ryzyku (np. obsługiwanie ciężkich maszyn, praca w ochronie zdrowia), doświadczanie intensywnej bezwładności snu może zwiększać ryzyko wypadków.

Bezwładność snu sama w sobie nie jest zaburzeniem snu, ale u osób z grup ryzyka, np. z pewnymi zaburzeniami snu, istnieje możliwość wystąpienia bardziej uciążliwych objawów, a także utrzymywania się ich przez dłuższy czas. Osoby, które odnotują, że przez cały dzień czują się oszołomione lub zmęczone, powinny rozważyć rozmowę ze specjalistą i poddanie się badaniu, jakim jest polisomnografia. Pomoże ono ustalić, czy na ten stan nie wpływają jakieś zaburzenia snu.

Na bezwładność snu są pewne sposoby. Należą do nich:

• krótka drzemka w ciągu dnia - najlepsze efekty przyniesie drzemka trwająca od 20 do 30 minut. Drzemka, która trwa dłużej niż 30 minut, zwiększa ryzyko wystąpienia bezwładności snu i trudności z zasypianiem w nocy;
• spożycie kofeiny - sięgnięcie rano po filiżankę kawy lub innego napoju zawierającego kofeinę może pomóc poczuć się bardziej rozbudzonym. Ale zbyt dużo kofeiny może negatywnie wpłynąć na sen;
• przestrzeganie harmonogramu snu - harmonogram powinien uwzględniać długość snu potrzebną na danym etapie życia;
• dbałość o środowisko snu - ważna jest m.in. temperatura w pomieszczeniu, a także brak narażenia na światło i hałas; 
• dopuszczanie słońca - ograniczenie światła jest ważne blisko pory snu, ale nie wtedy, gdy chcemy się obudzić. Eksperci zalecają odsłonięcie zasłon i maksymalne wykorzystanie światła dziennego, gdy trudno się obudzić;
• zdrowy styl życia - należy przestrzegać zdrowej diety i ograniczyć żywność, która może zakłócać sen z powodu np. problemów trawiennych. Ćwiczenia mogą pomóc zwiększyć energię, niezależnie od tego, czy chodzi o spacer, czy uprawianie jogi. Niektóre badania pokazują, że nawet 30 minut ćwiczeń dziennie może poprawić jakość snu i sprawić, że łatwiej będzie się obudzić;
• delikatne budzenie - wiele budzików może być drażniących i głośnych, co może nasilić uczucie dezorientacji lub oszołomienia po przebudzeniu;
• symulator świtu - lampka, która na godzinę lub dwie godziny przed budzikiem zaczyna emitować coraz mocniejsze światło, co sprawia, że łatwiej się obudzić w dobrym nastroju;
• leczenie zaburzeń snu.

CZYTAJ TAKŻE:

Oblicz, ile wynosi twój dług snu. Ryzykujesz nadwagą i obciążasz narządy

Najlepsza i najgorsza pozycja do spania dla kręgosłupa, żołądka i płuc

To "witamina bezsenności". Jej niski poziom powoduje zaburzenia snu