Obowiązkowe w diecie. Chronią przed rakiem, alzheimerem i cukrzycą

Wolne rodniki to nic innego jak atomy, które możesz pamiętać z lekcji chemii. Wyróżnia je to, że posiadają jeden lub więcej niesparowanych elektronów, przez co są wyjątkowo niestabilne. W organizmie elektron czasem "gubi się" w przemianach tlenu zachodzących w mitochondrium, czyli organellum odpowiedzialnym za przeprowadzanie procesów oddychania wewnątrzkomórkowego. W efekcie utraty elektronu tlen ulega destabilizacji i poszukuje brakującego elementu w bezpośrednim otoczeniu, kradnąc je innym atomom tlenu, ale także białku. 

Ta ostatnia sytuacja jest niezwykle groźna. Jeśli wolne rodniki są nieustannie produkowane, a systemy obronne organizmu opierające się na antyoksydantach nie są wystarczające, może dojść do zniszczenia struktury białek, które są niezbędne do prawidłowego funkcjonowania. Wśród negatywnych skutków zwiększenia liczby wolnych rodników wymienia się dysfunkcje komórek, a nawet ich śmierć, co skutkuje przyspieszeniem procesów starzenia i bywa przyczyną wielu chorób.

Do zwiększonego wytwarzania wolnych rodników przyczyniają się:

• stres,
• mała ilość snu,
• stosowanie używek, zwłaszcza nałogowe palenie papierosów i picie alkoholu,
• długotrwałe narażenie na promieniowanie UV lub zanieczyszczenia środowiska,
• przyjmowanie niektórych leków.

Antyoksydanty neutralizują wolne rodniki, nie dopuszczając do wystąpienia stresu oksydacyjnego, dlatego często nazywa się je po prostu przeciwutleniaczami. Działają poprzez oddanie wolnym rodnikom swojego wolnego elektronu, w ten sposób chroniąc inne komórki przed szkodliwym działaniem oksydantów.

W sytuacji zwiększenia liczby wolnych rodników ponad normę fizjologiczną i niewydolności procesów antyoksydacyjnych dochodzi do stresu oksydacyjnego, który negatywnie wpływa na zdrowie i bywa przyczyną chorób.

Nagromadzenie w organizmie wolnych rodników bywa przyczyną wielu schorzeń, w tym:

• egzemy i łuszczycy,
• miażdżycy (uszkodzenie naczyń i utlenienie lipidów, którym sprzyja zwiększona liczba wolnych rodników, może prowadzić do powstawania blaszek miażdżycowych),
• nowotworów (np. piersi, płuca, narządów rozrodczych i układu kostnego, skóry),
• stanów zapalnych wielu narządów (np. trzustki, nerek, jelit),
• cukrzycy,
• zaćmy,
• chorób neurodegeneracyjnych (choroby Alzheimera, choroby Parkinsona, demencji).

Żeby nie dopuścić do zwiększenia się liczby wolnych rodników ponad normę, warto zadbać o spożywanie produktów zawierających znaczne ilości antyoksydantów. W tym celu warto wybrać się na targ po świeże owoce i warzywa bogate w beta-karoten i witaminy A, C i E. Źródłami naturalnych antyoksydantów są m.in. natka pietruszki, oleje roślinne, pieczywo pełnoziarniste, pomidory, grejpfruty, kasze, szpinak, brukselka, ryby i pestki dyni. 

Czy wolne rodniki są dobre?

Mimo szeregu niepożądanych efektów wynikających z obecności wolnych rodników mają one również pozytywne znaczenie. Jeśli występują w fizjologicznym stężeniu, pomagają utrzymać zdrowie organizmu: wspierają walkę z patogenami, odpowiadają za procesy różnicowania się komórek w mediatory oraz regulatory procesów komórkowych i warunkują prawidłowy przebieg reakcji zapalnych w organizmie.

Dlaczego wolne rodniki tlenowe przyczyniają się do starzenia się organizmu?

Nadmiar wolnych rodników negatywnie wpływa na produkcję kolagenu, co osłabia elastyczność skóry. Wolne rodniki są silnie powiązane z procesami starzenia, w tym również powstawaniem zmarszczek.

Jaki jest najsilniejszy antyoksydant?

Za najsilniejszy antyoksydant uważa się astaksantynę. Badacze twierdzą, że jest aktywniejsza nawet 800 razy bardziej niż koenzym Q10. Związek występuje w znacznych ilościach w algach, ciele langust, krewetek, krabów i łosi. Do grupy silnych antyoksydantów zalicza się również witaminy: A, C, E, a także selen, cynk oraz likopen.

Wolne rodniki - jak się pozbyć?

Jeśli nie chcesz dopuścić do stresu oksydacyjnego, pamiętaj o zasadach zdrowego stylu życia, na które składają się odpowiednia dieta i regularne ćwiczenia fizyczne. Według WHO osoby w wieku od 18 do 64 lat powinny wykonywać aktywność fizyczną przez 150-300 minut tygodniowo, o umiarkowanej intensywności, lub 75-150 minut o dużej intensywności. Niezmiernie ważne jest także unikanie używek i dbanie o odpowiednią ilość snu. 

CZYTAJ TAKŻE:

Co jedzą stulatkowie z niebieskich stref? Na talerzu proste składniki. Zamiast deseru - drzemka

Obniża ciśnienie, wzmacnia żyły i chroni przed rakiem. Wystarczy jedno kiwi dziennie

Pij nawet szklankę dziennie. Zatrzyma procesy przedwczesnego starzenia