Spis treści:
- Obrzęki oczu pochodzenia nerkowego
- Jak wygląda obrzęk oczu pochodzenia nerkowego?
- Obrzęki oczu pochodzenia sercowego
- Jak wygląda obrzęk oczu pochodzenia sercowego?
- Alergiczne obrzęki powiek
- Jak wygląda obrzęk oczu pochodzenia alergicznego?
- Obrzęki oczu - porównanie
Obrzęki oczu pochodzenia nerkowego
Obrzęki pochodzenia nerkowego wynikają najczęściej z zaburzeń w pracy kłębuszków nerkowych, które albo przepuszczają zbyt mało osocza, albo zatrzymują nadmierne ilości wody i sodu. Skutkiem tego jest zmniejszenie objętości wydalanego moczu i stopniowe gromadzenie płynów w organizmie. W przewlekłych chorobach nerek taki proces potrafi przebiegać skrycie: obrzęki są początkowo niemal niedostrzegalne. Jednak w stanach ostrych mogą narastać gwałtownie, stwarzając ryzyko obrzęku mózgu.
Jak wygląda obrzęk oczu pochodzenia nerkowego?
Obrzęki oczu związane z chorobami nerek pojawiają się przeważnie w dwóch sytuacjach: w zespole nerczycowym, gdy na skutek białkomoczu dochodzi do utraty białka i spadku jego stężenia we krwi, co sprzyja przesiąkaniu płynu do tkanek, oraz w ciężkim uszkodzeniu nerek, kiedy filtracja jest znacznie upośledzona, a woda i sód zatrzymywane. W obu przypadkach ciastowate obrzęki powiek (często dolnych) i okolic oczu pojawiają się zwykle rano. Dlaczego? W nocy, w pozycji leżącej, płyny łatwiej przemieszczają się do góry, co powoduje ich gromadzenie się na twarzy. W ciągu dnia, pod wpływem grawitacji, płyny spływają w dół, a obrzęki stają się bardziej widoczne w okolicy kostek i podudzi.
Obrzęki oczu pochodzenia sercowego
Obrzęki oczu pochodzenia sercowego wynikają z poważnych zaburzeń w krążeniu, które najczęściej towarzyszą zaawansowanej niewydolności serca, zwłaszcza prawej komory. Głównym mechanizmem ich powstawania jest wzrost ciśnienia hydrostatycznego w naczyniach włosowatych, spowodowany zastojem krwi w układzie żylnym. Serce, nie radząc sobie z efektywnym pompowaniem krwi, powoduje zwiększone ciśnienie w żyłach, które wymusza przeciek płynu do otaczających tkanek. W efekcie dochodzi do tworzenia się obrzęków, które choć mogą obejmować powieki, zwykle zaczynają się od najniżej położonych partii ciała - stóp i kostek. Obrzęk powiek jest więc często objawem zaawansowanej choroby serca, kiedy zator płynów jest już uogólniony.
Jak wygląda obrzęk oczu pochodzenia sercowego?
Sercowy obrzęk powiek, jak już zostało wspomniane, występuje zwykle dopiero na późnym etapie niewydolności serca i często towarzyszą mu inne objawy, takie jak duszność nasilająca się przy wysiłku lub w pozycji leżącej, zmęczenie, sinica czy powiększenie brzucha związane z wodobrzuszem. Zmiany są: miękkie, ciastowate i po uciśnięciu pozostawiają dołek, który znika powoli.
Alergiczne obrzęki powiek
Alergiczny obrzęk oczu to objaw, który może towarzyszyć wielu schorzeniom o podłożu nadwrażliwości, a jego przyczyną jest zwykle kontakt skóry z alergenem lub reakcja immunologiczna tocząca się w obrębie narządu wzroku. Najczęściej to reakcja na substancje zawarte w kosmetykach, perfumach czy środkach pielęgnacyjnych, które mogą wywołać podrażnienie i stan zapalny. Obrzęk oczu związany z alergią może być trudny do zdiagnozowania bez specjalistycznych testów. O rozpoznanie łatwiej, gdy towarzyszy symptom alergicznego kontaktowego zapalenia skóry, ale również alergicznych zapaleń spojówek, które w formach sezonowych czy przewlekłych manifestują się świądem, łzawieniem i zaczerwienieniem oczu.
Jak wygląda obrzęk oczu pochodzenia alergicznego?
Poranny obrzęk powiek, który stopniowo może obejmować okolice całego oka, bywa pierwszym sygnałem uczulenia, szczególnie w atopowych stanach skóry. W cięższych postaciach, takich jak wiosenne zapalenie spojówek, obrzęk łączy się z charakterystycznymi brodawkami, uporczywym świądem i nawet światłowstrętem. Leczenie wymaga przede wszystkim eliminacji czynnika wywołującego reakcję oraz stosowania leków przeciwzapalnych i przeciwhistaminowych, które pomagają ujarzmić stan zapalny.
Obrzęki oczu - porównanie
Obrzęki powiek mogą mieć różne podłoże, a ich przyczyny i charakterystyczne cechy znacząco się od siebie różnią. Obrzęk pochodzenia nerkowego wiąże się najczęściej z utratą białka z moczem i gromadzeniem się płynów w organizmie: pojawia się przede wszystkim na twarzy i powiekach, zwłaszcza rano po przebudzeniu. Jest miękki, ciastowaty i często bywa pierwszym sygnałem zespołu nerczycowego. Obrzęk sercowy ma zupełnie inny mechanizm - to efekt zastoju krwi w żyłach wywołanego niewydolnością serca. Zaczyna się zwykle od najniżej położonych partii ciała, czyli stóp i kostek, nasila w ciągu dnia pod wpływem grawitacji, a obrzęk twarzy i powiek pojawia się dopiero w bardzo zaawansowanym stadium choroby. Natomiast obrzęk alergiczny jest wynikiem reakcji immunologicznej na kontakt z alergenem; pojawia się nagle, często towarzyszy mu intensywny świąd i zaczerwienienie, może dotyczyć jednej lub obu powiek i występować o dowolnej porze dnia.
Źródła:
Bowling B.: Kański Okulistyka kliniczna. Edra, Urban & Partner, Wrocław 2017
Hine AM, Waldman RA, Grzybowski A, Grant-Kels JM. Allergic disorders of the eyelid. Clin Dermatol. 2023 476-480. doi: 10.1016/j.clindermatol.2023.08.002. Epub 2023
CZYTAJ TEŻ:
Nie tylko żelazo ma znaczenie. 5 powodów, żeby zbadać ferrytynę w organizmie
Niewinny nawyk, który może skrócić życie. Dotyczy większości Polaków
Sekretem długowieczności nie tylko dieta i sport. Ta jedna cecha wydłuża życie
