Dr Jolanta Wąsowska: Kobiety uważają, że to ich nie dotyczy. Wstyd i strach biorą górę

Karolina Dudek, Interia ZDROWIE: Polska jest ciągle w ogonie Europy, jeśli chodzi o wczesną wykrywalność raka piersi. Kobiety nie chcą się badać. Dlaczego?

Dr Jolanta Wąsowska, ginekolog: Uważają, że to ich nie dotyczy. Bywa, że pacjentka pyta o zasadność wykonywania badań piersi, skoro jej mama i babcia nie chorowały. Często również można usłyszeć, szczególnie od starszych pacjentek, że znają przypadki bliskich im osób, koleżanek czy sąsiadek, które były poddane chemio- lub radioterapii i niestety zmarły. Wolą więc nie wiedzieć, nie chcą diagnozy. Myślące w ten sposób kobiety błędnie łączą przedwczesną śmierć z podejmowanym leczeniem. Zapominają przy tym, że tak naprawdę to diagnoza została postawiona za późno, kiedy nowotwór był już na zbyt zaawansowanym etapie rozwoju.

Jaki wiek jest granicą, po przekroczeniu której bezwzględnie należy zrobić mammografię?

- W Polsce program badań przesiewowych w kierunku raka piersi obejmuje wykonywanie mammografii co dwa lata w grupie kobiet od 50 do 69 roku życia. Osobiście zalecam jednak kobietom wykonywanie mammografii od 40 do 75 roku życia., wg zaleceń EUSOBI (The European Society of Breast Imaging). Dodatkowo kobiety przed czterdziestką oraz ciężarne i w trakcie laktacji raz w roku powinny wykonywać ultrasonografię piersi. Badaniem uzupełniającym, ale równie ważnym, jest samobadanie piersi, które pacjentka powinna wykonywać co miesiąc, w 3-10 dniu cyklu miesiączkowego.

Podobno za niską wykrywalnością raka piersi stoi wstyd. To fakt czy mit, a może wymówka? Czy pani również obserwuje, że kobiety wstydzą się badać swoich piersi? 

- Niestety, kobiety - szczególnie te należące do grupy największego ryzyka - wstydzą się badać swoje piersi. Myślę, że wynika to z faktu, że kobiece piersi zalicza się do stref intymnych. Dodatkowo pacjentki często wychodzą z błędnego założenia, że podczas codziennych czynności, jak choćby zakładanie biustonosza, mają kontrolę nad swoimi piersiami i że w razie pojawienia się niepokojących objawów - zauważą je nawet bez samobadania. Takie myślenie jest z reguły zgubne, ponieważ gdy guz jest już duży, i gdy pojawia się wyciek z brodawki, oznacza to najczęściej, że choroba jest na bardzo zaawansowanym etapie.

- Na szczęście dużo młodych kobiet wykonuje samobadanie piersi, a w gabinecie wykazują duże zainteresowanie dostępnymi badaniami, wypytują o możliwość wykonania dodatkowych badań ultrasonograficznych. W moim odczuciu świadomość - z pokolenia na pokolenie - bardzo się więc poprawia.

Jaką najmłodszą kobietę z rakiem piersi spotkała pani w swojej karierze?

- Nawet nie tyle w karierze zawodowej, co w życiu... Historią, która porusza mnie do dziś, była wiadomość o śmierci mojej dobrej koleżanki ze studiów, młodej wspaniałej mamy, wyjątkowo zdolnej lekarki, pięknej kobiety. Przegrała walkę z rakiem mając 33 lata. Wtedy już nie jako lekarz, a jako pacjentka uświadomiłam sobie, że taka sytuacja może spotkać absolutnie każdą kobietę, nie wyłączając również mnie.

Mówi się dużo o tym, że rak piersi jest uleczalny, pod warunkiem, że wcześnie wykryty. Ale czy po raku piersi można całkowicie wrócić do zdrowia?

- Światowa Organizacja Zdrowia definiuje zdrowie człowieka jako stan pełnego dobrostanu fizycznego, psychicznego i społecznego. Nie jest to więc wyłącznie brak choroby. Po zakończonym leczeniu pacjentki wracają do pełnego dobrostanu fizycznego, jednak dobrostan psychiczny i społeczny zależy już głównie od samego pacjenta. Od jego nastawienia do życia i konstrukcji psychicznej, a także wsparcia i pomocy uzyskiwanego od otoczenia.

- Dlatego bardzo dobrze, że w ostatnich latach powstają różne kampanie mające na celu uświadamianie kobiet, jakie ryzyko niesie za sobą rak piersi. Niemniej ważna jest też działalność organizacji, takich jak Zwrotnik Raka czy Amazonki, gdzie pacjentki mają możliwość uzyskać pomoc psychologiczną, jak i poznać historie kobiet, które wygrały z rakiem. Mogą one dzięki temu uwierzyć, że raka piersi da się pokonać.

Co z seksualnością kobiet po mastektomii? Czy rak piersi wyklucza macierzyństwo i karmienie piersią?

- Seksualność człowieka jest mocno związana z jego wyglądem, choć tak naprawdę rodzi się w naszej głowie. Po mastektomii można poddać się zabiegowi rekonstrukcji piersi, na co decyduje się wiele kobiet. Jeśli natomiast chodzi o macierzyństwo i karmienie piersią, to wiele zależy od rodzaju podjętego leczenia. Po leczeniu oszczędzającym lub jednostronnej mastektomii, kobiety rodzą dzieci, a następnie z powodzeniem karmią piersią. Na początku oczywiście mogą pojawić się pewne trudności w postaci zastojów, a samego mleka może być mniej. Dlatego warto skorzystać z profesjonalnych porad laktacyjnych, dzięki którym rozpoczęcie laktacji będzie łatwiejsze, a ona sama stanie się przyjemnością. 

CZYTAJ TAKŻE: 

Niezwykła historia młodej Wenezuelki, żony polskiego żołnierza. Z ogoloną głową i bez jednej piersi mówi o raku bez strachu 

Które kobiety są szczególnie narażone na raka piersi? 

Wolą umrzeć, niż iść na mammografię. Dlaczego Polki się nie badają?