Rak piersi - najczęstszy nowotwór złośliwy u kobiet. Czynniki ryzyka, objawy i leczenie
Rak piersi zajmuje niechlubne pierwsze miejsce wśród najczęściej występujących nowotworów u kobiet. Stanowi on aż 23 proc. zachorowań i odpowiada za 14 proc. zgonów z powodu nowotworów złośliwych. Dowiedz się, dlaczego dochodzi do rozwoju raka piersi, jak się objawia i w jaki sposób można go leczyć.
Rak piersi, tak jak nowotwory rozwijające się w innych narządach, jest nowotworem złośliwym pochodzenia nabłonkowego. Rozwija się w wyniku mutacji pojedynczej komórki nabłonkowej zlokalizowanej w gruczole piersiowym. Zmutowana komórka zaczyna się niekontrolowanie dzielić i staje się nieśmiertelna. Dochodzi do ciągłego wzrostu guza, który może dawać przerzuty do węzłów chłonnych i do innych, niekiedy odległych narządów.
Wyróżniamy dwa rodzaje raka piersi:
- rak nienaciekający - jest to postać raka, w którym komórki rakowe nie przekroczyły błony podstawnej, która jest barierą oddzielającą nabłonek od tkanek leżących głębiej. Ten rodzaj raka nie daje przerzutów, jednak w przypadku niecałkowitego usunięcia ogniska nowotworowego istnieje ryzyko wznowy i zmiany charakteru raka na naciekający;
- rak naciekający - w tym przypadku masa zmienionych nowotworowo komórek przekroczyła barierę błony podstawnej, przez co może następować dalszy rozsiew raka do okolicznych tkanek, węzłów chłonnych i odległych narządów.
Rak piersi może się szerzyć zarówno drogą chłonną, jak i naczyń krwionośnych. W pierwszym przypadku przerzuty najwcześniej pojawiają się w okolicznych węzłach chłonnych. Rozsiew drogą krwionośną jest odpowiedzialny za powstanie przerzutów do odległych narządów - najczęściej do kości, wątroby, płuc i mózgu.
Istnieje wiele czynników, które mogą zwiększyć prawdopodobieństwo rozwinięcia się raka piersi. Są to:
- przebycie raka piersi - zwiększa ryzyko rozwoju raka w drugiej piersi ponad trzykrotnie;
- obciążenie rodzinne i genetyczne - ryzyko jest wyższe u kobiet, których najbliższa rodzina (matka, siostra lub córka) chorowały na raka piersi, a także u nosicielek mutacji genu BRCA1 i BRCA2, odpowiedzialnego za rodzinne występowanie tego raka;
- wiek - ponad 80 proc. przypadków raka piersi występuje po 50. roku życia;
- czynniki hormonalne - wczesny początek miesiączkowania (przed 12. rokiem życia.) i późna menopauza (po 55. roku życia) to również czynniki ryzyka rozwoju raka piersi;
- hormonalna terapia zastępcza i stosowanie antykoncepcji hormonalnej szczególnie przez kobiety palące zwiększają ryzyko zachorowania.
Dodatkowe czynniki ryzyka to nadmierne spożywanie tłuszczu zwierzęcego, nadużywanie alkoholu i niektóre łagodne choroby piersi, przebiegające z atypowym rozrostem.
Początkowo rak piersi rozwija się podstępnie, nie dając żadnych objawów. W pewnym momencie guz staje się na tyle duży, że jest on wyczuwalny i można określić jego wielkość. Dodatkowo brodawka sutkowa może ulec zniekształceniu - wciągnięciu lub owrzodzeniu, może się również pojawić wyciek. Skóra nad guzem może zostać wciągnięta, uwypuklona lub zniekształcona w inny sposób. W przypadku zaawansowanego raka, kiedy nacieka on na skórę piersi, mogą pojawić się owrzodzenia. Charakterystyczny objaw skórki pomarańczy występuje głównie w przebiegu raka zapalnego piersi.
Jeżeli doszło do lokalnego rozsiewu nowotworu, powiększeniu ulegają węzły chłonne w okolicy zmiany. Początkowemu rozrostowi nowotworowemu nie towarzyszy ból, co jest częstą przyczyną zbyt późnego poszukiwania pomocy medycznej.
Rak piersi wymaga kompleksowego podejścia terapeutycznego. Leczenie obejmuje zabieg chirurgiczny, radioterapię i leczenie systemowe w postaci chemioterapii i hormonoterapii.
Leczenie chirurgiczne jest podstawową metodą terapii raka piersi. W przypadku odpowiednio małego guza można wykonać operację oszczędzającą pierś polegającą na usunięciu guza z marginesem zdrowej tkanki. Jednak kiedy guz jest większy niż trzy cm lub obecne są przerzuty w węzłach chłonnych, wykonuje się mastektomię, czyli zabieg całkowitego usunięcia piersi.
Po zabiegu chirurgicznym często przeprowadza się radioterapię jako leczenie uzupełniające. Stosuje się również chemioterapię, a w przypadku obecności receptorów estrogenowych na powierzchni guza wdraża się hormonoterapię i leczenie trastuzumabem, który hamuje podziały komórek posiadających na powierzchni receptor HER-2.
Rokowanie w raku piersi z roku na rok się polepsza, jednak ostateczna prognoza zależy od wyjściowego stopnia zaawansowania nowotworu. Jest to nowotwór wyleczalny, a niektóre typy dobrze odpowiadają na leczenie. Średnio 10 lat od postawienia diagnozy przeżywa ok. 40 proc. leczonych pacjentek.
Na całym świecie październik to miesiąc świadomości raka piersi. W naszym serwisie systematycznie będziemy publikować materiały poświęcone diagnostyce, leczeniu oraz profilaktyce tego nowotworu.
Czytaj także:
USG piersi - kiedy je wykonywać? Wiek ma znaczenie
Odkryto gen odpowiedzialny za wyjątkowo agresywnego raka piersi
