Rak piersi to najczęstszy nowotwór na świecie. Strach najgorszym doradcą

• Rak piersi to najczęstsza choroba nowotworowa wśród kobiet, ale i najczęściej diagnozowany nowotwór na świecie. Każdego roku w Polsce diagnozę tę słyszy kilkanaście tysięcy kobiet.
• - Wiele kobiet lekceważy ryzyko zachorowania na raka piersi. Uważają, że to na pewno nie jest moment, w którym choroba może wystąpić. Szczególnie tyczy się to kobiet młodych - mówi w rozmowie z Interią ZDROWIE dr Agnieszka Jagiełło-Gruszfeld, onkolog. 
• Najczęstszym objawem raka piersi jest guz, jednak to niejedyna zmiana, jaka może świadczyć o rozwijającym się nowotworze.

Przyszłość rysuje się niepokojąco, jeśli chodzi o liczbę zachorowań na nowotwory w ogóle.  

"W ciągu ostatnich dwóch dekad ogólna liczba osób, u których zdiagnozowano raka, prawie się podwoiła, z ok. 10 mln w 2000 r., do 19,3 mln w 2020 r. Obecnie jedna na pięć osób na świecie zachoruje na raka w ciągu swojego życia. Prognozy sugerują, że liczba osób, u których zdiagnozowano raka, w nadchodzących latach będzie jeszcze rosła i będzie prawie o 50 proc. wyższa w 2040 r. niż w 2020 r." - alarmuje Światowa Organizacja Zdrowia (WHO), opierając się na wyliczeniach Międzynarodowej Agencji Badań nad Rakiem (IARC). Znacznie wzrosła też liczba zgonów z powodu raka - z 6,2 mln w 2000 r., do 10 mln w 2020 r. Więcej niż jeden na sześć odnotowywanych zgonów spowodowany jest rakiem.

Najczęściej występującym nowotworem na świecie jest rak piersi. W 2020 r. nowotwór ten "zdetronizował" pod tym względem raka płuca. Na całym świecie zarejestrowano wtedy ok. 2,3 mln nowych przypadków raka piersi i ok. 685 tys. zgonów z powodu tej choroby. Jeden na osiem nowotworów zdiagnozowanych w 2020 r. był rakiem piersi. Rak piersi stanowił 11,7 proc. wszystkich nowych przypadków zachorowań na nowotwory, rak płuca 11,4 proc., rak jelita grubego 10 proc., rak prostaty 7,3 proc., a rak żołądka 5,6 proc. - wskazała Międzynarodowa Agencja Badań nad Rakiem (IARC). Rak płuca pozostaje główną przyczyną zgonów z powodu raka, natomiast rak piersi jest piątą najczęstszą przyczyną śmierci z powodu raka na świecie.

W Polsce rak piersi jest najczęściej występującym nowotworem wśród kobiet i drugim nowotworem złośliwym, po raku oskrzeli i płuca, powodującym najwięcej zgonów w tej grupie. Co roku w naszym kraju stwierdza się 18-19 tys. zachorowań i ok. 6 tys. zgonów. Dane z 2020 r. są jeszcze bardziej zatrważające - i zachorowań, i zgonów było znacznie więcej. Raka piersi, jak informowali choćby twórcy kampanii "BreastFit. Kobiecy biust. Męska sprawa", wykryto u 25 tys. kobiet, a blisko 9 tys. z nich zmarło.

W Polsce kuleje niestety profilaktyka raka piersi.

- mówi w rozmowie z Interią ZDROWIE dr. Agnieszka Jagiełło-Gruszfeld, onkolog kliniczny z Kliniki Nowotworów Piersi i Chirurgii Rekonstrukcyjnej Narodowego Instytutu Onkologii im. Marii Skłodowskiej-Curie - Państwowego Instytutu Badawczego. I podkreśla: - Większość guzków to zmiany łagodne (gruczolakowłókniaki, torbiele, guzki zapalne). Idąc na badania, wcale nie musimy usłyszeć, że to rak piersi. Oczywiście to może być rak piersi, i wtedy liczy się czas. Wcześnie wykryty rak piersi jest chorobą całkowicie wyleczalną. Jeżeli pacjentka przegapi nowotwór i zgłosi się do leczenia z chorobą zaawansowaną, szanse na wyleczenie gwałtownie spadają.

Ekspertka wskazuje, że wiele kobiet zgłasza się już w zaawansowanym stadium raka. U 5-10 proc. pacjentek rozpoznawany jest on od razu w postaci zaawansowanej.

Samobadanie piersi to ważny element profilaktyki raka piersi. Nie sprawia trudności, nie zabiera wiele czasu, a pozwala wykryć raka piersi we wczesnym stadium rozwoju.

Piersi powinniśmy sobie samobadać najlepiej zaraz po miesiączce - między szóstym a dziewiątym dniem cyklu, gdy piersi nie są obrzmiałe lub obolałe. Co ważne - regularnie, co miesiąc, bo dzięki temu wyczuje się ewentualną różnicę między badaniami.

Jak powinno przebiegać samobadanie piersi?

- Należy zacząć od oglądania piersi. Trzeba stanąć przed lustrem z uniesionymi do góry rękami i dokładnie obejrzeć piersi, zwracając uwagę na to, czy skóra piersi nie jest pogrubiała, zaczerwieniona, czy brodawki są takie jak zawsze, czy nie są wciągnięte, czy nie wydziela się z nich np. krwisty płyn. Powinny zaniepokoić również: zmiana kształtu lub rozmiaru piersi, poszerzone naczynia żylne na piersi, zagłębienie w piersi. Potem ręce kładzie się na biodrach i w tej pozycji także ogląda się piersi. Następnie palcami, kolistymi ruchami, należy sprawdzić najpierw jedną, potem drugą pierś, poczynając od brodawki. Poruszamy się uważanie, upewniając się, że nie wyczuwamy żadnych niepokojących guzków. Samobadanie należy skończyć na badaniu dołów pachowych, ponieważ trzeba również sprawdzić, czy węzły chłonne nie są powiększone - instruuje dr Jagiełło-Gruszfeld.

Najczęstszym objawem raka piersi jest guz. - Zazwyczaj to twardy, niebolesny, guzek o nieregularnym kształcie. Niektóre pacjentki zgłaszają jednak, że guzek w piersi jest bolesny. To zależy od jego lokalizacji. Oczywiście guzków w piersi może być więcej. Czasami zdarzają się bowiem raki wieloogniskowe - wskazuje lekarka.

Rak piersi objawia się tak samo w przypadku małych, jak i dużych piersi. Kobietom o dużych piersiach trudniej jednak znaleźć guzek. Implanty piersi nie utrudniają wykrycia guzka i kobiety, które powiększały piersi, również powinny regularnie je samobadać.

Podczas samobadania piersi coś może nas zaniepokoić. Wtedy absolutnie powinniśmy zgłosić się do specjalisty. Dr Jagiełło-Gruszfeld podaje trzy adresy.

- Możemy zgłosić się do poradni chorób piersi, jeśli taka znajduje się w pobliżu naszego miejsca zamieszkania, bądź do ośrodka zajmującego się leczeniem raka piersi. Jeżeli daleko nam do takich ośrodków, powinniśmy udać się do ginekologa, który skieruje nas na USG lub mammografię - słyszymy. 

Mammografia i USG piersi to badania diagnostyczne, które pozwalają zdiagnozować raka piersi. Czym się od siebie różnią?

- tłumaczy ekspertka.

U młodych kobiet z kolei wykonuje się zazwyczaj USG piersi.

- Młode kobiety najczęściej mają łagodne zmiany w piersiach, dlatego w ich przypadku badaniem pierwszego wyboru jest badanie USG. Mammografia może być jednak potrzebna, wiek nie jest przeciwwskazaniem do jej wykonania. Czasem trzeba ją zlecić, gdy w piersi obecny jest guz i konieczne jest wyjaśnienie, czy jest to guz łagodny, czy też złośliwy - wyjaśnia dr Jagiełło-Gruszfeld.

Jest jeszcze jedno badanie, które dostarczyć nam może cennych informacji. To badanie mutacji genów BRCA1 i BRCA2. Wykonując je, dowiemy się, czy jesteśmy zagrożone wystąpieniem raka piersi, ale także raka jajnika, raka trzustki, a w przypadku mężczyzn - raka prostaty.

- Jeśli wśród najbliższych krewnych ktoś zachorował na raka piersi, wtedy chora osoba powinna mieć wykonane badanie w kierunku oznaczenia genu BRCA1 i BRCA2. Zwłaszcza jeżeli zachorowała w młodym wieku i był to potrójnie ujemny rak piersi. Jeśli u takiej osoby stwierdza się mutację, wtedy rodzina również powinna wykonać to badanie. W przypadku, gdy bliskie osoby z rodziny, które chorowały na raka piersi, już nie żyją, wtedy powinniśmy otrzymać skierowanie do poradni genetycznej od lekarza pierwszego kontaktu i tam wykonać badanie genetyczne. Jeśli w najbliższej rodzinie nie wykryto przypadku zachorowania na raka piersi, nie ma potrzeby wykonywania tego badania - wskazuje ekspertka.

Jeśli jesteśmy w grupie ryzyka zachorowania na raka piersi, podkreśla onkolog, powinniśmy być pod opieką poradni genetycznej. Poradnia ta, w sytuacji, gdy potwierdzono obecność mutacji w genach BRCA1 i BRCA2, powinna zapewnić możliwość wykonania rezonansu piersi raz do roku.

Warto wiedzieć, że stwierdzona mutacja BRCA1/BRCA2 to jeden z wielu czynników ryzyka zachorowania na raka piersi. Pozostałe to: otyłość, nadużywanie alkoholu, zła dieta, chroniczny stres, obciążony wywiad rodzinny, wiek powyżej 35 lat, urodzenie dziecka po 30. roku życia, bezdzietność, długotrwałe przyjmowanie estrogenów lub długotrwałe stosowanie leczenia hormonalnego w menopauzie, późna menopauza, wczesna pierwsza miesiączka, ekspozycja na promieniowanie jonizujące (np. radioterapia klatki piersiowej z powodu chłoniaka). 

Im wcześniej rak piersi zostanie wykryty, tym szybciej można wdrożyć odpowiednią terapię, a szanse pacjentki na wyleczenie są duże. Również im wcześniej zostanie postawiona diagnoza, tym większe szanse na leczenie oszczędzające.

- Jeśli rak piersi zostanie odpowiednio wcześnie wykryty, nie ma potrzeby np. wdrożenia chemioterapii czy innych, bardziej drastycznych metod. Zmiana w piersi zostaje usunięta i wdrażana jest radioterapia - tłumaczy dr Jagiełło-Gruszfeld. W niektórych przypadkach, przez kilka lat, stosuje się hormonoterapię - pacjentki przyjmują anytestrogeny w postaci tabletek.

Leczenie zaawansowanego raka piersi jest bardziej skomplikowane i inwazyjne.

- Często niezbędne jest wykonanie całkowitego usunięcia piersi, czyli przeprowadzenie mastektomii. Konieczne może być również usunięcie węzłów chłonnych z pachy. Niejednokrotnie trzeba zastosować chemioterapię, by zwiększyć szanse na wyleczenie, a także radioterapię na ścianę klatki piersiowej. Jeżeli występują przerzuty, szans na wyleczenie nie ma. Możemy leczyć pacjentkę po to, by wydłużyć jej życie, by zmniejszyć dolegliwości i by choroba nie posuwała się tak szybko. Ale nie ma szans na wyleczenie takiej kobiety - podkreśla onkolog. 

CZYTAJ TAKŻE: 

Rak piersi diagnozowany jest również u mężczyzn. Zdecydowanie zbyt późno

Rak piersi niejedno ma imię. Odkryto aż 12 różnych typów tego nowotworu

Lekarka zdradza, co zmniejsza ryzyko raka piersi. Z jej porad korzystają gwiazdy