Reguła CUBED. Po tym rozpoznaje się czerniaka paznokcia

Czerniak paznokcia stanowi rzadką odmianę czerniaka - nowotworu złośliwego wywodzącego się z komórek barwnikowych. To najpoważniejsze schorzenie dotyczące aparatu paznokciowego zaliczane do grupy czerniaków akralnych (paznokciowych i dłoniowo-podeszwowych). Szacuje się, że rozwija się u ok. 1-4 proc. pacjentów dotkniętych czerniakiem. Ta jego odmiana najczęściej atakuje macierz paznokcia.

Dokładna przyczyna powstawania czerniaka paznokcia nie jest znana, ale naukowcy uważają, że ten typ czerniaka różni się od innych, ponieważ nie ma związku z ekspozycją na słońce. Do możliwych przyczyn jego wystąpienia zalicza się m.in. uraz mechaniczny.

Czerniak paznokcia może dotyczyć każdego paznokcia, zarówno u dłoni, jak i stóp. Najczęściej jednak występuje w obrębie kciuka oraz dużego palca u stopy - chodzi o nawet 75-90 proc. przypadków. Nierzadko dotyczy też palca wskazującego.

Czerniak paznokcia często jest błędnie diagnozowany. Zmiany chorobowe w obrębie paznokcia bierze się choćby za konsekwencje infekcji grzybiczej, m.in. ze względu na zmianę koloru i tekstury paznokcia. Zmiana może przypominać również krwiak pod paznokciem, który powstał w wyniku urazu, co sprawia, że jest uznawana za niegroźną. Osoby często pokrywające paznokcie lakierami niepokojących zmian mogą też zwyczajnie nie zauważyć.

Ocenia się, że nim czerniak paznokcia zostanie wykryty, mijają trzy lata. Zwykle rozpoznawany jest w zaawansowanym stadium. Przez to zaliczany jest do najgorzej rokujących odmian czerniaka (daje przerzuty do innych organów).

Choć nie jest jasne, dlaczego czerniak paznokcia się rozwija, wymienia się następujące czynniki ryzyka:

• starszy wiek (najwięcej przypadków notuje się u osób między 50. a 79. rokiem życia);
• płeć męska (czerniak paznokcia częściej dotyka mężczyzn w podeszłym wieku);
• ciemny fenotyp skóry;
• uraz mechaniczny;
• historia czerniaka w rodzinie;
• zaburzenia odporności lub przewlekłe infekcje.

Objawy, jakie obserwuje się na paznokciach w przebiegu tego typu czerniaka, to przede wszystkim:

• ciemno zabarwiony prążek (może być ich kilka) przebiegający wzdłuż płytki paznokciowej, który z biegiem czasu staje się szerszy, ciemniejszy, zmienia kształt, o brzegu nieregularnym, poszarpanym, ale który nie znika wraz ze wzrostem paznokcia (niestety zdarza się, że zmiana ta jest niewidoczna - nie ma pigmentu - i ujawnia się dopiero, gdy choroba jest już w bardziej zaawansowanym stadium);
• brunatne lub brązowe plamy pod płytką;
• deformacja płytki paznokciowej (obecność pęknięć, szczelin);
• przebarwienie tkanek otaczających płytkę (wałów paznokciowych).

Czerniaka paznokcia bardzo trudno rozpoznać. W celu zidentyfikowania czerniaka stosuje się badanie dermatoskopowe lub videoskopowe. Zmiana oceniana jest według kilku kryteriów. Zastosowanie w tym miejscu znajduje reguła CUBED. Jak wskazuje Akademia Czerniaka, z jej pomocą oceniany jest zarówno czerniak paznokcia, jak i czerniak występujący na stopie.

W regule CUBED każda litera oznacza inną cechę nowotworu, w języku angielskim. I tak, przekładając na język polski:

• C to znamię o innym niż skóra kolorze;
• U to niepewna diagnoza;
• B to krwawiące znamię, sączące się, w tym chroniczna tkanka ziarninująca;
• E to powiększanie się znamienia lub owrzodzenie pomimo leczenia;
• D to opóźnienie w gojeniu powyżej dwóch miesięcy.

Wszystkie zmiany barwnikowe lub nietypowe procesy dotyczące paznokcia, które długo się utrzymują, są wskazaniem do wykonania biopsji z badaniem histopatologicznym.

Jeśli nowotwór zostanie wcześnie wykryty, leczenie polega na usunięciu aparatu paznokciowego. Nowotwór w zaawansowanym stopniu wymaga amputacji paliczka oraz badania węzłów chłonnych. 

Lekarze, jeśli tylko to możliwe, starają się prowadzić leczenie oszczędzające.

CZYTAJ TAKŻE: 

Skąd białe przebarwienia na paznokciach?

Pofalowana płytka paznokcia. Jakie są przyczyny?

Jak zapewnić sobie mocne i zdrowe paznokcie?