Boli tylko z jednej strony głowy? To sygnał alarmowy od organizmu

Klasterowy ból głowy jest jednym z najbardziej bolesnych rodzajów bólu głowy. Bywa mylony z napięciowym bólem głowy, migreną, a przez niektórych opisywany jest nawet jako gorszy od migreny. Występuje zawsze po jednej stronie i obejmuje okolice oczodołu, skroń, policzek i szczękę. Jest rzadki, szacuje się, że dotyczy ok. jednej osoby na 1000. Częściej występuje u mężczyzn niż u kobiet. Najczęściej problem z klasterowymi bólami głowy zaczyna się u osób w wieku 20-40 lat, ale mogą one pojawić się i u młodszych, i u starszych.

Klasterowy ból głowy może być epizodyczny lub przewlekły. Jak wyjaśnia Migraine Trust (organizacja zajmująca się szerzeniem wiedzy na temat migreny i bólów głowy), w tym pierwszym przypadku napady bólu trwają od siedmiu dni do roku i rozdzielone są okresami, w których ból nie występuje, a które trwają co najmniej trzy miesiące. Przewlekły klasterowy ból głowy to z kolei uporczywe napady trwające dłużej niż rok bez remisji lub ze stanem remisji, który trwa krócej niż trzy miesiące. Do dwóch na 10 osób z klasterowym bólem głowy ma postać przewlekłą. 

W okresie klasterowym bóle głowy mogą dokuczać codziennie, co drugi dzień, a czasem kilka razy dziennie. W ciągu dnia można mieć do ośmiu napadów klasterowego bólu głowy. Pojedynczy atak może trwać od 15 minut do trzech godzin.

Ataki bólu często występują o tej samej porze dnia. Nierzadko pojawiają się w nocy, godzinę, dwie po zaśnięciu, i wybudzają ze snu. Nocne bóle głowy bywają bardziej dotkliwe od tych, które przydarzają się w ciągu dnia.

Klasterowe bóle głowy mogą występować sezonowo, np. mogą być odczuwane każdej wiosny lub każdej jesieni.

Dokładna przyczyna klasterowych bólów głowy nie jest jasna. Uważa się jednak, że są one powiązane z aktywnością części mózgu zwanej podwzgórzem. Odpowiada ono m.in. za homeostazę, czyli równowagę całego organizmu, i jest zaangażowane w wiele procesów neuropsychologicznych. Niektóre osoby cierpiące na klasterowe bóle głowy mają w rodzinie osoby, które również się z nimi zmagają.

Klasterowe bóle głowy są częstsze u osób palących i często spożywających alkohol. Wiele osób cierpiących na klasterowe bóle głowy ma również bezdech senny.

Do wyzwalaczy tego rodzaju bólu głowy eksperci zaliczają:

• zmianę pór roku,
• palenie papierosów,
• spożywanie alkoholu,
• silne zapachy,
• wzniesienie się na dużą wysokość (lot samolotem),
• jasne światło,
• wysiłek fizyczny,
• ciepło (pogoda, kąpiel),
• produkty zawierające azotany,
• zażywanie narkotyków. 

Klasterowy ból głowy zwykle pojawia się bardzo szybko, często bez ostrzeżenia. Jednorazowo trwa od 15 minut do trzech godzin. Jest opisywany jako ostry, przeszywający lub piekący. Występuje po jednej stronie głowy (w bieżącym cyklu; rzadko, ale jednak może się zdarzyć, że w przyszłości ból będzie odczuwany po drugiej stronie) i zwykle koncentruje się wokół oka lub za okiem. Może rozprzestrzeniać się na czoło, skroń, nos, policzek.

Osoby, które doświadczają tego rodzaju bólu głowy, często chodzą, kołyszą się w przód i w tył lub trzymają się za głowę, co, jak zauważają eksperci, różni ich od migrenowców, którzy wolą, by ich głowa była nieruchoma podczas ataku i którym ulgę przynosi leżenie. 

Podczas klasterowego bólu głowy może wystąpić jeden lub kilka z wymienionych niżej objawów:

• ból po jednej stronie głowy (zwykle wokół oka; może rozprzestrzeniać się na czoło, skroń, nos, policzek),
• zaczerwienienie lub łzawienie oka,
• opadanie lub obrzęk powieki,
• wrażliwość na światło i dźwięk,
• zwężenie źrenicy oka,
• zaczerwienienie twarzy,
• potliwość twarzy,
• uczucie niepokoju, pobudzenie,
• uczucie zatkania i wyciek wodnistej wydzieliny z nosa,
• nudności.

Klasterowy ból głowy zwykle osiąga pełną siłę w ciągu 5-10 minut. Najczęściej ustępuje nagle. Większość osób jest wyczerpana po ataku.

Z lekarzem należy skontaktować się tak szybko, jak to możliwe, po doświadczeniu bólu, który może być klasterowym bólem głowy. Pamiętaj, że ból głowy może być objawem wielu poważnych chorób, dlatego nie powinno się odwlekać wizyty u specjalisty.

Nie ma testu, który pozwoliłby z miejsca zdiagnozować klasterowy ból głowy. Zazwyczaj stawia się diagnozę na podstawie historii powtarzających się napadów. Pomocne może być prowadzenie dziennika bólu głowy, w którym zapisuje się wszystkie dokuczliwe objawy. Często wykonuje się badania obrazowe (np. tomografię komputerową), aby wykluczyć inne możliwe przyczyny bólu.  

Klasterowe bóle głowy nie zagrażają życiu, ale znacząco wpływają na jakość życia. Dostępne bez recepty środki przeciwbólowe nie są skuteczne, gdyż działają zwykle zbyt wolno, aby przerwać napad przed jego samoistnym ustąpieniem. Odpowiednio dobrane leczenie może jednak zmniejszyć dotkliwość i częstotliwość ataków.

Ulgę w klasterowym bólu głowy, pod warunkiem, że zastosuje się je odpowiednio szybko, przynoszą tryptany w zastrzykach lub aerozolu do nosa, a także inhalacje czystym tlenem. Te zabiegi zwykle łagodzą objawy klasterowego bólu głowy w 15 do 30 minut. W celu zapobiegania napadom stosuje się m.in. blokery kanału wapniowego, kortykosteroidy czy węglan litu. Środki te przepisuje lekarz.

Jak zaobserwowano, blokada nerwu potylicznego większego jest średnio w 50 proc. przypadków skuteczna w klasterowym bólu głowy i często przynosi ulgę podczas poszukiwania innych, długoterminowych metod leczenia.

Niektórzy w walce z klasterowymi bólami głowy korzystają z fizjoterapii lub akupunktury. Zaleca się unikanie czynników, które mogą wyzwolić bóle klasterowe, w tym alkoholu czy papierosów.

CZYTAJ TAKŻE:

Ból z tyłu głowy. Skąd się bierze?

Jak neurolodzy radzą sobie z bólem głowy? Warto znać te sposoby!

Jedzenie, które nasila bóle migrenowe