Zapchany nos i bóle zatok? Sprawdź, kiedy będzie potrzebna operacja

Operację zatok w przebiegu ich przewlekłego zapalenia wykonuje się jedynie w ostateczności, gdy nieinwazyjne metody leczenia nie przyniosły oczekiwanych rezultatów. Z jej pomocą można np. usunąć polipy, które nie zmniejszyły się pod wpływem terapii sterydami donosowymi, czy też skorygować nieprawidłowości anatomiczne.

Wskazania do operacji zatok to:

• niepowodzenie leczenia zachowawczego zapalenia zatok,
• niedrożność ujść zatok do jamy nosowej niepoddająca się leczeniu nieinwazyjnemu,
• usuwanie dużych polipów,
• zajęcie kości przez zapalenie bądź rozprzestrzenienie się zapalenia poza zatoki.

Obecnie dąży się do tego, aby w miarę możliwości operacje były przeprowadzane w jak najmniej inwazyjny sposób. Większość zabiegów w obrębie zatok wykonywana jest metodą endoskopową (FESS). Umożliwia ona precyzyjne otwarcie ich ujść bez konieczności wykonywania cięć na twarzy, co było niezbędne przy operacjach metodami klasycznymi. Dodatkowo cechuje się mniejszymi dolegliwościami w okresie pooperacyjnym i umożliwia znaczne skrócenie pobytu pacjenta w szpitalu. 

Oprócz metody endoskopowej znane są także inne, mniej popularne minimalnie inwazyjne metody takie jak operacja zatok szczękowych metodą Caldwell-Luc’a czy balonikowanie zatok.

Przed operacją endoskopową zatok należy wykonać wszystkie badania, które zalecił lekarz. Najczęściej są to badania krwi takie jak:

• morfologia krwi,
• poziom elektrolitów (sodu, potasu, chlorków, magnezu),
• parametry układu krzepnięcia (czas protrombinowy, APTT),
• oznaczenie grupy krwi,
• poziom glukozy,
• poziom kreatyniny,
• antygen Hbs, przeciwciała anty-HCV.

Lekarz może również zalecić wykonanie badań obrazowych, np. tomografii komputerowej zatok. 

Zawsze informuj swojego specjalistę o wszystkich lekach, które przyjmujesz na stałe, również tych bez recepty. Możliwe, że będzie konieczne odstawienie niektórych z nich (np. leków rozrzedzających krew) na czas przed operacją określony przez lekarza. Jeżeli palisz papierosy, postaraj się na trzy tygodnie przed zabiegiem ograniczyć liczbę wypalanych papierosów, a najlepiej całkowicie z nich zrezygnuj. Palenie tytoniu zwiększa bowiem ryzyko zakrzepicy i zatorów w trakcie operacji. Na sześć godzin przed operacją należy dodatkowo powstrzymać się od jedzenia i picia.

Endoskopową operację zatok przeprowadza się w znieczuleniu ogólnym. Na początku zabiegu chirurg znieczula śluzówkę nosa i delikatnie wprowadza endoskop do jamy nosowej. Jest to przyrząd w kształcie długiej, cienkiej rurki, zakończony kamerką z lampką. Przy pomocy odpowiednich narzędzi operator usuwa polipy lub też inne zmiany w obrębie zatok, odpreparowuje zmienioną zapalnie błonę śluzową bądź też w inny sposób udrażnia ujścia zatok. Po zakończeniu operacji do jamy nosowej wprowadza się jałową gazę nasączoną preparatami o właściwościach przeciwzapalnych. Zmniejsza ona dodatkowo ryzyko pooperacyjnego krwawienia i tworzenia się zrostów w miejscu operacji.

W ciągu pierwszych kilku do kilkunastu godzin po operacji pacjent może odczuwać dość silny ból w okolicy operowanego miejsca. Dodatkowo opatrunki w jamach nosowych mogą utrudniać oddychanie przez nos i być przyczyną bólów głowy. Aby złagodzić te dolegliwości, w okresie pooperacyjnym podaje się środki przeciwbólowe, które pozwalają przynieść ulgę. 

Opatrunki usuwane są po ok. 24-48 godzinach od zabiegu. W ciągu pierwszych kilku dni zaleca się dość częste (ok. 3-6 razy na dobę) płukanie nosa przeznaczonymi do tego roztworami. Lekarz może zalecić również stosowanie miejscowych lub doustnych glikokortykosteroidów działających przeciwzapalnie i zmniejszających ryzyko nawrotu choroby. Czasem na okres pooperacyjny zaleca się również antybiotykoterapię.

Endoskopowe operacje zatok są zabiegami bezpiecznymi, podczas których rzadko dochodzi do pojawienia się poważnych powikłań. U 80-90 proc. pacjentów dolegliwości takie jak ból i obrzęk w okolicy zatok, problemy ze snem czy zaburzenia węchu ustępują w ciągu pierwszych dwóch miesięcy po operacji. 

Niestety poważne powikłania, mimo tego, że są rzadkie, czasem się zdarzają. Należą do nich:

• zakażenia i infekcje,
• poważne krwawienia,
• uszkodzenie nerwu wzrokowego skutkujące podwójnym widzeniem bądź ślepotą,
• krwiak w okolicy oczodołów,
• wyciek płynu mózgowo-rdzeniowego (pojawia się u 0,2 proc. operowanych pacjentów). 

CZYTAJ TAKŻE: 

Podgrzej, a następnie przyłóż do czoła. Szybko przyniosą ulgę w zapaleniu zatok

Irygacja (płukanie) zatok: Jak wykonać ją prawidłowo?

Katar czy zapalenie zatok?