Choroba, którą wyciszysz dietą. Co jeść w zespole jelita drażliwego?

Zespół jelita drażliwego to przewlekła choroba jelita cienkiego i grubego o nie do końca poznanej przyczynie. Za czynniki, które mogą przyczynić się do rozwoju IBS, zalicza się nadwrażliwość na stres, uszkodzenie mikrobioty jelitowej, zaburzenia perystaltyki jelit oraz przebycie biegunki bakteryjnej.

Objawy w IBS nie są obecne cały czas. Choroba może z fazy ostrej, przejść w fazę łagodną, w trakcie której pacjenci nie odczuwają dyskomfortu.

W zespole jelita drażliwego charakterystycznym objawem jest ból brzucha, zazwyczaj zlokalizowany w podbrzuszu, po lewej stronie. Ból może być kłujący, kurczowy i towarzyszą mu wzdęcia.

Ponadto pacjenci zmagają się z problemami w toalecie - naprzemiennie mogą pojawiać się zarówno zaparcia, jak i biegunki.

Objawy w IBS pojawiają się także ze strony całego organizmu, nie tylko układu pokarmowego. Chorzy odczuwają przewlekłe zmęczenie, większą drażliwość oraz zaburzenia nastroju. Może występować bezsenność i nawracające bóle głowy.

Kobiety mogą obserwować u siebie zaburzenia miesiączkowania oraz zwiększoną częstotliwość oddawania moczu.

Farmakologiczne leczenie IBS opiera się tylko o łagodzenie objawów. Lekarz może wprowadzić leki przeciwbiegunkowe (loperamid), rozkurczowe (drotaweryna), czy leki przeciwdepresyjne, które złagodzą objawy stresu, który z kolei nasila objawy IBS.

Żadne leczenie farmakologiczne nie przyniesie jednak takich efektów, jak zastosowanie odpowiedniej diety. Jak powinna wyglądać u osób z IBS?

U każdego pacjenta lista produktów dozwolonych może się nieco różnić, jednak wspólne założenia diety w IBS są spójne.

Przede wszystkim należy zwrócić uwagę na zwiększenie spożywania błonnika, ale tylko tego rozpuszczalnego. Jego źródłem są warzywa i owoce, jęczmień, fasola czy otręby owsiane.

Zdecydowanie należy unikać błonnika, który nie jest rozpuszczalny, ponieważ może on drażnić jelita i nasilać objawy. Zaleca się zatem, by zrezygnować ze spożywania ziaren zbóż, otrębów pszennych i surowych warzyw korzeniowych (marchew, pietruszka).

Wszystkim pacjentom zaleca się korzystanie z diety FOODMAP, która zakłada rezygnację z węglowodanów fermentujących. Czego należy zatem unikać? Na liście znajdują się:

• zboża (pszenica, jęczmień, żyto),
• owoce (arbuzy, nektarynki, owoce suszone),
• strączki,
• orzechy (nerkowce, pistacje),
• mleko,
• produkty typu light.

Drogą eliminacji warto również na pewien czas wyeliminować ze swojej diety gluten - może okazać się to pomocne u osób z nieceliakalną nadwrażliwością. Poprawa samopoczucia na diecie bez glutenu może stanowić także wyznacznik do dalszej diagnostyki celiakii.

Lista produktów dozwolonych w IBS jest długa i z powodzeniem można przygotowywać zdrowe i smaczne posiłki, równocześnie łagodząc dolegliwości związane z układem pokarmowym.

Za dozwolone produkty uznaje się:

• owoce: ananasy, winogrona, banany, cytryny, grejpfruty, kiwi, jagody, maliny, melon, truskawki, porzeczki,
• warzywa: fasolka szparagowa, bakłażan, cukinia, dynia, kapusta, kabaczek, kapusta pekińska, sałata masłowa, szpinak, ogórek, kukurydza, papryka, gotowana marchew i pietruszka, pomidor, seler, szczypiorek, ziemniaki, bataty;
• białko: chude mięso i ryby, jajka, tofu;
• mleko i przetwory mleczne bez laktozy: mleko migdałowe, mleko kokosowe, mleko ryżowe, ser typu feta, mozzarella, brie, camembert, cheddar, masło, parmezan;
• produkty zbożowe bezglutenowe: mąka owsiana, mąka kukurydziana, komosa ryżowa, kasza gryczana, makaron bezglutenowy, pieczywo bezglutenowe, chleb orkiszowy na zakwasie, płatki kukurydziane, płatki owsiane, płatki ryżowe, proso, ryż;
• orzechy i nasiona (w niewielkich ilościach): orzechy włoskie, orzechy makadamia, orzechy pekan, orzechy piniowe, orzeszki ziemne, migdały, nasiona sezamu, nasiona słonecznika, pestki dyni.

Badania naukowe potwierdzają, że przyjmowanie probiotyków może złagodzić objawy IBS. Za najkorzystniejsze dla jelit uznaje się szczepy  Bifidobacterium coagulans lub Lactobacillus plantarum.

Probiotyki są zalecane nie tylko osobom z IBS, ale także wszystkim, którzy odczuwają dolegliwości ze strony układu pokarmowego, cierpią z powodu przewlekłego zmęczenia czy wahań nastroju. Połączenie na drodze jelita-mózg jest niezwykle kluczowe dla funkcjonowania całego organizmu, a także wpływa na ogólne samopoczucie.

Źródło:

A diet low in FODMAPs reduces symptoms of irritable bowel syndrome, E.P. Halmos i wsp., Gastroenterology, 2014; 146: 67-75;

Adrych K., Rydzewska G.: Rozpoznawanie i leczenie zespołu jelita nadwrażliwego w praktyce lekarza rodzinnego. Varia Medica 2020;4(1):52-59.

CZYTAJ TAKŻE: 

Przy zespole SIBO ulgę jelitom przyniesie dieta. Oto wskazane i zakazane produkty

Oczyszcza ciało z toksyn i przywraca wewnętrzną równowagę. Zasady diety makrobiotycznej

Rosół i kiszonki podstawą diety GAPS. Miała leczyć autyzm, leczy jelita i całe ciało