Wykrywane przypadkiem, bo długo nie dają objawów. Czym są torbiele wątroby?
Wątroba jest jednym z najważniejszych narządów w naszym organizmie. Pełni wiele istotnych dla życia funkcji, m.in. unieszkodliwia toksyny, produkuje czynniki krzepnięcia, magazynuje witaminy rozpuszczalne w tłuszczach i inne istotne związki. Torbiele wątroby są zwykle niegroźnymi zmianami tego narządu i występują dość często. Jakie są przyczyny ich powstawania? Jakie mogą dawać objawy, w jaki sposób sie je diagnozuje i jak wygląda leczenie? Wyjaśniamy.
Torbiele są to najczęściej łagodne zmiany, mające postać otorbionego płynu. Zazwyczaj są one wykrywane przypadkowo i w większości przypadków nie dają żadnych objawów. Torbiele mogą pojawiać się w obrębie wielu narządów, m.in. w nerkach, kości szczęki, żuchwy, skóry, stawu kolanowego i w wątrobie. Bezobjawowe cysty najczęściej nie wymagają leczenia, natomiast dające symptomy torbiele można usunąć kilkoma technikami.
Torbiele wątroby to najczęściej nienowotworowe zmiany w wątrobie, zwykle wykrywane przypadkowo podczas badania USG. Większość z nich nie daje żadnych objawów i wymaga jedynie regularnej obserwacji. Torbiele wątroby częściej pojawiają się u kobiet, a częstość ich występowania wzrasta wraz z wiekiem. Niektóre rodzaje torbieli (np. torbiele pasożytnicze) występują częściej w rejonach Ameryki Południowej, Bliskiego Wschodu oraz Azji. Z kolei torbiele żółciowe najczęściej pojawiają się u noworodków z powodu wrodzonych nieprawidłowości dróg żółciowych.
Wyróżnia się kilka rodzajów torbieli wątroby, m.in.:
- torbiele proste wątroby - najczęstsze, zazwyczaj pojedyncze, łagodne zmiany, wykrywane przypadkowo i nie dające żadnych dolegliwości;
- wewnątrzwątrobowe torbiele żółciowe - wykrywane są u noworodków i wynikają z wrodzonych nieprawidłowości w budowie dróg żółciowych;
- wielotorbielowate zwyrodnienie wątroby - choroba, w której występują liczne torbiele, niekiedy zaburzające prawidłowe funkcjonowanie tego narządu;
- torbiele pasożytnicze - najczęściej wywołane przez różne gatunki tasiemca bąblowcowego;
- torbiele nowotworowe - występują rzadko, mogą być zarówno pierwotnymi nowotworami wątrobowy, jak i przerzutami z innych narządów.
Torbiele proste wątroby najczęściej przebiegają zupełnie bezobjawowo. Typowo są wykrywane przypadkowo podczas badań obrazowych, wykonywanych z powodu innych dolegliwości. Jedynie naprawdę duże zmiany mogą wywoływać objawy związane z uciskiem torbieli na otaczające tkanki i narządy. W takiej sytuacji pacjenci skarżą się na bóle brzucha, nudności, wymioty czy brak apetytu i niedożywienie.
Torbiele pasożytnicze mogą przebiegać m.in. z gorączką, krwiopluciem i świądem. Z kolei torbiele żółciowe u noworodków objawiają się bólem brzucha, żółtaczką i wyczuwalną przez powłoki brzuszne zmianą w okolicy wątroby.
W diagnostyce torbieli wątroby największe znaczenie mają badania obrazowe. Po raz pierwszy są one uwidaczniane najczęściej podczas ultrasonografii brzucha. USG jest bardzo przydatnym badaniem, ponieważ z jego pomocą można już wstępnie określić, z jakim rodzajem cysty mamy do czynienia. Proste torbiele wątroby ukazują się jako okrągłe zmiany wypełnione płynem, z cienką ścianą. W tomografii komputerowej i rezonansie magnetycznym nie wzmacniają się po podaniu kontrastu. Z kolei torbiele złożone mogą być podzielone na kompartmenty, a czasem mają wewnątrz fragmenty tkanek. Torbiel pasożytniczą czasami ciężko jest odróżnić od torbieli prostej - pomocne mogą się okazać badania laboratoryjne, np. obecność przeciwciał krążących we krwi.
Przypadkowo wykryte torbiele wątroby, które nie dają żadnych objawów, zazwyczaj nie wymagają żadnego leczenia. Jeżeli cysta ma średnicę większą niż 4 cm, wymaga jedynie regularnego monitorowania przy pomocy badania USG. Natomiast w przypadku torbieli dających objawy można wykonać kilka zabiegów. Bezpieczną i najmniej inwazyjną metodą jest przezskórna aspiracja zmiany, jeśli torbiel umiejscowiona jest odpowiednio powierzchownie. Jest to zabieg z wyboru. W przypadku, gdy nie jest on możliwy do wykonania, bądź cysta ponownie powróciła, odpreparowuje się ją laparoskopowo. W wyjątkowych sytuacjach usuwa się całą cystę wraz z kawałkiem płata wątroby - zabieg ten wykonuje się wyłącznie w ostateczności.
Czasami zdarza się, że torbiel wątroby, która była widoczna na wcześniejszym badaniu USG, po kilku miesiącach nie jest już wykrywalna. Najczęściej oznacza to, że uległa wchłonięciu. Zwykle dzieje się to w przypadku niewielkich torbieli.
Torbiele wątroby najczęściej nie wpływają w żaden sposób na życie pacjenta i nie wywołują jakichkolwiek powikłań. Duże torbiele mogą natomiast uciskać drogi żółciowe i spowodować ich pęknięcie, co zwiększa ryzyko infekcji. Niektóre rzadkie typy torbieli mogą ulec zezłośliwieniu i być przyczyną rozwoju nowotworu złośliwego.
Źródła:
A. Szczeklik, P. Gajewski. Interna Szczeklika 2023.
Bernshteyn M.A., Masood U., Hepatic Cyst, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK526052/, 12 czerwca 2023 r. dostęp 15 listopada 2023 r.
CZYTAJ TAKŻE:
Maliny dobre dla wątroby. Jeden dodatek wzmocni ich działanie
Pięć kłamstw na temat wątroby. W mit o regeneracji uwierzyliśmy wszyscy
Tak poznasz, że tłuszcz trzewny "obrasta" wątrobę. Zmierz swoją talię i wyprzedź objawy
