Nie tylko Turcja i Egipt. W tych krajach i sytuacjach uważaj na "zemstę Faraona"

Kiedy znajomy opowiada ci o tym, jak spędził urlop, i pewnym momencie pada hasło "zemsta faraona", wiedz, że chodzi o nieprzyjemne dolegliwości, jakie pojawiły się u niego w czasie wyjazdu. Zemsta faraona to potoczne określenie na biegunkę podróżnych, czyli zespół objawów spowodowanych zakażeniem przewodu pokarmowego, który występuje zwykle u osoby podróżującej z krajów o wyższym standardzie sanitarno-higienicznym do krajów o niższym standardzie, zwłaszcza w rejony strefy tropikalnej i subtropikalnej. Zwykle, gdyż warto zaznaczyć, że biegunka podróżnych może występować także u osób podróżujących w umiarkowanej strefie klimatycznej, w krajach rozwiniętych, w których standardy higieny są dobre.

Szacuje się, że biegunka podróżnych dotyczy 30-70 proc. osób wyjeżdżających. Szukając informacji na jej temat, możemy spotkać się też z takimi określeniami jak "klątwa faraona", "zemsta Montezumy" lub "klątwa Montezumy", a rzadziej "Delhi-belly" lub "galop gringo".

Biegunka podróżnych może też wynikać ze stresu związanego z podróżą lub zmiany diety. Ale zwykle winne są czynniki zakaźne. Za 80 proc. przypadków odpowiedzialne są bakterie, najczęściej enterotoksyczne szczepy Escherichia coli (ETEC). Rzadziej do zakażenia dochodzi bakterią z rodzaju Campylobacter, Shigella czy Salmonella. 5-10 proc. przypadków stanowią zakażenia wirusowe, a za pozostałe odpowiedzialne są pasożyty (np. Giardia lamblia).

Do zakażenia dochodzi podczas podróży lub, częściej, po przybyciu do miejsca docelowego. Niepoddana odpowiedniej obróbce żywność i zanieczyszczona fekaliami woda są głównymi zbiornikami groźnych dla zdrowia patogenów, przy czym objawy mogą pojawić się zarówno po spożyciu lokalnych przysmaków od ulicznego sprzedawcy, jak i po spożyciu posiłku w restauracji w luksusowym hotelu. Problemy zaczynają być odczuwane zwykle w ciągu pierwszych kilku dni pobytu w nowym miejscu.

Każdego roku miliony turystów zmagają się z biegunką podróżnych. Afryka, Ameryka Łacińska, Azja Południowa, Bliski Wschód - to podróż do tych miejsc na świecie obarczona jest największym ryzykiem zachorowania. Średnie ryzyko przypisuje się wycieczkom do Europy Środkowej i Wschodniej, Portugalii, Grecji, krajów bałkańskich, Rosji, Chin, Izraela, Afryki Południowej, wysp Pacyfiku, większości wysp karaibskich (np. Jamajce), Argentyny, Chile i Tajlandii. Z najmniej ryzykiem wiąże się podróż do Australii, Japonii, Nowej Zelandii, Europy Północnej i Zachodniej, a także Kanady, Stanów Zjednoczonych i niektórych krajów arabskich.

Zemsta faraona dosięga częściej osób podróżujących z krajów uprzemysłowionych do krajów rozwijających się strefy tropikalnej i subtropikalnej, turystów, którzy wcześniej nie podróżowali do krajów rozwijających się, tych, którzy nie zachowują ostrożności podczas wyboru żywności i napojów, czy tych, u których już wcześniej biegunka podróżnych wystąpiła. 

Biegunkę podróżnych częściej rozpoznaje się u dzieci poniżej 2. roku życia i osób dorosłych od 20. do 30. roku życia. Może być groźna dla najmłodszych, osób starszych i z przewlekłymi chorobami, a także podatnych na zakażenia.

Zemsta faraona to jedno- lub kilkudniowa biegunka z 3-5 wodnistymi stolcami dziennie. U niektórych jednak (20 proc. przypadków) liczba stolców oddawanych w ciągu dnia mieści się w przedziale 6-15. Rzadko stwierdza się obecność krwi w kale. Zemsta faraona pojawia się nagle, zwykle po 2-3 dniach po przybyciu.

Osoby z biegunką mogą skarżyć się na:

• bóle kurczowe brzucha,
• wzdęcia,
• osłabienie,
• bóle głowy,
• nudności i wymioty,
• gorączkę,
• dreszcze,
• utratę apetytu,
• bóle stawowe.

Biegunka podróżnych jest uciążliwa i obniża komfort odpoczynku, a dla niektórych, o czym wspomnieliśmy wyżej, może być niebezpieczna. Rzadko jednak kończy się pobytem w szpitalu, a jeszcze rzadziej śmiercią.

Medycyna zna przypadki występowania biegunki podróżnych przez miesiąc, a nawet dłużej. Jak wskazują lekarze, u niektórych osób, które przeszły biegunkę podróżnych, występuje poinfekcyjny zespół jelita drażliwego.

Objawy biegunki podróżnych zwykle ustępują całkowicie w ciągu kilku dni (samoistnie) lub szybciej po zastosowaniu odpowiedniej terapii.

Bardzo ważna jest dbałość o odpowiednie nawodnienie organizmu, przy czym należy pamiętać, że mają to być bezpieczne napoje - np. butelkowana woda mineralna. Można także zastosować doustne preparaty nawadniające zawierające glukozę oraz elektrolity. Warto się w nie zaopatrzyć jeszcze przed podróżą.

Pierwsze objawy biegunki podróżnych można zniwelować za pomocą leków hamujących perystaltykę jelit (do leków objawowych zmniejszających liczbę wypróżnień u chorego należy m.in. loperamid), a także lekami przeciwbakteryjnymi, przy czym sposób ich dawkowania i podawania powinny zostać omówione z lekarzem jeszcze przed wyjazdem. Znając kierunek naszej wycieczki, lekarz dobierze najbardziej odpowiedni preparat. Zwykle zalecane są: ryfaksymina, cyprofloksacyna lub azytromycyna.

W okresie zmagań z biegunką zaleca się unikanie warzyw i owoców, używek, mleka, a także płynów zawierających kofeinę. Z czasem, w miarę ustępowania biegunki, należy poszerzać i urozmaicać dietę.

Wiele możesz zrobić, by uniknąć zemsty faraona. Wybierając się w dalszą podróż:

• pij jedynie wodę butelkowaną (staraj się ją wypijać w miarę możliwości tuż po otwarciu);
• unikaj lodu dodawanego do napojów;
• używaj wody butelkowanej do mycia zębów;
• dokładnie myj ręce przed każdym posiłkiem (warto mieć przy sobie żel antybakteryjny lub chusteczki odkażające);
• spożywaj zawsze świeżo przygotowane, gorące posiłki - unikaj tych, które nie były poddane obróbce termicznej (np. sałatek);
• unikaj potraw trzymanych długo w wątpliwych warunkach, bez chłodzenia;
• unikaj ulicznych fast foodów, barów, stoisk z napojami;
• myj owoce i warzywa, a także obieraj je ze skórki;
• unikaj niepasteryzowanego mleka i produktów z niego przyrządzanych.

Zasadą wartą zapamiętania jest: "Umyj, ugotuj, zaparz, obierz lub zapomnij".

CZYTAJ TAKŻE: 

Zatrucie sinicami. Tak się objawia

Ratowniczka zdradza, co zawsze bierze na urlop. Ludzie o tym zapominają

Mogą zamienić wakacje w koszmar. 9 zakazanych gestów za granicą