Wykryje tętniaki lub niewydolność serca. Lekarz zleci echo serca przy tych objawach

Omawiając echo serca (badanie UKG), warto zacząć od odpowiedzi na chyba najistotniejsze z punktu widzenia pacjenta, pytanie: "czy to badanie boli"? Na szczęście nie. Jest bezinwazyjne i bezbolesne, a przy tym bardzo użyteczne. Dzięki niemu można ocenić funkcjonowanie jam i zastawek serca, oraz potwierdzić lub wykluczyć wiele chorób. Wszystko dzięki ultradźwiękom. Echo to skrócona i potoczna nazwa echokardiografii, co podpowiada, że do obrazowania wykorzystywane są ultradźwięki (dlatego echo to po prostu USG serca).

Głowica urządzenia, które lekarz przesuwa po klatce piersiowej pacjenta, wysyła fale ultradźwiękowe w kierunku serca, które odbijając się od badanych struktur, dają ich obraz na monitorze. Różnorodność projekcji pozwala na m.in. sprawdzenie tego, czy mięsień sercowy pracuje właściwie, czy serce nie jest dotknięte wadami budowy oraz jak przepływa krew w obrębie przedsionków i komór serca, dużych naczyń sercowych i naczyń wieńcowych.

Badanie ma również inny wariant, tzw. echo przezprzełykowe (TEE). Ta technika polega na umieszczeniu głowicy na końcu sondy, którą wprowadza się do przełyku pacjenta. W ten sposób można uzyskać bardziej szczegółowe obrazy serca. Dana osoba proszona jest o położenie się na boku. Po znieczuleniu gardła, przez ustnik wprowadzana jest do przełyku miękka sonda i rozpoczyna się badanie, które przeważnie trwa kilkanaście minut  i chociaż może nie należy do najprzyjemniejszych, zazwyczaj jest dobrze tolerowane. Echo przezprzełykowe może wiązać się z doświadczeniami porównywalnymi do gastroskopii - jeśli, ktoś odczuwa silne mdłości lub po prostu bardzo się boi, może poprosić lekarza o podanie leku uspokajającego.

Echo serca służy m.in. do diagnostyki:

• nadciśnienia płucnego;
• nieprawidłowości zastawkowych;
• kardiomiopatii, czyli chorób skutkujących zaburzeniami budowy i funkcjonowania serca;
• zapalenia wsierdzia;
• wysięku w okolicy serca;
• tętniaków.

Wykonuje się je także u osób z podejrzeniem chorób aorty lub obecności skrzepliny w naczyniach otaczających serce, wrodzonymi wadami serca, które przeszły udar, ale jego przyczyna pozostaje nieznana i tych, których czeka kardiowersja. Wśród wskazań do badania, wymienia się np.:

• ból w klatce piersiowej;
• duszność;
• uraz klatki piersiowej;
• niedociśnienie.

Standardowe echo serca nie wymaga specjalnych przygotowań. Nieco inaczej jest z TEE: należy powstrzymać się od jedzenia i picia przez co najmniej 6 godzin przed badaniem, a przyjmowane na co dzień leki popijać małym łykiem wody. Osoby noszące protezy zębowe powinny je wyjąć przed rozpoczęciem procedury. 

Ze względu na znieczulenie gardła podczas echokardiografii przezprzełykowej, niewskazane jest jedzenie i picie przez mniej więcej 2 godziny po badaniu. Ze względu na możliwość podania środków uspokajających, warto przyjść na badanie z osobą towarzyszącą, która pomoże w powrocie do domu. Wynik badania pacjent otrzymuje bezpośrednio po jego wykonaniu w formie opisu ze zdjęciami, ale lekarz już w czasie poruszania głowicą jest w stanie wykryć potencjalne nieprawidłowości.

Jak już zostało wspomniane, echo serca nie jest niebezpieczne. Poza drobnymi niedogodnościami, takimi jak dyskomfort w trakcie i ból gardła po przezprzełykowym USG serca, raczej nie ma powodów do zmartwień. Pamiętaj, że TEE jest o wiele dokładniejsze niż badanie przez klatkę piersiową: bliskość przełyku pozwala na uzyskanie wyraźniejszych obrazów serca - szczególnie przydaje się do oceny tylnych struktur serca, takich jak lewy przedsionek i zastawka mitralna.

Co prawda oba badania dotyczą serca, ale nie powinno się ich porównywać. Echo pozwala lekarzowi uwidocznić budowę anatomiczną i kurczliwość narządu. Natomiast EKG obrazuje zaburzenia rytmu i przewodzenia serca, niedokrwienie, a nawet zawał. Dlatego podejrzenie problemów strukturalnych, będzie raczej sugerowało, że zasadne jest wykonanie echo, a dysfunkcje związane z czynnością elektryczną - że warto przeprowadzić EKG.

Źródła:

Herbst MK, Velasquez J, Adnan G, O'Rourke MC. Cardiac Ultrasound. 2022

Blanco P, Volpicelli G. Common pitfalls in point-of-care ultrasound: a practical guide for emergency and critical care physicians. Crit Ultrasound J. 2016

Arntfield R, Pace J, Hewak M, Thompson D. Focused Transesophageal Echocardiography by Emergency Physicians is Feasible and Clinically Influential: Observational Results from a Novel Ultrasound Program. J Emerg Med. 2016

CZYTAJ TAKŻE:

Troponiny sercowe. Badanie, które ujawni zawał serca

Nadciśnienie skraca życie nawet o 20 lat. Pierwszy objaw jest mylący

Niedobór snu zwiększa ryzyko zawału. Lekarze ustalili minimalną ilość godzin snu