Dwa badania konieczne w diagnostyce cukrzycy. Rób chociaż raz w roku
W cyklu "Pytania o badania" prezentujemy najczęściej zadawane pytania dotyczące badań laboratoryjnych, tego, kiedy powinno się je robić, jak się do nich przygotować, co mogą wykazać i jak zrozumieć swoje wyniki. Rozwiewamy wątpliwości pacjentów i rozprawiamy się z powszechnymi mitami. Tym razem wyjaśniamy, jak często należy powtarzać profilaktyczne badania poziomu glukozy we krwi. Czy test obciążenia glukozą (tzw. krzywa cukrowa) jest konieczny, gdy nie choruje się na cukrzycę? Na pytanie nadesłane do redakcji odpowiada Aleksandra Filec - analityk medyczny w pracowni mikrobiologii i biotechnolog.
Badania profilaktyczne to takie badania, które wykonujemy w trosce o swoje zdrowie, aby zapobiec chorobie. Są to także badania, które wykonujemy, aby nie doszło do pełnego rozwoju choroby, którą podejrzewamy. Jednym z najbardziej powszechnych i popularnych badań z krwi, które również wykonywane są profilaktycznie, jest badanie glukozy. Oznaczenie jej poziomu we krwi dostarcza informacji na temat gospodarki węglowodanowej organizmu.
Nie ma jasnych wytycznych i przepisów, które wskazywałyby, jak często zdrowa osoba powinna badać profilaktycznie poziom glukozy, ale możemy do tego podejść tak, jakbyśmy podchodzili do małego dziecka: nie chcielibyśmy, aby było nakłuwane igłami co miesiąc, z drugiej strony - lepiej byłoby wiedzieć, że coś jest nie tak, zanim choroba się zacznie lub rozhula na dobre. Z tak troskliwym podejściem sami możemy wyznaczyć sobie częstotliwość badań profilaktycznych. Większość klinicystów mówi "raz na rok", przy czym sama uważam, że to za rzadko. W ciągu roku wiele może się zmienić i to nie raz, dlatego staram się wykonywać profilaktyczne badania podstawowe (w tym oznaczenie glukozy i insuliny na czczo) przynajmniej raz na pół roku.
Koszt badania jest niewielki, za to może zwrócić się z nawiązką. Oczywiście, dotyczy to osób zdrowych. W przypadku osób ze stwierdzonymi zaburzeniami metabolicznymi, w tym z cukrzycą typu 1, typu 2, LADA, MODY, ciążową i inną, lekarz może zalecać dowolnie częste oznaczenie glukozy we krwi. Najczęściej również osoby takie mierzą glukozę własnymi glukometrami z krwi włośniczkowej, od jednego do nawet dziesięciu razy dziennie.
Badanie tolerancji glukozy z użyciem roztworu 75 g glukozy (tzw. krzywa cukrowa, OGTT - Oral Glucose Tolerance Test) jest zalecane w diagnostyce cukrzycy, przy rozpoznaniu takich jednostek jak cukrzyca typu 1, cukrzyca typu 2 czy cukrzyca ciążowa. Nie jest to badanie stosowane rutynowo w profilaktyce cukrzycy, ponieważ naraża organizm na duże obciążenie czystą glukozą, co może być trudne dla różnych narządów. Zwykle tzw. krzywą cukrową wykonuje się u osób, u których przesiewowy test - badanie stężenia glukozy na czczo - wyszedł negatywnie dwukrotnie, lub u osób, które mają oczywiste objawy cukrzycy.
Badanie to jest także konieczne u kobiet w ciąży, celem wykluczenia cukrzycy ciążowej, nie jest jednak zwyczajowo konieczne wykonywanie go u osób zupełnie zdrowych. W takim przypadku raz - dwa razy do roku powinno wystarczyć profilaktyczne oznaczenie glukozy. Jeśli lekarz podejrzewa cukrzycę lub chce mieć stuprocentową pewność, że może ją wykluczyć jako przyczynę dolegliwości pacjenta, może zlecić OGTT bez uprzedniego oznaczenia glukozy na czczo już na pierwszej wizycie, jednak rutynowo nie jest to konieczne.
CZYTAJ TAKŻE:
Rozmyty obraz, senność, tycie i rany w kącikach ust. O objawach cukrzycy opowiadają pacjenci
Co jeść, a czego unikać, gdy masz stan przedcukrzycowy? Tak dietą obniżysz glikemię
O to powikłanie najłatwiej w cukrzycy. Zmiany widać na rękach i stopach
