Spis treści:
- Czym są wrzody?
- Czy dieta wpływa na powstawanie wrzodów?
- Objawy wrzodów a posiłki
- Jak jeść przy wrzodach żołądka?
- Jak jeszcze można wspomóc proces leczenia wrzodów?
- Dieta wrzodowa - przykładowy jadłospis
Czym są wrzody?
Wrzody trawienne to ograniczone ubytki, które rozwijają się na wewnętrznej błonie śluzowej żołądka (wrzody żołądka) lub w górnej części jelita cienkiego, zwanej dwunastnicą (wrzody dwunastnicy). Związane są z naciekiem zapalnym i martwicą. Wrzody mogą mieć charakter ostry lub pojawiać się cyklicznie - mówimy wtedy o tzw. chorobie wrzodowej.
Czy dieta wpływa na powstawanie wrzodów?
Za najczęstszą przyczynę choroby uważa się zakażenie bakterią H. pylori i przewlekłe stosowanie niesteroidowych leków przeciwzapalnych. Chociaż może wydać się to zaskakujące alkohol i sposób odżywiania, nie wpływają na powstawanie owrzodzeń trawiennych, a rola stresu i czynników psychologicznych nadal pozostaje nieudowodniona. Na przebieg choroby wrzodowej, wpływa natomiast palenie papierosów. Nałóg utrudnia gojenie wrzodu i zwiększa ryzyko jego nawrotu.
Objawy wrzodów a posiłki
Objawy choroby wrzodowej mogą być dość niespecyficzne. Pacjenci najczęściej zgłaszają się do lekarza z powodu dyskomfortu lub bólu w nadbrzuszu - który: pojawia się w nocy lub wcześnie rano, występuje od 1 do 3 godz. po posiłku lub ustępuje bezpośrednio po spożyciu posiłku lub przyjęciu leków zobojętniających kwas solny. Pamiętajmy jednak, że medycyna nie jest zero-jedynkowa, u części chorych ból może występować stale i nasilać się w zależności od posiłku lub jego braku. Często towarzyszą mu również wymioty i nudności.
Jak jeść przy wrzodach żołądka?
Poza niepaleniem papierosów, unikaniem niesteroidowych leków przeciwzapalnych bardzo ważne jest, by spożywać regularne posiłki i unikać potraw nasilających dolegliwości. Co oznacza to w praktyce? Oto kilka zasad których należy przestrzegać:
- spożywaj często małe posiłki - małe posiłki zjadane co 2-3 godziny mogą pomóc w zmniejszeniu wydzielania kwasu żołądkowego;
- unikaj drażniących pokarmów i napojów - niewskazane są ostre przyprawy: chili, pieprz cayenne, itp., kwaśne produkty, takie jak: cytrusy, soki owocowe, mocna kawa i herbata (szczególnie na czczo), napoje gazowane i alkohol, zwiększający produkcję kwasu żołądkowego i podrażniający błonę śluzową;
- omijaj produkty wzdymające - cebulę, czosnek, kapustę, fasolę lub groch;
- ogranicz sól - nadmiar soli może podrażniać żołądek i nasilać objawy wrzodów;
- wybieraj łagodne i lekkostrawne produkty - niskotłuszczowe mleko, jogurt naturalny, serki twarogowe, gotowane warzywa: marchew, ziemniaki, brokuły, kalafior, dojrzałe owoce: banany, jabłka, gruszki (bez skórki), drób bez skóry, ryby, chudą wołowinę;
- zrezygnuj z wysoko przetworzonych produktów i smażonych dań.
Jak jeszcze można wspomóc proces leczenia wrzodów?
Zmiany w diecie powinny być wprowadzane stopniowo i w konsultacji z lekarzem, zwłaszcza jeśli masz inne problemy zdrowotne lub przyjmujesz leki. Czasami trudno samemu zaplanować jakie posiłki należy spożywać, dlatego wizyta u dietetyka może okazać się nieocenioną pomocą. Coraz popularniejsza staje także dieta pudełkowa. Różne firmy proponują menu dostosowane do potrzeb zamawiającego. To rozwiązanie dla osób cierpiących na brak czasu, lub nieprzepadających za gotowaniem.
Jeśli chcesz zredukować ryzyko nawrotu wrzodów, unikaj jedzenia na 2-3 godziny przed snem. W ten sposób zmniejszysz objawy refluksu żołądkowo-przełykowego. Korzystaj z technik relaksacyjnych: stres może nasilać objawy wrzodów, więc warto przetestować sposoby pozwalające sobie z nim radzić, takie jak joga, medytacja czy głębokie oddychanie.
Dieta wrzodowa - przykładowy jadłospis
Oto przykładowy jadłospis dla osoby z wrzodami:
Śniadanie:
- Owsianka na wodzie z dodatkiem dojrzałego banana i łyżki miodu.
- Niskotłuszczowy jogurt naturalny.
Drugie śniadanie:
- Dojrzałe jabłko (obrane ze skórki).
- Garść migdałów (niesolonych).
Obiad:
- Zupa jarzynowa, bez dodatku śmietany i ostrych przypraw.
- Gotowany filet z kurczaka, z gotowanymi ziemniakami i warzywami na parze (np. brokułami, marchewką).
Podwieczorek:
- Tost z pełnoziarnistego chleba z chudym twarogiem i plasterkami ogórka.
Kolacja:
- Zupa krem z dyni.
- Filet rybny pieczony w folii z ziołami (np. tymianek, rozmaryn) oraz puree z ziemniaków.
Przekąska przed snem:
- Niskotłuszczowy jogurt naturalny lub mała porcja twarogu.
Źródła:
V. Stanghellini, F.K.L. Chan, W.L. Hasler i wsp., Gastroduodenal disorders, "Gastroenterology" 2016, nr 150, tom 6.
V. Kumar, A.K. Abbas, J.C. Aster, Robbins. Patologia, red. wyd. pol. W.T. Olszewski, tłum. zbior., wyd. 10, Edra Urban & Partner, Wrocław 2019.
CZYTAJ TAKŻE:
Naucz się rozróżniać, kiedy brzuch boli z nerwów. Towarzyszą mu inne objawy
"Namawia nas" do jedzenia. Zobacz, jak działa hormon głodu - grelina, i jak ją obniżyć?
Bóle brzucha i stresowe wizyty w toalecie? To może być IBS
