Dwie łyżki dziennie przedłużają życie. Sekret zdrowia stulatków z Grecji i Włoch
Ponoć każdy przepis kulinarny w kuchni greckiej rozpoczyna się od zdania: "weź szklankę dobrej oliwy". No chyba, że robisz deser. "Wtedy weź dwie". Znacie ten dowcip? Jest w nim jednak sporo prawdy. Bo na oliwie stoi kuchnia Greków, Włochów i Hiszpanów. Jest obowiązkowa w diecie śródziemnomorskiej, okrzykniętej przez specjalistów najzdrowszą dietą świata, jest też, czego dowodzą kolejne badania - kluczowa w diecie długowieczności. Co takiego ma w sobie oliwa, że wpływ na długość życia?
Na początku dokonajmy ważnego ustalenia - określenie "oliwa z oliwek" jest błędne, bo oliwy nie tłoczy się z niczego innego jak z oliwek właśnie. Tłuszcze z innych roślin nazywane są olejami. Określenie "oliwa z oliwek" jest więc masłem maślanym i zupełnie niesłusznie zadomowiło się w języku (nie tylko polskim). Jednak nieważne, czy w mowie stosujecie "oliwę", czy "oliwę z oliwek", bylebyście tylko stosowali ją w kuchni. Bo jest bezsprzecznie najzdrowszym tłuszczem na świecie, bez względu na nazwę.
Oliwa przywędrowała do Europy z Bliskiego Wschodu, dzięki Fenicjanom trafiła do Grecji, a stamtąd, za sprawą rzymskich podbojów, rozlała się na wszystkie tereny Cesarstwa. Rzymianie udoskonalili proces jej wytwarzania, rozpoczynając w starożytnym świecie produkcję masową. Nie dlatego jednak dziś oliwa kojarzy się głównie z Półwyspem Apenińskim, a nie na przykład z Portugalią czy Turcją.
To jednak nie Włosi wypromowali oliwę, jako najzdrowszy tłuszcz na świecie, a Amerykanie. A konkretnie badacz chorób serca, Ancel Keys, który w latach 50. zaobserwował, że we Włoszech ludzie żyją dłużej, a zbawienny wpływ na ich zdrowie ma jadłospis oparty na tłuszczach roślinnych, czyli m.in. na oliwie - dzięki niemu świat usłyszał o "diecie śródziemnomorskiej", o której wraz z żoną napisał książkę.
Największym producentem oliwy na świecie jest Hiszpania. Włochy są na drugim miejscu. Są też jej największym importerem, ponieważ roczne spożycie oliwy w tym kraju sięga 15 litrów na głowę, co przekracza możliwości wytwórcze kraju. Włosi muszą więc posiłkować się oliwą od sąsiadów.
Oliwa stanowi integralną część śródziemnomorskiej diety i tamtejszej kultury kulinarnej. Jest to nie tylko cenny składnik wielu potraw, ale też jedno z najzdrowszych źródeł tłuszczu roślinnego w diecie mieszkańców basenu Morza Śródziemnego. Badania naukowe coraz częściej potwierdzają korzyści zdrowotne spożywania oliwy, w tym jej pozytywny wpływ na długość życia.
Wyniki licznych badań nad wpływem oliwy na zdrowie człowieka są imponujące. Wspomniane badania skupiały się zarówno na wpływie oliwy na serce i układ krążenia, jak i na jej potencjalnym działaniu przeciwnowotworowym oraz wpływie na długość życia.
Jednym z kluczowych składników oliwy z oliwek są kwasy tłuszczowe jednonienasycone, głównie kwas oleinowy, które stanowią ponad 70 proc. tłuszczów w oliwie. Te zdrowe tłuszcze pomagają w obniżaniu poziomu złego cholesterolu (LDL) oraz podnoszeniu poziomu dobrego cholesterolu (HDL), co przekłada się na redukcję ryzyka chorób serca i miażdżycy.
Oprócz korzyści dla serca oliwa wykazuje także silne właściwości przeciwzapalne i przeciwnowotworowe. Badania sugerują, że składniki fenolowe zawarte w oliwie mogą chronić organizm przed rozwojem różnych rodzajów nowotworów, w tym raka piersi, prostaty, jelita grubego czy trzustki. Działanie przeciwzapalne oliwy może również wpływać na zmniejszenie ryzyka wystąpienia chorób przewlekłych, takich jak choroba Alzheimera czy cukrzyca typu 2.
Najnowsze badania sugerują także, że regularne spożywanie oliwy może wydłużać życie. Jedno z badań przeprowadzonych przez naukowców z Harvard T.H. Chan School of Public Health wykazało, że osoby, które spożywają regularnie oliwę, miały o 9 proc. mniejsze ryzyko przedwczesnej śmierci w porównaniu z osobami, które rzadko sięgają po ten produkt.
Co więcej, regularne sięganie po oliwę może również korzystnie wpływać na wiele innych aspektów zdrowia, takich jak zdrowie skóry, regulacja poziomu cukru we krwi czy poprawa funkcji układu trawiennego.
Oliwa ma około 120 kalorii w łyżce stołowej (15 ml). To trzy razy mniej niż masło, ale jednak - to ciągle jest tłuszcz. Należy więc pamiętać, że spożywanie oliwy w dużych ilościach może przyczynić się do nadmiernego spożycia kalorii i prowadzić do przyrostu masy ciała, dlatego ważne jest zachowanie umiaru w jej spożyciu.
Zalecane dzienne spożycie oliwy mieści się zwykle w granicach 2-4 łyżek stołowych dla osób dorosłych. Ilości mogą się różnić w zależności od indywidualnych potrzeb kalorycznych oraz czynników zdrowotnych.
Najzdrowsza oliwa to zazwyczaj ta, która jest tłoczona na zimno, extra virgin (najwyższej jakości) i pochodzi z pierwszego wycisku. Oliwa extra virgin charakteryzuje się najwyższą jakością i klarownością, ma też najwięcej naturalnych składników odżywczych i przeciwutleniaczy. Intensywniejsza w smaku, ale bardziej mętna jest oliwa niefiltrowana.
Nie jest prawdą, że nie wolno smażyć na oliwie. Włosi na rozgrzaną na pateli oliwę wrzucają warzywa czy mięso, i nie widzą w tym nic złego. Trzymają się jednak zasady, by nie smażyć na niej za długo ani nie doprowadzać dania do bardzo wysokiej temperatury. Do smażenia lepiej wybrać nieco tańszej i mniej intensywnej w smaku oliwy z wytłoczyn, czyli z drugiego tłoczenia. Również w takiej wersji oliwa jest o niebo zdrowsza od tłuszczy pochodzenia zwięrzęcego i więkoszości olei.
CZYTAJ TAKŻE:
Używaj zamiast masło. To superzdrowa pasta z nasion
Awokado pomaga schudnąć i odtyka żyły. Ma zerowy indeks glikemiczny
