Kamienie lub piasek w nerkach? Uważaj, co jesz. Te produkty sprzyjają złogom

Kamica nerkowa to obecność w drogach moczowych złogów, które powstają w wyniku wytrącania się substancji chemicznych zawartych w moczu, gdy ich stężenie przekracza próg rozpuszczalności. Najbardziej charakterystycznym objawem choroby jest kolka nerkowa, czyli ból, który powstaje w wyniku przemieszczania się złogu przez moczowód lub cewkę moczową, gdzie z trudem przeciska się przez wąskie światło. Klasycznie ból jest zlokalizowany w okolicy lędźwiowej i promieniuje w kierunku spojenia łonowego, zewnętrznych narządów płciowych i wewnętrznej powierzchni ud, a przy zablokowaniu cewki moczowej - w okolicy nadłonowej.

Rozpoznanie kamicy nerkowej stawia się przede wszystkim na podstawie objawów klinicznych oraz badań obrazowych. RTG przeglądowe nerek może uwidocznić złogi nieprzepuszczalne dla promieni rentgenowskich. Na zwiększone ryzyko wytrącenia złogów wskazuje także nieprawidłowy skład moczu, mogący ujawniać się w badaniu moczu: krwinkomocz, zwiększone wydalanie z moczem: wapnia, szczawianów, kwasu moczowego i cystyny, oraz zmniejszone wydalanie z moczem: cytrynianów i magnezu.

Czynnikami, które mogą predysponować do zachorowania, są:

• rodzinne występowanie kamicy;
• nowotwory, zwłaszcza z przerzutami;
• choroby układu kostno-stawowego (dna moczanowa, osteoporoza);
• choroby przewodu pokarmowego;
• mała objętość przyjmowanych płynów, gorący klimat, praca w suchym i gorącym środowisku;
• otyłość, cukrzyca;
• wady anatomiczne nerek i dróg moczowych i nawracające zapalenia układu moczowego.

Jeśli cierpisz na jakiekolwiek choroby przewlekłe, z pewnością słyszałeś różne zalecenia dietetyczne, które mogą się wzajemnie wykluczać. Bardzo trudno się w tym wszystkim nie pogubić, dlatego jeśli nie jesteś pewien co jeść a czego unikać, wybierz się do dietetyka. Niemniej do czasu uzyskania profesjonalnej pomocy, warto wiedzieć, jakie produkty są dobre, a jakie szkodzą osobom z kamicą. 

Najczęściej złogi są zbudowane ze szczawianu wapnia, rzadziej z fosforanów wapnia, moczanów, struwitu i cystyny, co oznacza, że niebezpieczna jest dieta bogato: purynowa, szczawianowa, sodowa, białkowa i ubogowapniowa. Zatem wśród produktów, które warto spożywać z umiarem wymienia się:

• szpinak, rabarbar, buraki, orzechy, czekoladę, mocną herbatę, oraz produkty sojowe;
• produkty bogate w białko zwierzęce: czerwone mięso, drób, ryby;
• pokarmy o dużej zawartości soli: wysoko przetworzoną żywność; fast foody, słone przekąski i wędliny;
• produkty bogate w puryny: wątróbkę, sardynki, śledzie, makrele, alkohol;
• produkty bogate w fosforany: niektóre wyroby mleczne, orzechy, rośliny strączkowe i niektóre nasiona.

To jakie pokarmy okażą się najwłaściwsze, zależy od rodzaju kamicy. 

Ogólne zalecenia dla osób cierpiących na tę chorobę to:

• wypijanie dużej ilości płynów, aby dobowa objętość moczu wynosiła ≥ 2 l;
• ograniczenie spożycia białka zwierzęcego (dieta bogata w białko zwierzęce obniża pH moczu i zmniejsza wydalanie cytrynianów z moczem)  oraz pokarmów zawierających składniki kamieni moczowych (kwas szczawiowy, puryny);
• zakwaszanie lub alkalizacja moczu, w zależności od rodzaju złogów.

Warto włączyć do jadłospisu:

• warzywa i owoce: brokuły, kalafior, kapustę, banany, jabłka, marchew, ogórki, cukinię, winogrona, jagody
• niskotłuszczowe mleko, jogurt naturalny, tofu;
• produkty pełnoziarniste: pełnoziarnisty chleb, brązowy ryż, owsiankę, kaszę.

Oto przykładowy jadłospis dla osoby z kamicą nerkową:

Śniadanie:
●      Owsianka na wodzie lub mleku niskotłuszczowym z dodatkiem jagód i plasterków banana, jajko na miękko
●      Szklanka wody z plasterkiem cytryny

Drugie śniadanie:
●      Jogurt naturalny niskotłuszczowy, garść winogron, szklanka wody

Obiad:
●      Grillowana pierś z kurczaka z ziołami
●      Gotowane ziemniaki, brokuły gotowane na parze

●      Sałatka z ogórków, pomidorów i sałaty z lekkim dressingiem z oliwy z oliwek i cytryny
●      Szklanka wody

Podwieczorek:
●      Marchewka pokrojona w słupki, jabłko, szklanka wody

Kolacja:
●      Pieczony łosoś z ziołami, kasza jaglana, duszone cukinie z papryką
●      Szklanka wody

Przekąska przed snem:
●      Garść migdałów (w umiarkowanych ilościach), herbata ziołowa (np. rumianek)

Źródła:

M. Szemień, Kolka nerkowa, Twój Dyżur, https://twojdyzur.pl/kolka-nerkowa/.

Urologia. Ilustrowany podręcznik dla studentów i stażystów, red. T. Drewa, K. Juszczak, PZWL, Warszawa 2018.

Urologia. Podręcznik dla studentów medycyny, red. A. Borkowski, wyd. 2, PZWL, Warszawa 2008.

CZYTAJ TAKŻE: 

Masz dnę moczanową lub kamicę? Te warzywa omijaj szerokim łukiem 

Kolkę nerkową zdradzi ból pleców. Pomogą domowe sposoby

10 objawów chorych nerek, które zobaczysz na twarzy