Napar z szałwii. Niezawodny na cukier, cholesterol lub grzybicę

Szałwia, podobnie jak mięta, oregano, rozmaryn, bazylia czy tymianek, należy do rodziny Lamiaceae, roślin z rzędu jasnotowatych. Rozpoznamy ją po srebrzysto-zielonych liściach i fioletowych kwiatach. Ma silny aromat i ziemisty smak, dlatego zazwyczaj używa się jej w niewielkich ilościach.

Szałwia znalazła zastosowanie w przemyśle spożywczym, kosmetycznym i medycynie (tej ostatniej jest znana od wieków). Już sama jej łacińska nazwa - Salvia - kojarzona jest z licznymi korzyściami zdrowotnymi. Wiąże się ją m.in. z łacińskim słowem "salvare", co znaczy "leczyć".

Roślina ta szczególnie bogata jest w witaminę K. Zawiera również niewielkie ilości magnezu, cynku, miedzi oraz witamin A, C i E. Co więcej, znajdziemy w niej kwas kawowy, kwas chlorogenowy, kwas rozmarynowy, kwas elagowy i rutynę. Każdy z wymienionych związków ma korzystny wpływ na organizm.

Szałwia lekarska (Salvia officinalis) zawiera ponad 160 różnych polifenoli - organicznych związków chemicznych, które wykazują intensywne działanie antyoksydacyjne. Wskazuje się, że zmniejszają ryzyko raka oraz poprawiają funkcje mózgu i pozytywnie wpływają na pamięć (osoby przyjmujące ekstrakt z szałwii lepiej wypadały w testach pamięciowych czy testach mających na celu rozwiązanie konkretnego problemu). W badaniach ekstrakty szałwii hamowały wzrost komórek nowotworowych oraz prowadziły do ich śmierci. Obserwacje dotyczyły m.in. raka jamy ustnej, okrężnicy, wątroby, piersi i nerek.  

Podkreśla się też działanie przeciwbakteryjnie i przeciwzapalne szałwii. Ma to ogromne znaczenie m.in. dla zdrowia jamy ustnej. W jednym z badań wykazano, że płyn do płukania ust na bazie szałwii skutecznie zabija bakterie Streptococcus mutans, które są znane z powodowania próchnicy zębów. W innym wykazano, że olejek eteryczny na bazie szałwii zabija i powstrzymuje rozprzestrzenianie się Candida albicans - grzyba z rodzaju drożdżaków, który m.in. może powodować ubytki w uzębieniu. Badacze zauważają, że szałwia może też leczyć infekcje gardła, ropnie zębowe, zapalenie dziąseł i owrzodzenia jamy ustnej.

Szałwia może także obniżać poziom cukru we krwi oraz poziom "złego" cholesterolu. Jest jednym z ziół stosowanych w przypadku biegunki i w celu zmniejszenia intensywności i częstotliwości objawów menopauzy - uderzeń gorąca, nadmiernego pocenia się czy drażliwości. Wykazuje właściwości moczopędne.

Dzięki dużej zawartości witaminy K szałwia może wspierać zdrowie kości. Ma także wpływ na skórę. Badania wskazują, że związki w niej zawarte mogą pomóc zwalczać oznaki starzenia, np. zmarszczki.

Najczęściej wykorzystuje się liście szałwii, znacznie rzadziej korzeń czy kwiaty tej rośliny.

Dodatek szałwii do dania to świetny sposób na podkreślenie smaku, bez kalorii i soli.

Szałwia często jest składnikiem mydeł i kosmetyków ze względu na przyjemny aromat. Dostępne są również ekstrakty z szałwii i ziołowe suplementy szałwiowe.

Jednym ze sposobów wykorzystania szałwii jest przygotowanie naparu z suszonych lub świeżych liści. Ten napój jest szczególnie bogaty w kwas rozmarynowy. Badania wykazały, że zapewnia on liczne korzyści - m.in. zmniejsza stan zapalny i obniża poziom cukru we krwi.

Napar z szałwii jest często polecany do płukania gardła. Może łagodzić ból i stany zapalne jamy ustnej, a także nieświeży oddech. Szałwia polecana jest na afty i pleśniawki. Zachwala się właściwości antybakteryjne tej rośliny oraz jej pomoc w gojeniu ran.

Wiele badań na ludziach wskazuje, że ekstrakty szałwii poprawiają pamięć, funkcje mózgu, nastrój i koncentrację. Jak również wspomnieliśmy wyżej, niektóre badania wskazują, że szałwia może pomóc poprawić poziom cholesterolu i trójglicerydów, potencjalnie zmniejszając ryzyko chorób serca.

Napar z szałwii może pomóc też na typowo kobiece dolegliwości. Spożywa się go np. w przypadku nudności, które często występują na początku ciąży. Bywa również wykorzystywany jako naturalny środek hamujący laktację - w przypadku zbyt silnej laktacji lub w celu całkowitego zatrzymania laktacji. 

Napar z liści szałwii można stosować także zewnętrznie. Okłady i kompresy nasączone naparem z szałwii pomagają na owrzodzenia, oparzenia, odmrożenia, trudno gojące się rany, użądlenia.

Napar z szałwii można przygotować samemu. W tym celu wystarczy dwie łyżeczki suszu zalać wrzącą wodą, najlepiej połową szklanki, a następnie napar przykryć i odstawić na ok. 10 minut. Po tym czasie jest gotowy do spożycia.

Ale można też użyć świeżych liści, np. z własnego ogródka. Zagotuj wodę w garczku i wrzuć do niego kilka liści szałwii. Taką miksturę gotuj na wolnym ogniu przez ok. 15 minut. Po tym czasie przykryj garczek i wyłącz ogień. Odstaw napar na co najmniej pięć minut, a następnie odcedź. Możesz dodać do niego trochę soku z cytryny, cynamon, liście laurowe, miód czy pieprz cayenne. Napar z szałwii możesz przygotować również bezpośrednio w szklance.

Szałwia zawiera związek zwany tujonem, który zapewnia jej silny aromat, ale w dużych dawkach może być toksyczny. Spożywanie dużych ilości naparu z szałwii lub też przyjmowanie tego zioła pod innymi postaciami, przez dłuższy czas, może być źródłem problemów z sercem, może spowodować drgawki, wymioty i uszkodzić nerki. Za bezpieczne uważa się spożycie kilku filiżanek (od trzech do sześciu) herbatki szałwiowej w ciągu dnia.

Jednocześnie należy unikać spożywania olejku szałwiowego lub dodawania go do herbaty, ponieważ, jak zwraca się uwagę, zaledwie 12 kropli może być toksycznych.

W przypadku jakichkolwiek wątpliwości warto skonsultować się z lekarzem.

CZYTAJ TAKŻE: 

Zdrowotny napój z kurkumą. Na co działa złota przyprawa?

Rozmaryn: Niezbędny dla zdrowia i urody

Zioła dla seniora. Po jakie napary warto sięgać w dojrzałym wieku?