Zapomniany hit na odporność. Poprawia też pracę mózgu, wzrok, skórę i kości
Trwa sezon na przeziębienia i grypę. Układ immunologiczny osłabiają kolejne infekcje, spadki temperatury, które ułatwiają bakteriom rozmnażanie i przedostanie się do wnętrza organizmu, niedobór witaminy D spowodowany brakiem słońca. Po co sięgać w celu zwiększenia odporności? Odpowiadamy - na przykład po tran, który dziś nieco poszedł w odstawkę. Nie bez przyczyny nazywa się go "płynnym złotem". Zobacz, jakie tran ma właściwości, jak go stosować dla zdrowia.
Prawdopodobnie tran łykałeś w dzieciństwie. To specyfik, który już w latach 60. XX wieku w ramach profilaktyki zdrowotnej był podawany najmłodszym w przedszkolach - wtedy w formie płynnej, co, umówmy się, dla wielu nie było zbyt miłym doświadczeniem. Potem praktykę kontynuowano w domach.
Dzisiaj popularność tranu na pewno przybladła, ale wciąż sięga po niego wiele osób. I słusznie! Ale zanim przejdziemy do listy właściwości "płynnego złota", musimy wyjaśnić, czym tak właściwie tran jest, gdyż często bierze się za niego coś, co w rzeczywistości za tran nie powinno być uznawane.
Zapamiętajmy - tran to płynny tłuszcz (olej wątłuszowy) pozyskiwany wyłącznie z wątroby dorsza atlantyckiego oraz innych ryb z rodziny dorszowatych, ważny suplement diety. Tranem nie można nazwać produktów zawierających np. olej z wątroby rekina (chociaż on również ma bogate właściwości). Niejednokrotnie myląca może być nawet nazwa produktu, dlatego warto sprawdzać jego skład.
Co znajdziemy w tranie? Niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe, w skrócie NNKT. Jak podkreślają eksperci, powinny one stanowić ok. 85 proc. składu jakościowego wybieranego produktu. Do niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych zaliczamy np. kwas dokozaheksaenowy (DHA) oraz eikozapentaenowy (EPA), czyli kwasy z grupy omega-3 (po więcej informacji na ich temat odsyłamy TUTAJ). Tran to także źródło kwasów omega-6 i witamin rozpuszczalnych w tłuszczach - A, D oraz E (przy czym tej ostatniej w mniejszych ilościach).
W aptece znajdziemy tran w postaci płynnej, a także w postaci kapsułek czy nawet żelków (te ostatnie to przede wszystkim ukłon w stronę dzieci). Tran spotkamy także w maściach, ale one znajdują zastosowanie w przypadku oparzeń, odmrożeń czy odleżyn.
Najwięcej zwolenników ma zdecydowanie tran w kapsułkach, które szczelnie chronią przed jego specyficznym smakiem i zapachem.
Tran, przez swój bogaty skład, ma wiele właściwości, które w okresie problemów z odpornością stają się niezwykle istotne. Ale nie tylko wtedy.
Z najważniejszych właściwości tranu należy wymienić:
- pobudzanie organizmu do produkcji limfocytów (białych krwinek, które są odpowiedzialne za obronę organizmu przed wirusami, bakteriami, grzybami; limfocyty uczestniczą również w zwalczaniu komórek nowotworowych) - tym sposobem tran wzmacnia nasz układ odpornościowy oraz kształtuje prawidłową odpowiedź immunologiczną organizmu;
- zawarte w tranie kwasy z grupy omega-3 i omega-6 są pomocne przy produkcji hormonów przeciwzapalnych;
- wspieranie układu krążenia (podnoszenie poziomu dobrego cholesterolu, a obniżanie złego, przeciwdziałanie udarom, zawałom, miażdżycy, tworzeniu się zakrzepów, utrzymywanie prawidłowego ciśnienia krwi);
- wspomaganie pracy mózgu i układu nerwowego, m.in. poprzez poprawę koncentracji i zdolności zapamiętywania (tran zaleca się osobom starszym, u których występuje zagrożenie demencją lub chorobą Alzheimera);
- wspomaganie funkcjonowania układu kostnego (wspieranie przyswajania wapnia, wzmacnianie kości, wpływanie na ich prawidłowy rozwój w okresie wzrostu, przeciwdziałanie krzywicy, zapobieganie osteomalacji i osteoporozie);
- korzystne działanie dla wzroku (poprawianie ostrości widzenia, zapobieganie kurzej ślepocie, wysychaniu spojówek i rogówek, przeciwdziałanie zwyrodnieniu plamki żółtej);
- poprawę stanu skóry, włosów i paznokci.
Są osoby, którym nie zaleca się łykania tranu, ale o tym za moment. Jeśli nie ma przeciwwskazań do jego stosowania, o tranie szczególnie powinniśmy pamiętać jesienią i zimą, kiedy nasz organizm jest bardziej narażony na walkę z wirusami i bakteriami. To naturalny wybór dla osób, które zmagają się z obniżoną odpornością. Można go łykać praktycznie przez cały rok, jednak zwraca się uwagę, że w okresie letnim istnieje ryzyko przedawkowania witaminy D, a więc hiperwitaminozy.
"Płynne złoto" zalecane jest też: dzieciom w okresie silnego wzrostu, seniorom, osobom osłabionym, żyjącym w stresie, wyczerpanym fizycznie i psychicznie, rekonwalescentom, tym, u których doszło do urazów układu kostnego, osobom nadużywającym alkoholu i palącym papierosy. Z powodu źle zbilansowanej diety może brakować w niej cennych kwasów tłuszczowych, dlatego tran jest dobrym wyborem i w takich przypadkach.
Jeśli chodzi o dawkowanie tranu - to kwestia uzależniona od stężenia składników, które występują w produkcie (np. witaminy A i D), dlatego przed zażyciem koniecznie przeczytaj ulotkę dołączoną do opakowania. Według ogólnych zaleceń osoba dorosła powinna przyjmować dwie kapsułki tranu dwa razy dziennie, podczas posiłków, lub jeśli postać jest płynna - dwie łyżeczki dziennie (10 ml).
Po tran nie powinny sięgać:
- dzieci poniżej 4. roku życia (niektórzy podają, że tran jest dla dzieci od 3. roku życia),
- osoby cierpiące na kamicę nerkową, hiperkalcemię oraz sarkoidozę,
- osoby przyjmujące leki przeciwzakrzepowe,
- osoby w trakcie antybiotykoterapii.
Uważać na tran powinny kobiety w ciąży. Jeśli chcą go stosować, to tylko za zgodą lekarza. Istnieje bowiem ryzyko przedawkowania witaminy A, co może doprowadzić do uszkodzenia płodu, a nawet poronienia. Tranu nie powinno się więc łączyć z preparatami zawierającymi witaminę A, a także witaminę D.
Organizm o przedawkowaniu tranu da nam znać: bólami głowy, brakiem apetytu, wzrostem masy ciała, powiększeniem wątroby i śledziony oraz zaburzeniami ze strony układu nerwowego.
CZYTAJ TAKŻE:
Objawy i skutki niedoboru "witaminy słońca"
