Coraz więcej Polaków w gabinetach psychiatrów. Z jakimi problemami przychodzą?

Statystyki dotyczące zdrowia psychicznego Polaków mogą zaskakiwać. Prawie 90 proc. mieszkańców naszego kraju uważa, że zdrowie psychiczne jest równie ważne jak zdrowie fizyczne, co wskazuje na to, że świadomość dotycząca tej sfery życia zdecydowanie wzrosła na przestrzeni lat. Niestety jeden psychoterapeuta przypada na 2,7 tys. Polaków, a jeden psychiatra na 7,5 tys., co oznacza, że na specjalistyczną pomoc czasami trzeba poczekać. Tymczasem dane pozostają nieubłagane:

• co czwarty Polak cierpiał przynajmniej raz w życiu na jakieś zaburzenie psychiczne;
• blisko 11 proc. dni absencji chorobowych jest związanych z zaburzeniami psychicznymi;
• depresji doświadczyło prawie 5 proc. Polaków, a choruje na nią prawie 4 mln Polek i Polaków;
• z uzależnieniami (dotyczącymi głównie tytoniu i alkoholu) zmaga się prawie 12 proc. z nas;
• czterech na 10 uczniów myślało o podjęciu próby samobójczej;
• co trzeci młody człowiek czuje się samotny.

Zaburzenia nerwicowe

Z raportu GUS "Zdrowie i ochrona zdrowia w 2017 roku" wynika, że u prawie połowy osób (leczonych w 2016 roku w poradniach dla osób z zaburzeniami psychicznymi, uzależnionymi od alkoholu i innych substancji psychoaktywnych) stwierdzono zaburzenia nerwicowe oraz nastroju. Podejrzewa się, że może mieć to związek nie tyle z rzeczywistym wzrostem częstości występowania nerwicy, co ze zwiększeniem zainteresowania tematami związanymi ze zdrowiem psychicznym. Warto zaznaczyć, że nerwica może przybierać różne oblicza, od natręctw i kompulsji, przez fobie, obniżenia nastroju, aż po objawy ze strony serca czy żołądka.

Lęk

Zaburzenia lękowe dawniej nazywane były nerwicą lękową. Według Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób ICD-10 w tym pojęciu mieszczą się zaburzenia obsesyjno-kompulsyjne, lękowe, reakcje na ciężki stres i zaburzenia adaptacyjne, te związane z utratą prawidłowej integracji pomiędzy wspomnieniami i poczuciem własnej tożsamości (zaburzenia dysocjacyjne), a także nieprawidłowości psychiczne ujawniające się pod postacią somatyczną. Polacy cierpią głównie z powodów ataków paniki - 7,04 proc. badanych zgłaszało, że doświadczyło ataku paniki przynajmniej raz w życiu, fobie swoiste plasowały się na drugim miejscu - 4,89 proc., na trzecim zaś stres pourazowy, który wystąpił u 2,24 proc. badanych.

Depresja

Według Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) depresja jest najczęściej spotykanym zaburzeniem psychicznym i stanowi główną przyczynę niesprawności i niezdolności do pracy na świecie. Do najczęstszych objawów zgłaszanych przez pacjentów zalicza się: obniżenie nastroju, brak odczuwania przyjemności, ograniczenie aktywności życiowej, utratę sensu życia, zaburzenia snu, spadek libido i nieregularne miesiączkowanie.

Zaburzenia osobowości

Zaburzenia osobowości obejmują wiele podtypów i występują u ok. 2,1-8 proc. populacji. Pacjenci, u których bywają rozpoznawane, zgłaszają się do psychiatry z powodu poczucia trudności w budowaniu relacji, niemożności dostosowania się do norm, kłopotów z poszanowaniem cudzych granic, agresją, rozkojarzeniem czy impulsywnością. Leczy się je poprzez psychoterapię.

Stres i uzależnienia

Stres i życie w ciągłym pędzie mogą być przyczyną wielu chorób organicznych, ale przede wszystkim odbijają się na psychice. Presja w pracy lub niepowodzenia w relacjach mogą stać się powodem do szukania ujścia emocji. Niestety bardzo często kończy się na używkach, które dodatkowo potęgują złe samopoczucie. Problemy uzależnień mogą obejmować całą rodzinę i wymagają terapii.

Właściwa diagnoza bardzo często kompletnie zmienia życie pacjenta. Nazwanie problemu nie tylko pomaga zrozumieć i oswoić daną przypadłość, ale stanowi szansę na wdrożenie leczenia i powrót do codziennego funkcjonowania. Właściwa terapia niejednokrotnie przywraca chęć do życia, poprawia relacje z otoczeniem, pozwala przezwyciężyć stres i lęk. Dlatego jeśli podejrzewasz, że z twoim zdrowiem psychicznym może dziać się coś niedobrego, zadbaj o siebie i jak najszybciej zgłoś się do psychiatry.

Źródła:

A. Szczeklik, P. Gajewski. Interna Szczeklika 2023.

M. Jarema. Psychiatria. Wydawnictwo PZWL Warszawa, wyd. 2, 2016.

Zdrowie psychiczne w środowisku pracy. Badanie wśród Pracodawców i Pracowników w ramach kampanii "Zrozum. Poczuj. Działaj!", Pracodawcy Rzeczypospolitej Polskiej i Grupy Artemis, 2021.

Wciórka, J. i in. (2021), EZOP II: rozpowszechnienie zaburzeń, Instytut Psychiatrii i Neurologii, Konferencja podsumowująca projekt EZOP II, Warszawa.

Zdrowie psychiczne, poczucie własnej wartości i sprawczość wśród młodych ludzi, 2023, Młode Głowy, Fundacja Unaweza.

CZYTAJ TAKŻE: 

Depresja to nie tylko smutek. Nietypowe zachowanie może zdradzać chorobę

Pierwsze symptomy wypalenia zawodowego. Czym różni się od zwykłego zmęczenia?

ADHD u dorosłych potrafi się ukrywać. Te objawy zdradzają zaburzenie