Tak święta wpływają na zdrowie. Psycholog: to kontrast pomiędzy oczekiwaniami a rzeczywistością

Okres Bożego Narodzenia przepełniony jest smacznym jedzeniem, wspólnym kolędowaniem, spotkaniem z rodziną przy wigilijnym stole, jednak są tacy, którzy najchętniej ominęliby ten okres w roku. Obniżony nastrój w okresie świątecznym jest tym bardziej prawdopodobny, jeśli w ostatnich miesiącach doszło do niechcianych zmian w życiu, rozwodu, utraty pracy czy śmierci kogoś bliskiego. 

O to, czy istnieje depresja świąteczna i co ją powoduje, zapytaliśmy psycholożkę Edytę Modrzejewską.

- Termin depresji świątecznej funkcjonuje, ale oczywiście w potocznym znaczeniu tego słowa. W okresie świątecznym niektóre osoby odczuwają silny smutek, bezradność i przygnębienie, co może wynikać z kontrastu pomiędzy oczekiwaniami a rzeczywistością. Może być to spowodowane poczuciem samotności, nostalgią za minionymi czasami, ale też presją społeczną i brakiem zasobów lub w ogóle możliwości do spełnienia oczekiwań - wyjaśnia specjalistka. 

Na obniżony nastrój, a nawet depresję w czasie świąt narażone są w szczególności osoby samotne, którym ta samotność doskwiera. Mowa najczęściej o osobach starszych, które w tym czasie pozostają same ze względu np. na odległość od rodziny.

- Skutki takiej samotności w okresie świątecznym mogą być naprawdę różnorodne i wpływać na zdrowie zarówno psychiczne i fizyczne. U takich osób może pojawiać się nie tylko smutek, ale także zwiększone napięcie emocjonalne oraz pogłębiające się poczucie izolacji - wyjaśnia psycholożka.  

Na gorsze samopoczucie oraz nasilenie objawów już istniejącej depresji narażone są również osoby, które doświadczyły traumatycznych zdarzeń w miesiącach poprzedzających Boże Narodzenie.

Takim zdarzeniem może być śmierć kogoś bliskiego, ale także rozwód bądź utrata pracy. Pogorszenie stanu emocjonalnego zauważalne może być także u dzieci, które doświadczyły rozwodu rodziców, a najbliższe święta będą pierwszymi od czasu zmiany ich sytuacji życiowej. Dodatkowym bodźcem stresującym jest również brak wspólnych ustaleń co do spędzania świąt dziecka zarówno z matką, jak i ojcem, jeśli dziecko utrzymywało bliską relację z obojgiem rodziców.

Utrata dochodu także jest czynnikiem stresogennym nie tylko w kontekście planowania świąt, ale całej sytuacji materialnej. Napędzani świąteczną atmosferą, zakupami i prezentami zastanawiamy się, jak sfinansować wszystkie potrzeby i oczekiwania. To niezwykle obciążające, bo z jednej strony pragniemy magicznych świąt z drobnymi upominkami, a z drugiej zastanawiamy się, skąd pozyskać środki finansowe.

Niektórzy marzą o świętach spędzonych w rodzinnym gronie przy wspólnym stole wigilijnym, inni natomiast szukają sposobu, by właśnie tej części Bożego Narodzenia uniknąć. Wynika to z nieporozumień i kłótni w rodzinie - czy to najbliższej, czy dalszej, która wspólnie zasiada w wigilijny wieczór do posiłku.

Kłótnie między małżonkami niekorzystnie wpływają na samopoczucie dzieci, które w napięciu oczekują Wigilii - z jednej strony podekscytowane pierwszą gwiazdką, z drugiej zdenerwowane, wiedząc, że ten magiczny wieczór kolejny raz będzie pełen napięć, a nawet kłótni i krzyków między rodzicami.

- Dzieci z niepełnych rodzin w okresie świątecznym są szczególnie narażone na huśtawkę emocjonalną. Ważne, by w tym okresie otaczać je wsparciem i zrozumieniem, słuchać ich uczuć i rozmawiać z nimi o tym, co czują. Ważne, by być i pomóc im przejść przez ten świąteczny okres w taki sposób, by mogły cieszyć się tym magicznym czasem w poczuciu zrozumienia i akceptacji - tłumaczy psycholożka Edyta Modrzejewska. 

W okresie świątecznym niekorzystnie na zdrowie psychiczne może wpłynąć natłok obowiązków, które sami sobie narzucamy. Chcemy przygotować jak najlepsze potrawy, jak najlepiej udekorować dom, kupić jak najlepsze prezenty pod choinkę i jak najlepiej wyglądać i czuć się w czasie Wigilii.

Rzeczywistość bywa jednak zdecydowanie inna, niż obrazy, jakie układamy w swoich głowach. Wzrost cen, brak czasu, natłok obowiązków zawodowych sprawiają, że nie zawsze jesteśmy w stanie sprostać założeniom, jakie wyznaczyliśmy sobie na grudniowy czas.

To wszystko sprawia, że grudzień może okazać się miesiącem wysokiego napięcia nerwowego, pogorszenia stanu fizycznego, osłabienia odporności czy większej drażliwości. Nadmiar obowiązków i czynników stresogennych może także prowadzić do skoków ciśnienia tętniczego krwi, a nawet kłopotów z sercem u osób, które cierpią na problemy kardiologiczne.

Jeśli czujemy napięcie, wahania nastrojów, brakuje nam sił i powoli wycofujemy się z przygotowań do świąt, bo czujemy, że nas to przerasta - warto zastanowić się, czy te objawy pojawiły się właśnie teraz, czy tylko przybrały na sile, a problem pojawiał się już wcześniej.

Objawy depresji mogą nasilać się w okresie świątecznym, jednak sama choroba mogła ukrywać się już przez wiele miesięcy. Koniecznie należy zastanowić się, czy niektóre objawy nie występowały już wcześniej, a alarmującymi objawami są:

• wahania nastroju,
• trudności z koncentracją,
• ogólne osłabienie,
• brak energii,
• niechęć do codziennych czynności,
• pesymistyczne myśli.

Jeśli stany te pojawiły się dopiero teraz, w trakcie przygotowań do świąt, warto przystopować, bo nasze ciało daje znać, że jest obciążone.

- Zdecydowanie w tym czasie objawy depresji mogą się nasilać. Koncentracja na idealnym obrazie świąt może wywołać uczucie bezradności i niemożności spełnienia oczekiwań, co z kolei pogłębia poczucie smutku i może zaostrzyć negatywne myśli. Presja społeczna, jaka występuje szczególnie w tym okresie, czyli widok szczęśliwych przyjaciół, reklamy przedstawiające rodziny zasiadające przy pięknie nakrytych złotem i srebrem stołach - może wzmocnić poczucie alienacji i wywołać nasilenie symptomów depresji - tłumaczy Edyta Modrzejewska.

To dobry moment na to, by zastanowić się, czy naprawdę potrzebnych jest dwanaście potraw na stole i prezenty świąteczne? Czy jeśli chcemy spędzić święta tylko w gronie najbliższych, to czy na pewno musimy wybierać się w podróż do dalszych krewnych kilkadziesiąt kilometrów od domu? To czas, kiedy koniecznie trzeba się zastanowić, co tak naprawdę jest dla nas ważne - świąteczny wyścig czy spokój i odpoczynek? Święta zdecydowanie powinny być czasem, w którym zwalniamy, odpoczywamy i nabieramy sił na nadchodzący nowy rok, dlatego przede wszystkim należy słuchać siebie i swojego ciała, a nie trendów świątecznych czy sugestii ze strony rodziny.

CZYTAJ TAKŻE:

Najwięcej zawałów jest w wigilię. Naukowcy podają dokładną godzinę

Tak objawia się atak paniki. Leczenie to nie tylko farmakologia

Nie lubią rozmawiać o niczym, są uważani za niegrzecznych. Tak się zachowują osoby z zespołem Aspergera