12 objawów niedoboru witaminy D. O tej porze się nasilają

Jeśli chcemy, by nasz organizm funkcjonował bez zarzutu, musimy troszczyć się m.in. o odpowiedni poziom witamin i minerałów. W okresie jesienno-zimowym słyszymy o tym częściej, bo organizm potrzebuje wtedy dodatkowego wsparcia. Witaminą szczególnie istotną w tym czasie jest witamina D. Witamina D ma korzystny wpływ na odporność, uczestniczy w procesach wchłaniania wapnia i fosforu (odpowiada za zdrowe i mocne kości oraz zęby), pozwala na prawidłową pracę mięśni, zmniejsza ryzyko występowania niektórych chorób nowotworowych. To tylko kilka z jej ważniejszych funkcji. Witamina D wykazuje bezpośrednie i pośrednie działanie na cały organizm.

Organizm czerpie witaminę D z trzech źródeł. Tym podstawowym jest słońce, stąd też określenie "witamina słońca". Witamina D powstaje w skórze w wyniku ekspozycji na promieniowanie słoneczne. Jesienią i zimą jesteśmy szczególnie narażeni na jej niedobór, gdyż w naszej strefie geograficznej, ze względu na kąt padania promieni słonecznych, przez tych kilka miesięcy w roku promieniowania jest za mało, by jej odpowiednia ilość mogła zostać wyprodukowana w skórze, i to nawet w dni ze słońcem. Efektywna produkcja witaminy D możliwa jest mniej więcej od końca marca/początku kwietnia do końca września, ale nawet wtedy niektórzy nie będą w stanie jej pozyskać. Poza tym jesienią kończą się letnie zapasy "witaminy słońca".

W mniejszym stopniu witaminę D dostarczamy wraz z dietą. Produktów, które ją zawierają, jest jednak niewiele, i nawet zbilansowana, i zróżnicowana dieta nie jest w stanie zapewnić całkowitej dziennej dawki witaminy D. Dieta pokrywa maksymalnie 20 proc. dziennego zapotrzebowania na ten składnik.  

Trzecim źródłem witaminy D są suplementy. Trzeba się nimi posiłkować, kiedy niemożliwe staje się pozyskanie witaminy D z naturalnych źródeł. Eksperci zalecają suplementację od października do kwietnia, bez względu na wiek czy płeć.

Niedobór witaminy D jest powszechny na całym świecie, w tym w Polsce. Przeprowadzone kilka lat temu badania wykazały, że dotyczy on nawet 90 proc. Polaków, a u nawet 60 proc. jest to niedobór ciężki. Nic nie wskazuje na to, by sytuacja się zmieniła.

Niedostateczna synteza skórna i niedostateczna podaż z pożywieniem to dziś główne przyczyny niedoboru witaminy D. Inne to przyjmowanie niektórych leków (np. przeciwdrgawkowych) czy choroby nerek i wątroby.

Standardowym badaniem poziomu witaminy D jest oznaczenie 25(OH)D w surowicy krwi. To metabolit witaminy D, który stanowi jej główną postać w krążeniu i odzwierciedla jej ilość w organizmie (zarówno z diety, jak i zsyntetyzowanej w skórze). Wynik od 0 do 10 ng/ml oznacza ciężki niedobór, powyżej 10, a do 20 ng/ml to niedobór, powyżej 20, a do 30 ng/ml to suboptymalne stężenie, natomiast powyżej 30, a do 50 ng/ml oznacza optymalne stężenie.

Niedobór witaminy D to groźny stan. Jak podkreślają lekarze, może zwiększać ryzyko długotrwałych problemów zdrowotnych. Jakie objawy mogą wskazywać na deficyt witaminy D w organizmie?

Do podstawowych objawów niedoboru witaminy D zalicza się:

• częste choroby lub infekcje - jedną z najważniejszych funkcji witaminy D jest wzmacnianie układu odpornościowego. Kilka dużych badań obserwacyjnych wykazało związek między niedoborem "witaminy słońca" a infekcjami dróg oddechowych takimi jak przeziębienie, zapalenie oskrzeli i zapalenie płuc;
• zmęczenie - niedobór witaminy D jest często pomijany jako potencjalna przyczyna zmęczenia. Niski poziom witaminy D został również powiązany także ze słabą jakością snu czy krótszym czasem snu;
• bóle mięśni i kości - kiedy poziom witaminy D jest niski, a organizm nie jest w stanie prawidłowo przyswajać wapnia i fosforu, istnieje zwiększone ryzyko bólu kości, złamań, bólu mięśni i osłabienia mięśni. U osób starszych poważny niedobór może również przyczyniać się do zwiększonego ryzyka upadków. W przypadku deficytu witaminy D obserwuje się też większą wrażliwość na ból;
• obniżenie nastroju - niedobór witaminy D może dawać objawy podobne do tych występujących w depresji. Pojawiają się: uczucie beznadziei, smutku, problemy ze snem, utrata zainteresowania czynnościami, które wcześniej wzbudzały ekscytację, utrata apetytu, mniejsza odporność na stres;
• zaburzenia gojenia ran - powolne gojenie się ran po operacji lub urazie może oznaczać, że poziom witaminy D jest zbyt niski;
• wypadanie włosów - kiedy organizm nie ma wystarczającej ilości "witaminy słońca", keratynocyty w mieszkach włosowych mają problem z regulacją wzrostu i wypadania włosów. Niedobór witaminy D jest jedną z częstszych przyczyn przerzedzania lub wypadania włosów u mężczyzn i kobiet;
• przybieranie na wadze - niewystarczający poziom witaminy D może korelować z niezamierzonym przyrostem masy ciała. Konieczne są jednak dalsze badania, aby w pełni zrozumieć ten związek.

Niedoborowi witaminy D przypisuje się również takie objawy jak:

• pogorszenie stanu skóry - przyspieszenie starzenia się skóry, większe prawdopodobieństwo dolegliwości trądzikowych, częste wypryski, zaczerwienienie i suchość skóry, poczucie ciągłego swędzenia, wrażenie "bólu skóry". Więcej o skórnych objawach niedoboru witaminy D piszemy TUTAJ;
• choroby przyzębia - "witamina słońca" jest także niezbędna dla utrzymania zdrowych zębów i dziąseł. Kiedy poziom witaminy D jest nieuregulowany, osłabia zęby, sprawiając, że stajemy się bardziej podatni na ubytki, złamania i próchnicę. Badania opublikowane w "Journal of Periodontal Research" powiązały również niższy poziom witaminy D ze zwiększonym ryzykiem zapalenia przyzębia;
• niesmak i pieczenie w jamie ustnej i gardle - niedostarczanie organizmowi odpowiedniej dawki witaminy D może skutkować zespołem pieczenia jamy ustnej. Objawy, jakie wtedy się pojawią, obejmują: pieczenie w ustach, metaliczny lub gorzki smak w ustach oraz suchość w ustach;
• biegunka - badania wykazały, że niski poziom witaminy D wiąże się z wyższym ryzykiem wystąpienia biegunki rotawirusowej;
• zaburzenia wzroku - niedobór witaminy D może mieć też negatywny wpływ na zdrowie oczu. Wiązany jest z takimi stanami jak m.in. zwyrodnienie plamki żółtej, zapalenie błony naczyniowej oka czy zespół suchego oka.

Poważny niedobór witaminy D u dzieci powoduje krzywicę. W przypadku dorosłych jest ważnym czynnikiem ryzyka osteopenii i osteoporozy.

CZYTAJ TAKŻE: 

Witamina D - rano czy wieczorem? Przed, w trakcie czy po posiłku? 

Pięć rzeczy, które musisz wiedzieć o suplementacji

Kiedy suplementy diety mogą nam zaszkodzić?