Zwiększony apetyt, poszarzała skóra, podkrążone oczy? Brakuje ci jednego

"Podczas snu mózg odpoczywa" - to zdanie ma w sobie więcej prawdy, niż można się było spodziewać. W czasie snu utrwalają się wspomnienia, zebrane informacje są porządkowane i układane w całość. Faza snu REM, chociaż trwa tylko ok. 15 minut, jest etapem, w którym mózg oczyszcza się z emocji i toksyn. Ten ostatni proces możliwy jest dzięki tzw. szlakowi glimfatycznemu - sieci, która transportuje zbędne resztki z mózgu. Neurony kurczą się, robiąc tym samym miejsce dla płynu, który umożliwia pozbycie się szkodliwych związków odpowiedzialnych m.in za chorobę Alzheimera czy chorobę Parkinsona. Co więcej, to właśnie wtedy wydzielany jest hormon wzrostu, wzmacniany jest układ odpornościowy, a metabolizm ulega regulacji.

Mówi się, że brak snu powoduje podobne konsekwencje co porządny kac lub upojenie alkoholowe. Szacuje się, że niespanie przez 18 godzin można porównać do stanu, w którym w krwioobiegu znajduje się 0,5 promila alkoholu. Niewyspanym odradza się prowadzenie pojazdów - wszystko przez obniżenie koncentracji i spowolnienie odruchów. Innym sygnałem świadczącym o niedoborze snu są problemy z pamięcią. W trakcie nocnego odpoczynku informacje przekazywane są pomiędzy strukturami mózgu, a dokładniej pomiędzy hipokampem a korą mózgową, gdzie pozostają przez długi czas, dlatego niewystarczająca ilość snu sprawia, że zapamiętuje się mniej i na krócej.

Jeśli chcesz schudnąć lub utrzymać zdrową sylwetkę, z pewnością brak snu ci w tym nie pomoże. Wszystko przez to, że osoby, które się nie wysypiają, mają zwiększony apetyt i częściej sięgają po wysokokaloryczne przekąski. Badania pokazują, że brak snu może wpływać na: hormonalną regulację chęci przyjmowania pokarmu, metabolizm, preferencje żywieniowe i zdolność organizmu do kontrolowania masy ciała. Przy zmniejszonej ilości snu obniża się poziom leptyny - hormonu, który sygnalizuje stan najedzenia, a podnosi się poziom greliny - hormonu, który odpowiada za uczucie głodu. Powoduje to jedzenie od 200 do 300 kcal więcej każdego dnia. Warto zaznaczyć, że otyłość to ważny czynnik ryzyka wielu chorób, m.in. cukrzycy typu 2 i nadciśnienia tętniczego. 

Przewlekły niedobór snu przyczynia się do obniżenia odporności. Jest to następstwo zmniejszenia liczby produkcji limfocytów zdolnych do eliminacji zakażonych komórek. Przysłowiowe "zarwanie" nawet jednej nocy osłabia układ immunologiczny, co sprawia, że o wiele łatwiej o infekcję. Brak zdrowego snu prowadzi do zubożenia flory jelitowej. Może to doprowadzić nawet do nieswoistych chorób zapalnych jelit.

Co noc organizm regeneruje tkanki, co w widoczny sposób wpływa na wygląd skóry. Między godz. 24 a 3 nad ranem skóra jest bardziej ukrwiona, oddaje znacznie mniej wody i ogranicza produkcję łoju. Komórki warstwy podstawnej naskórka nocą dzielą się aż siedem razy szybciej niż w ciągu dnia, co zdecydowanie przyspiesza proces naprawczy. Skóra osoby niewyspanej wydaje się być poszarzała, mieć nierównomierny koloryt i obniżoną elastyczność.

Jednym z pierwszych skojarzeń związanych z niewysypaniem się są przekrwione, podkrążone oczy i niewyraźne spojrzenie. Jednak to niejedyne niebezpieczeństwa, jakie brak snu niesie dla narządu wzroku. Wśród najważniejszych z nich wymienia się także:

• pogorszenie ostrości widzenia,
• zwiększenie ryzyka infekcji oczu i jaskry,
• suchość oczu,
• uczucie pieczenia, swędzenia, podrażnienia i nadmiernego łzawienia.

Nieprzespana noc powoduje, że podnosi się poziom kortyzolu, znanego jako hormon stresu, co wzmaga irytację i niepokój. Zaburzenia snu są również częstą przyczyną powstawania halucynacji spowodowanych zaburzeniem aktywności mózgu. Co więcej, zachwiania rytmu dobowego (częste np. wśród osób żyjących w rejonach, gdzie występują noce i dni polarne), zwiększają prawdopodobieństwo zachorowania na depresję.

Brak snu może prowadzić do zwiększonego poziomu stresu i napięcia, co również może wpływać na libido. Na pożądanie seksualne wpływają także osłabienie, ogólne spowolnienie i zmniejszenie produkcji hormonów płciowych. Mężczyźni, którzy śpią poniżej 6 godz. w ciągu nocy, mają poziom testosteronu na poziomie osoby o 10 lat starszej od siebie.

Zasypiasz, gdy tylko przyłożysz głowę do poduszki? Może to świadczyć o niedoborze odpoczynku. Sam proces zasypiania powinien trwać ok. 15 minut. Kiedy jednak przez długi czas przed pójściem spać przewracasz się z boku na bok, patrzysz w różne punkty, poruszasz się niespokojnie i czujesz nadmiar energii - możliwe, że cierpisz na nadmiar snu lub nie jesteś wystarczająco aktywny fizycznie. 

Oto kilka mało znanych faktów związanych ze snem:

• rekord braku snu został ustanowiony w 1964 roku przez nastoletniego Randy’ego Gardnera, który przez 264 godziny, czyli 11 dni i 24 minuty, intencjonalnie nie spał. Jednak uznano, że ma to na tyle negatywny wpływ na zdrowie, że kolejne rekordy nie będą rejestrowane. Po zakończeniu eksperymentu Gardner został zbadany. Stwierdzono, że miał nie tylko problemy z koncentracją, był niespokojny, cierpiał na zaburzenia pamięci, ale i doświadczał halucynacji wzrokowych (pomylił pomieszczenie z lasem) i urojeń. Do tego doszły np. zaburzenia zmysłu węchu i smaku. Mówił bez ekspresji i wyrazu, nie intonował i wykazywał obniżoną reakcję;
• podczas snu wierzy się w rzeczy, które nie mogłyby mieć miejsca, zatem doświadcza się urojeń, traci się poczucie czasu i miejsca, stan emocjonalny ulega gwałtownym zmianom, a po przebudzeniu dochodzi do amnezji - chociaż brzmi to jak opis choroby psychicznej jest jak najbardziej fizjologicznym stanem;
• według statystyk obecnie osiem na 10 snów jest kolorowych. Jednak nie zawsze tak było - do czasu spopularyzowania kolorowej telewizji ludzie śnili przede wszystkim w czarno-białych barwach.

Skoro już wiesz, jak ważny jest sen, i zauważasz u siebie objawy zmęczenia, nie sięgaj po kolejną kawę, papierosa albo napój energetyzujący - wyśpij się.

CZYTAJ TAKŻE:

Kiedy senność zaczyna być poważnym problemem. Przyczyny nadmiernej senności

Zastosuj tę technikę podczas snu. Zapewnisz sobie niesamowite przeżycia

Eksperci wskazują przyczynę snów o bliskich zmarłych. To ważny sygnał