Nie tylko pszenica i mleko. Oto osiem produktów, które najbardziej uczulają

W naszym organizmie niezmiernie ważną rolę pełni układ odpornościowy. To on rozpoznaje i zwalcza najróżniejsze drobnoustroje zagrażające zdrowiu. Zdarza się jednak, że na skutek pewnych zaburzeń komórki immunologiczne zaczynają reagować także przeciwko substancjom całkowicie nieszkodliwym. Taką nadwrażliwość nazywamy alergią, a składniki, które ją wywołują - alergenami. Kontakt z nimi może wiązać się z szeregiem nieprzyjemnych objawów, pojawiających się po lub w trakcie posiłku, co spowodowane jest próbami eliminacji czynników, uznawanych przez układ odpornościowy za zagrożenie.

Alergia jest chorobą uwarunkowaną genetycznie. Oznacza to, że dzieci osób uczulonych na dany składnik pokarmowy mają większe ryzyko wystąpienia nadwrażliwości. 

Objawy alergii pokarmowej są różne, ale łączy je to, że występują zawsze po kontakcie z alergenem i pojawiają się nagle. Do najczęstszych zalicza się:

• objawy ze strony układu pokarmowego - krótko po spożyciu uczulającego pokarmu pojawiają się nudności, wymioty, ból brzucha, którym często towarzyszy biegunka;
• objawy skórne - a zwłaszcza wysypka o różnej postaci, zaczerwienienie skóry oraz pokrzywka;
• objawy ze strony układu oddechowego - zwykle występuje nieżyt nosa, ewentualnie atak astmy.

Rzadziej występujące symptomy świadczące o alergii pokarmowej to: świąd rąk i nóg, bezsenność, a także drażliwość i bóle głowy. Do innych nietypowych dolegliwości wywołanych przez alergie pokarmowe, należą: koszmary senne, nadmierne pocenie się, bolesne miesiączki oraz napady padaczkowe. Taki przebieg jest rzadki i wiąże się z opóźnionymi reakcjami nadwrażliwości, co utrudnia połączenie przykrych objawów ze spożyciem określonego produktu.

Mimo że przyczyną reakcji alergicznych mogą być najróżniejsze, czasem naprawdę zaskakujące produkty, to dzięki badaniom udało się ustalić, które z nich stoją za większością nadwrażliwości. Ta grupa została nazwana Wielką Ósemką Alergenów i odpowiada za ponad 90 proc. wszystkich przypadków alergii pokarmowych na świecie. Stanowią ją:

• białko mleka krowiego;
• białko jaja kurzego;
• pszenica;
• orzeszki ziemne;
• soja;
• orzechy;
• owoce morza;
• ryby.

Czym są alergie krzyżowe?

Czytając o alergiach, można natrafić na zagadnienie ,,alergii krzyżowych". Czym są? O alergiach krzyżowych mówimy wtedy, gdy jeden alergen rozpozna i połączy się z wcześniej wytworzonymi przeciwciałami innego alergenu o podobnej budowie, często pochodzącego z zupełnie innego źródła. Przykładowo uczulenie na lateks zazwyczaj wiąże się z alergią na banany ze względu na podobną budowę białek działających alergizująco. Innym interesującym przykładem jest nadwrażliwość na skorupiaki u osób uczulonych na roztocza, a także krzyżowa alergia na wieprzowinę i sierść kota oraz na pomidory i trawę.

Czy dziecko z alergią pokarmową może z niej wyrosnąć?

To czy alergia minie u dziecka w dużej mierze, zależy od konkretnego pokarmu oraz stopnia ciężkości objawów występujących po jego spożyciu. Jest to jednak możliwe, ponieważ nierzadko zdarza się, że z czasem organizm nabiera tolerancji na alergizujący pokarm, a z wiekiem objawy są coraz mniej wyrażone. 

Niestety, jak to w medycynie bywa, trudno mówić o sztywnych regułach: u części dzieci może wystąpić sytuacja odwrotna, czyli rozwój kolejnych nadwrażliwości w czasie dorastania i nasilenie objawów.

Czy nietolerancja laktozy to alergia?

Nie wszystkie rodzaje nadwrażliwości na określony pokarm można zaliczyć do alergii. Alergia polega na nieadekwatnej reakcji układu immunologicznego, ale istnieją też zespoły objawów, które mają inne podłoże. Jednym z nich jest powszechnie występująca (nawet u 40 proc. Polaków) nietolerancja laktozy - polegająca na niedoborze enzymu, który rozkłada laktozę, czyli cukier znajdujący się w mleku. Osoby z nietolerancją laktozy po posiłku bogatym w produkty mleczne mogą doświadczać: biegunek, wzdęć, nudności i bólów brzucha. Warto zaznaczyć, że większość pacjentów dotknięta nietolerancją laktozy, może spożywać małe ilości mleka, a także sery i jogurty, w których laktoza jest rozkładana przez bakterie, co odróżnia nietolerancję od alergii na białko mleka, nie pojawiają się też reakcje zagrażające życiu (jak wstrząs anafilaktyczny).

O co chodzi z tym glutenem?

Innym rodzajem nietolerancji związanej z pokarmem jest nadwrażliwość na gluten. Gluten jest grupą białek występujących w zbożu, a jego nietolerancja nazywana jest celiakią lub chorobą trzewną. Jest to choroba o podłożu autoimmunologicznym i dotyka częściej osoby, u których już wcześniej stwierdzono jakąś inną chorobę autoimmunologiczną, np. chorobę Hashimoto. Polega na niszczeniu przez układ pokarmowy komórek jelit pod wpływem spożytego glutenu, a objawy mogą dotyczyć różnych układów. Pojawiają się problemy z trawieniem, bóle brzucha, ale także zaburzenia psychiczne, zmiany skórne lub choroby kości. Jedyne leczenie to całkowite wykluczenie z diety produktów zawierających gluten.

Czytaj także: Najzdrowsze śniadanie bezglutenowe. Wspomoże serce i oczyści jelita

Co ciekawe, mimo że dieta bezglutenowa zyskała ostatnio dużą popularność, udowodniono, że jej stosowanie ma sens jedynie u tych osób, u których zdiagnozowano nietolerancję glutenu. Wykluczanie go bez wskazań medycznych nie przynosi żadnych korzyści, a może nawet zaszkodzić. To samo dotyczy innych diet eliminacyjnych - powinny być stosowane tylko u tych, u których istnieją wyraźne przesłanki przemawiające za wyłączeniem danego składnika z codziennego jadłospisu.

CZYTAJ TAKŻE:

Jak żyć z zespołem jelita drażliwego? Leki, dieta i domowe sposoby

Czego nie wolno jeść przy refluksie? Na liście m.in razowiec i kawa