Alergia pokarmowa, którą zobaczysz na skórze. Lista produktów do wykluczenia jest długa
Skaza białkowa to rodzaj alergii pokarmowej i dotyczy zazwyczaj białka kazeiny mleka krowiego, ale nie tylko. Mleko krowie zawiera około 20 różnych białek, które mogą być przyczyną alergii. Znajdują się one we frakcji serwatki. Rzadziej nadwrażliwość immunologiczna - może także dotyczyć protein znajdujących się w: mięsie, rybach i jajach. Kogo dotyczy i jak się objawia skaza białkowa? Dowiedz się.
Każda alergia pokarmowa to nadwrażliwość immunologiczna organizmu na określone składniki pokarmowe. Często jest wywoływana przez białka z żywności, a te znajdujące się w mleku są jednymi z najczęstszych i najostrzejszych rodzajów alergii pokarmowej. Skaza białkowa to zazwyczaj schorzenie wieku niemowlęcego i dziecięcego, ale nie tylko.
- dzieci karmionych mieszanką mleczną;
- niemowląt spożywających mleko matki;
- dorosłych.
Dokładna przyczyna, dlaczego organizm rozpoznaje białko mleka krowiego jako zagrożenie, wynikiem czego układ immunologiczny aktywuje proces zapalny, nie jest do końca znana.
Wiadomo, że problem dotyka około 3 proc. niemowląt, ponieważ nie mają one wystarczająco rozwiniętego i uodpornionego układu pokarmowego.
Czynnikiem predysponującym jest także skłonność genetyczna. Jeśli alergia na białko mleka krowiego występowała we wczesnym dzieciństwie u obojga rodziców, to prawdopodobieństwo wystąpienia skazy białkowej u potomstwa wynosi 70 proc.; u jednego z rodziców - 30 proc., a przy braku alergii w rodzinie wynosi 5-15 proc.
Skazę białkową mogą wywoływać: jogurty, kefiry, mleko krowie, ale również wołowina i jajka oraz wszelkie produkty, do których dodano białko mleczne, pod postacią mleka w proszku, np. chleb, parówki czy batoniki.
Pierwsze objawy uwidaczniają się w okolicach 2. a nawet 3. miesiąca życia i w większości przypadków ustępują samoistnie około 3. roku życia. W niektórych sytuacjach skaza białkowa utrwala się i występuje przez całe życie w postaci alergii pokarmowej.
Najczęściej skaza białkowa manifestuje się poprzez zmiany skórne takie jak:
- rumień,
- świąd,
- pokrzywka,
- wyczuwalne ziarnistości,
- wysypka odropodobna,
- nadmierna suchość,
- obrzęk naczynioruchowy.
Wypryski często występują na: twarzy, szyi, kolanach, łokciach czy też na tułowiu. Ze względu na swoje objawy skórne skaza białkowa u dorosłych potrafi być mylona z atopowym zapaleniem skóry.
W przebiegu skazy białkowej charakterystyczne są również objawy ze strony układu pokarmowego, takie jak:
- obrzęk warg, języka, podniebienia,
- świąd jamy ustnej,
- nudności,
- kolkowe bóle brzucha,
- refluks żołądkowo-przełykowy,
- wymioty,
- biegunka.
Inne objawy, mogą dotyczyć oczu oraz górnych i dolnych dróg oddechowych. Należą do nich:
- zaczerwienienie spojówek,
- łzawienie oczu,
- wodnisty wyciek z nosa,
- kichanie,
- chrypka,
- obrzęk krtani,
- kaszel,
- duszności.
Nasilenie i rodzaj objawów pozwala sklasyfikować alergię na mleko krowie na postać łagodną, umiarkowana oraz ciężką.
Diagnoza może obejmować: historię medyczną pacjenta, dokładny wywiad z rodzicami dziecka pod kątem charakterystyki objawów i występowania różnego rodzaju chorób alergicznych w rodzinie, punktowe testy skórne, testy alergiczne z krwi i tzw. próbę eliminacyjną (usuwanie z diety produktów, które podejrzewamy o uczulanie).
Warto zaobserwować u siebie czy u dziecka, w jakim czasie po spożyciu mleka bądź jego przetworów, pojawiają się dolegliwości. Dzięki temu lekarz może określić mechanizm powstania reakcji alergicznej.
Kiedy symptomy pojawią się do dwóch godzin po posiłku, najprawdopodobniej występuje reakcja IgE-zależna. Natomiast gdy objawy skazy białkowej wystąpią do tygodnia od spożycia produktu mlecznego, zakłada się mechanizm niezależny od immunoglobuliny E.
W przypadku alergii IgE-zależnej osoba jest kierowana na testy alergiczne i oznaczenie poziomu przeciwciał w krwi. Przy wyniku dodatnim zaleca się całkowitą rezygnację ze spożywania białek mleka krowiego. W przypadku późnej odpowiedzi układu immunologicznego, niezależnej od IgE, lekarz zazwyczaj zaleca wypróbowanie diety eliminacyjnej. Polega ona na czasowym, całkowitym wykluczeniu z codziennego menu białek mleka krowiego i jego przetworów. Po mniej więcej sześciu tygodniach produkty mleczne są stopniowo ponownie wprowadzane. W przypadku osób z alergią pokarmową dochodzi do wygaszenia objawów w okresie eliminacji alergenów i powrotu symptomów przy ponownym ich wprowadzeniu do diety.
Skaza białkowa u dorosłych występuje znacznie rzadziej, niż u dzieci, bo alergia ta pojawia się w wieku niemowlęcym i zazwyczaj samoistnie zanika lub łagodnieje około drugiego, trzeciego roku życia. Czasami jednak objawy uczulenia zostają na całe życie, wtedy konieczna jest dieta eliminacyjna.
Ze względu na swoją przyczyną (białko znajdujące się w mleku i jego przetworach) skaza białkowa bywa mylona z nietolerancją kazeiny lub nietolerancja laktozy. Są to trzy różne schorzenia. Skaza białkowa jest, jak już wspomnieliśmy, autoimmunologiczną relacją alergiczną na białka (w tym np.na kazeinę). Tymczasem jej nietolerancja wynika z braku odpowiednich enzymów do trawienia tego białka. Podobnie sprawa ma się z laktozą, z tym że jest to cukier mleczny, nie białko.
Do prawidłowego zmetabolizowania kazeiny pochodzącej mleka (mleko krwie ma ich najwięcej, ale inne rodzaje mleka nie są całkowicie od niej wolne) potrzebne są enzymy proteolityczne obecne w organizmie, takie jak pepsyna i trypsyna, które rozkładają białko na mniejsze peptydy i aminokwasy. Laktozę trawimy natomiast dzięki obecności laktazy.
Nietolerancje pokarmowe nie muszą, ale mogą współwystępować z alergią na białko mleczne (skazę białkową).
W ostrych objawach skazy białkowej stosuje się środki farmakologiczne (zazwyczaj maści stosowane miejscowo na skórę), ale główną metodą kuracji jest dieta eliminacyjna.
W przypadku dzieci leczenie polega na wykluczeniu wszystkich rodzajów mleka i jego przetworów (sery, masło, lody, jogurty, śmietana). Obecnie na rynku dostępnych jest wiele gotowych formuł dla dzieci, które w swoim składzie nie zawierają pochodnych mleka krowiego.
W przypadku niemowląt karmionych mlekiem modyfikowanym konieczna jest zmiana formuły na specjalistyczną, dedykowaną alergikom. Efekty diety eliminacyjnej będą widoczne dopiero po 3 - 4 tygodniach. Jeśli, mimo restrykcyjnej diety bezmlecznej, objawy nadal się utrzymują, należy szukać innej przyczyny problemu.
Białka mleka krowiego mogą stanowić również dodatek do żywności w przypadku gotowych potraw, m.in. pizzy, naleśników, wyrobów cukierniczych, budyniów, czekolady i produktów czekoladopodobnych, chipsów, sosów, przetworów mięsnych oraz wędlin. W momencie wprowadzenia diety eliminacyjnej, warto analizować składy produktów.
Należy unikać produktów, w których składzie znajdują się: kazeina, hydrolizowana kazeina, kazeiniany, laktoza, masa mleczna, laktoglobulina, serwatka, słodzik syropu serwatkowego.
W przypadku osób dorosłych, oprócz wymienionych produktów, należy wyeliminować białka pochodzenia zwierzęcego, czyli mięso, ryby, jaja. Czasami należy również zrezygnować z soi, orzechów, owoców cytrusowych i zbóż.
Mleka innych ssaków (kozie, owcze, kobyle, ośle, wielbłądzie) są rekomendowane od 1. roku życia. Mają inny skład białek, witamin, minerałów oraz tłuszczów i w przypadku młodszych dzieci mogą prowadzić do niedoborów niektórych składników.
Jeśli u dziecka do 3. roku życia wykryta została skaza białkowa i prowadzone jest jej leczenie, konieczna jest również odpowiednia suplementacja. Braki pewnych elementów diety mogą skutkować zaburzeniami rozwojowymi oraz problemami zdrowotnymi u dziecka.
Gdy skóra dziecka jest silne podrażniona, rodzice powinni zastosować emolienty, czyli środki silnie nawilżające skórę i pozostawiające na niej cienką, ochronną warstwę. Środki te stosowane do smarowania i do kąpieli złagodzą podrażnienia, działają również przeciwzapalnie i niwelują świąd.
CZYTAJ TAKŻE:
