Znane i mniej znane objawy chorej tarczycy
Tarczyca, niewielki, ale niezwykle istotny gruczoł o kształcie motyla zlokalizowany w przedniej części szyi, potrafi przysporzyć wielu problemów. Najczęściej diagnozowanym zaburzeniem czynności tarczycy jest jej niedoczynność, ale ostatnimi czasy coraz większe żniwo zbiera hashimoto. Obie choroby upatrzyły sobie na swoje ofiary głównie kobiety. Nieprawidłowościom w pracy tarczycy przypisywanych jest wiele objawów. Przyjrzyjmy się tym bardziej powszechnym i nieco rzadziej obserwowanym, które powinny skłonić do zrobienia badań i wizyty u specjalisty.
O niedoczynności tarczycy mówimy, gdy tarczyca produkuje za mało hormonów w stosunku do potrzeb organizmu. Choć może się wydawać, że hormony nie pełnią ważnych ról, to w rzeczywistości koordynują różne funkcje organizmu, przenosząc wiadomości przez krew do narządów, mięśni i innych tkanek. Przekazują ciału, co ma robić, i kiedy. W przypadku tarczycy rozchodzi się o następujące hormony - tyroksynę (T4) i trijodotyroninę (T3).
Hormony produkowane przez tarczycę regulują metabolizm - sposób, w jaki organizm zużywa energię, kontrolują pracę serca, mięśni, są niezbędne do prawidłowej pracy układu pokarmowego czy rozrodczego, a także rozwoju układu nerwowego i utrzymywania właściwej temperatury ciała. Kiedy z jakiegoś powodu substancji tych jest za mało, nieprzyjemne skutki odczujemy z wielu stron.
Niedoczynność tarczycy może mieć przyczynę pierwotną (znacznie częściej) lub wtórną. Większości przypadków winna jest choroba Hashimoto, zwana również zapaleniem tarczycy Hashimoto czy przewlekłym limfocytarnym zapaleniem tarczycy. Terminów tych używa się do określenia stanu, w którym układ odpornościowy atakuje i uszkadza tarczycę. Zapobiega to wytwarzaniu i uwalnianiu przez tarczycę wystarczającej ilości hormonów. - Hashimoto to choroba cywilizacyjna - przyczynia się do niej współczesny, wymagający styl życia. Stres, fatalna jakość jedzenia, wszechobecna elektronika, pęd życia, brak snu - to wszystko sprawia, że organizm wariuje - zwracały uwagę w rozmowie z Interią ZDROWIE autorki projektu "Ogarnij hashimoto", Kamila Bogucka i Lidia Wójcik. Wśród możliwych przyczyn hashimoto wymienia się też obciążenia emocjonalne.
Do innych pierwotnych przyczyn niedoczynności tarczycy zalicza się: zapalenie tarczycy, chirurgiczne usunięcie tarczycy, napromienianie okolic szyi, leczenie jodem radioaktywnym, niedobór jodu czy predyspozycje genetyczne. W drugiej grupie znajdują się powody, dla których przysadka nie może stymulować tarczycy do produkcji i wydzielania hormonów. Hormonem produkowanym przez przysadkę mózgową, który za to odpowiada, jest TSH. Przyczyną problemów może być np. choroba nowotworowa zlokalizowana w okolicy przysadki lub podwzgórza.
W Polsce, według szacunków, problemy z tarczycą może mieć nawet 22 proc. społeczeństwa, głównie kobiety. Pełnoobjawowa niedoczynność tarczycy dotyczy 5-7 proc. dorosłych kobiet i ok. 1 proc. mężczyzn. Utajona postać występuje występuje nawet u 10 proc. populacji. Na chorobę Hashimoto z kolei choruje ponad milion Polaków, przy czym 10 razy więcej kobiet niż mężczyzn. I jeszcze jedna istotna informacja - hashimoto w naszym kraju to przyczyna blisko 90 proc. przypadków niedoczynności tarczycy.
Kiedy poziom hormonów tarczycy jest zbyt niski, procesy organizmu zaczynają zwalniać. Pacjenci najczęściej skarżą się na uczucie zimna, zauważają, że łatwiej się męczą, a ich skóra staje się sucha, łuszcząca, blada. Pojawiają się problemy z koncentracją i pamięcią, ospałość, zaparcia. Jednak warto zaznaczyć, że objawy niedoczynności tarczycy są zmienne i niespecyficzne, zwykle rozwijają się powoli, często latami, i jedynym sposobem, aby upewnić się, czy to właśnie ona jest źródłem naszych dolegliwości, jest badanie stężenia hormonów: TSH, fT4 i fT3.
Inne często spotykane objawy przy niedoczynności tarczycy to:
- przyrost masy ciała,
- drętwienie i mrowienie w dłoniach (u nawet 80 proc. pacjentów z niedoczynnością tarczycy występuje zespół cieśni nadgarstka),
- sztywność oraz bóle mięśni i stawów,
- bolesne skurcze,
- zmiana głosu (staje się niższy i chrapliwy),
- łamliwe, suche, wypadające włosy,
- rzednięcie brwi,
- obrzęki oczu, twarzy, pogrubienie rysów twarzy,
- zaburzenia nastroju (obniżenie nastroju, smutek, przygnębienie),
- obfite, nieregularne miesiączki,
- pogorszenie czynności nerek,
- zwolnienie akcji i czynności serca,
- niepłodność.
W niedoczynności tarczycy obserwuje się również problemy ze wzrokiem - zaburzenia ostrości widzenia, męczliwość wzroku, suchość oczu. Może występować hormonalny nieżyt nosa.
Prof. Artur Ber zwrócił uwagę na zmiany, które pojawiają się w obrębie łokci i kolan. Naskórek najczęściej właśnie w tych miejscach staje się szorstki, pomarszczony, łuszczy się i łatwiej ulega zabrudzeniu. Zmiany przy bladej skórze stają się dobrze widoczne. Wielu endokrynologów uważa "objaw brudnych kolan" za swoisty dla niedoczynności gruczołu.
Rzadziej rejestruje się spadek wagi, zatrzymanie miesiączki czy zanik owłosienia łonowego i pachowego. Niedoczynność tarczycy może wpłynąć również na poczucie zmysłu smaku i węchu.
Chociaż choroba Hashimoto jest związana z niedoczynnością tarczycy, w rzeczywistości jest to zupełnie inny stan i wymaga zupełnie innego podejścia. Nie jest jednak łatwo te przypadłości od siebie odróżnić.
Diagnoza hashimoto opiera się na wielu badaniach. Prócz określenia stężenia TSH, oznaczenia hormonów tarczycy fT3 i fT4, wykonuje się badanie anty-TPO (w celu potwierdzenia lub wykluczenia zapalenia tarczycy), badanie anty-TG (oznaczenie przeciwciał przeciwtarczycowych) oraz USG tarczycy. Niestety, choroba Hashimoto jest nieuleczalna. Można ją jednak kontrolować i jej przebieg często jest łagodny. Potrzebne są: odpowiednie leczenie, zmiana stylu życia, ćwiczenia, zbilansowana dieta oraz suplementacja.
Niektóre osoby z hashimoto mogą początkowo nie mieć żadnych objawów. W miarę powolnego postępu choroby dochodzi do powiększenia tarczycy (nieprawidłowe powiększenie tarczycy to wole). Często to pierwsza oznaka choroby Hashimoto. Wole jest bezbolesne, ale może powodować uczucie pełności w gardle i obrzęk szyi. Chorzy obserwują też jeden lub więcej objawów niedoczynności tarczycy.
Do objawów choroby Hashimoto zalicza się m.in.:
- tycie "z powietrza" - problemy z utrzymaniem prawidłowej masy ciała,
- "mgłę mózgową" - zaburzenia pamięci, problemy z koncentracją,
- senność, sen, który nie przynosi odpoczynku,
- permanentne zmęczenie,
- anemię,
- zwiększone stężenie cholesterolu,
- zaburzenia rytmu serca,
- włosy wypadające garściami,
- nadmiernie suchą skórę, łamliwość włosów,
- nietolerancję zimna,
- ból stawów i mięśni,
- obrzęk twarzy i kończyn,
- zaburzenia nastroju (stany depresyjne, apatia, brak chęci do życia),
- obniżone libido,
- nieregularne miesiączki, wydłużenie cykli.
W chorobie Hashimoto mogą pojawić się problemy z trawieniem, nudności i wymioty. Przypadłość ta wiązana jest jeszcze z powolnymi ruchami, obniżonym refleksem, zimną skórą czy zmniejszoną potliwością.
Do zmagań z chorobą Hashimoto przyznało się wiele znanych osób, m.in. Kinga Rusin, Julia Wieniawa, Joanna Krupa, Małgorzata Kożuchowska, Kayah czy Monika Pyrek.
CZYTAJ TAKŻE:
Po czym poznać nadczynność tarczycy?
