Miliard zachorowań rocznie. Sezon właśnie trwa, objawy są niepozorne

Żeby porównywać dwa typy choroby, należy najpierw przywołać parę istotnych faktów. Po pierwsze: grypa jest chorobą ostrą i wysoce zakaźną. Po drugie: może być wywołana przez odmienne typy wirusa - A, B i C, przy czym uwaga środowisk medycznych skupia się na dwóch pierwszych, ponieważ wirus typu C powoduje raczej lekkie infekcje i nie jest odpowiedzialny za epidemie.

Mimo że przebieg grypy zależy w dużej mierze od tego, jaki wirus ją powoduje, nawet niezależnie od etiologii można doszukać się pewnych podobieństw.

Zarówno wirus grypy A, jak i B należą do jednej rodziny nazywanej Orthomyxoviridae. Ich materiał genetyczny jest zbudowany z RNA, a struktura cząsteczki wirusa obejmuje osłonkę lipidową z charakterystycznymi białkami powierzchniowymi. Jednak to informacje, które interesują raczej wirusologów. Z punktu widzenia pacjenta istotne jest to, że zarówno na grypę A, jak i B chorujemy najczęściej w podobnym okresie - tj. od października do kwietnia, czyli w tzw. sezonie grypowym. Jak się zarażamy? Oba typy wirusa rozprzestrzeniają się głównie drogą kropelkową, poprzez kaszel, kichanie oraz kontakt z powierzchniami, na których obecny jest wirus. Największą zakaźność obserwuje się w czasie występowania pierwszych objawów. Dlatego, jeśli ktoś w twoim otoczeniu zaczyna czuć się "niewyraźnie", lepiej zachowaj bezpieczny odstęp. Chory może szerzyć infekcje nawet wtedy, gdy występujące u niego dolegliwości są bardzo niepozorne.

Wirus grypy A uznawany jest za najgroźniejszy ze wszystkich. Poza wysoką zjadliwością charakteryzują go: krótki czas wylęgania się, zdolność do wywoływania epidemii i duża częstotliwość mutacji, co wymusza opracowywanie nowych szczepionek każdego roku. Dla porównania wirus grypy typu B ma stabilniejszy genom, co zmniejsza ryzyko tego, że zamieni się w grypę pandemiczną, w dodatku zarazić się nią mogą wyłącznie ludzie, a nie ludzie i zwierzęta jak ma to miejsce w przypadku wirusa typu A. W ciągu jednego sezonu grypowego statystycznie obserwuje się pojawienie dwóch różnych szczepów wirusa A, a tylko jednego szczepu wirusa B.

Objawy grypy wywołanej przez oba typy wirusa są do siebie bardzo podobne. Kiedy wirus zaczyna namnażać się w organizmie, błona śluzowa tchawicy, oskrzeli oraz oskrzelików staje się obrzęknięta, co skutkuje rozwojem symptomów ze strony układu oddechowego. Chory doświadcza: bólu mięśni, gorączki, uczucia zimna, dreszczy, kaszlu, podrażnienia gardła, uczucia rozbicia i osłabienia, czasem uczucia zatkania nosa i wycieku wydzieliny z nosa. Do rzadszych objawów zalicza się: chrypkę, nudności, wymioty oraz biegunkę. 

Pomimo przywołanych podobieństw to grypa A jest główną przyczyną poważniejszych powikłań, do których zaliczyć trzeba zapalenie płuc, zapalnie mięśnia sercowego czy problemy neurologiczne, dlatego to z jej powodu odnotowuje się zdecydowanie więcej hospitalizacji. Oczywiście oba rodzaje wirusa są szczególnie groźne dla osób chorych przewlekle, z obniżoną odpornością, a także seniorów i dzieci. 

Ze względu na to, że objawy kliniczne nie pozwalają jednoznacznie odróżnić grypy A od B, duże znaczenie ma diagnostyka laboratoryjna, która opiera się na testach molekularnych lub szybkich testach antygenowych.

Co się tyczy leczenia, u większości osób o dobrej odporności grypa ustępuje samoistnie (po 3-7 dniach; kaszel, zmęczenie i uczucie rozbicia mogą się utrzymywać do ok. dwóch tygodni). W takich przypadkach wystarczy:

• odpoczynek w domu,
• unikanie palenia tytoniu,
• przyjmowanie leków przeciwgorączkowych i przeciwbólowych (np. paracetamolu lub niesteroidowych leków przeciwzapalnych),
• odpowiednie nawadnianie organizmu,
• stosowanie, w razie potrzeby, leków przeciwkaszlowych, preparatów obkurczających naczynia błony śluzowej nosa lub roztworów soli do nosa.

Przyjmowanie leków przeciwwirusowych, np. oseltamiwiru czy zanamiwiru, zmniejsza nasilenie grypy oraz skraca czas trwania choroby o ok. jeden dzień. Leki redukują wydalanie patogenu z dróg oddechowych i prawdopodobieństwo powikłań.

Można zadać sobie pytanie: z jakiego powodu naukowcy wciąż analizują różnice i podobieństwa pomiędzy typami wirusów grypy? Odpowiedź jest prosta - poza chęcią zgłębiania wiedzy, zależy im na tym, by znaleźć sposób na to, by jak najlepiej chronić społeczeństwo przed zagrożeniem. Szczepionki przeciw grypie stanowią kluczowe narzędzie w zapobieganiu zakażeniom zarówno wirusem grypy A, jak i B. Każdego roku ich skład jest aktualizowany na podstawie zaleceń Światowej Organizacji Zdrowia, która monitoruje krążące szczepy i przewiduje dominujące warianty na nadchodzący sezon. Szczepienie nie tylko zmniejsza ryzyko zachorowania, ale także łagodzi przebieg choroby i redukuje ryzyko powikłań.

Źródła:

Choroby zakaźne i pasożytnicze. Red. Robert Filisiak. Czelej. Tom 3. 2020.

Choroby zakaźne i zatrucia w Polsce. Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego - Państwowy Zakład Higieny Zakład Epidemiologii Chorób Zakaźnych i Nadzoru. Główny Inspektorat Sanitarny Departament Zapobiegania oraz Zwalczania Zakażeń i Chorób Zakaźnych u Ludzi.

CZYTAJ TAKŻE: 

Polacy zażywają je na potęgę. To kataklizm dla jelit i odporności

Przenoszą się ekstremalnie łatwo i szybko. Na wirusy jesteśmy narażeni aż do śmierci

Objawy to gorączka i wysypka na całym ciele. Trzydniówka dotyczy także dorosłych