Jak żyć z cukrzycą? Oto 10 przykazań dla cukrzyka
Cukrzyca, jak mówi definicja Światowej Organizacji Zdrowia (WHO), to przewlekła choroba metaboliczna charakteryzująca się podwyższonym poziomem glukozy (lub cukru) we krwi, która z czasem prowadzi do poważnych uszkodzeń serca, naczyń krwionośnych, wzroku, nerek i nerwów. W tej chorobie ważne jest przestrzeganie kilku zasad - wszystko po to, by ograniczyć jej skutki. Poznaj 10 przykazań, jakimi powinien kierować się każdy cukrzyk.
Cukrzyca, znana już w starożytności, nazywana jest pierwszą niezakaźną epidemią na świecie. Liczba chorych rośnie lawinowo. Z cukrzycą żyje już ponad 460 mln ludzi (większość mieszka w krajach o niskich i średnich dochodach). Każdego roku przypisywanych jest jej bezpośrednio 1,5 mln zgonów - to siódma najczęstsza przyczyna śmierci. W Polsce cukrzyca dotyczy nawet 3 mln obywateli.
Wyróżnia się kilka typów cukrzycy, ale głównie mówi się o cukrzycy typu 1, cukrzycy typu 2 oraz cukrzycy ciążowej.
Obecnie najczęściej diagnozowana, zwykle u dorosłych (osób po 35. roku życia, choć też u coraz młodszych), jest cukrzyca typu 2. Pojawia się, gdy organizm staje się oporny na insulinę lub nie wytwarza wystarczającej ilości insuliny. Cukrzyca typu 1 natomiast, znana też jako cukrzyca młodzieńcza (ujawnia się najczęściej do 35. roku życia, zwykle u dzieci do 12-14 lat) lub jako cukrzyca insulinozależna, jest przewlekłą chorobą, w której trzustka sama produkuje niewiele insuliny lub nie wytwarza jej wcale.
Objawy cukrzycy typu 1, jak podaje WHO, obejmują potrzebę częstego oddawania moczu, pragnienie, ciągły głód, utratę wagi, zaburzenia widzenia i zmęczenie. Mogą wystąpić nagle. Symptomy cukrzycy typu 2 są na ogół podobne do tych przy cukrzycy typu 1 (pojawiają się również skurcze nóg, wahania nastroju, częstsze infekcje skóry), ale często są mniej wyraźne. W rezultacie chorobę diagnozuje się kilka lat po jej wystąpieniu, dopiero w momencie, kiedy dochodzi do pierwszych powikłań.
Jak się podkreśla, punktem wyjścia do dobrego życia z cukrzycą jest wczesna diagnoza. A potem przestrzeganie kilku zasad, by powstrzymać jej rozwój i uniknąć groźnych powikłań (np. kwasicy ketonowej lub mleczanowej, ślepoty, amputacji kończyn dolnych, a także chorób układu sercowo-naczyniowego - choroby niedokrwiennej serca, zawału czy udaru mózgu).
Jesteś osobą chorą na cukrzycę? Poznaj 10 przykazań cukrzyka.
1. Przyjmuj leki według zaleceń lekarza. Przestrzegaj też wskazań dotyczących podawania insuliny.
2. Informuj specjalistów, do których udajesz się na wizytę, że jesteś cukrzykiem. Wymień leki, jakie przyjmujesz. To ważne, bowiem niektóre preparaty mają to do siebie, że podwyższają zapotrzebowanie na insulinę (do tej grupy leków zaliczają się np. leki hormonalne).
3. Kontroluj poziom cukru we krwi kilka razy w ciągu dnia za pomocą glukometru lub tzw. ciągłego monitoringu glikemii (CGM), który rejestruje dane przez cały dzień i noc. Poziom cukru można oznaczać na czczo, przed podaniem insuliny, o dowolnej porze dnia lub nocy, bez względu na przyjęte wcześniej posiłki, lub po posiłku (kiedy minęło 1,5 godz., do 2 godz.), a także kiedy wystąpią niepokojące objawy.
4. Zmień nawyki żywieniowe. Dietę ustalisz ze specjalistą. Nie pij alkoholu (alkohol zakłóca utrzymanie równowagi stężenia cukru we krwi, tym samym utrudniając kontrolę choroby). Jeśli to możliwe, wyeliminuj cukry proste. Staraj się nie przytyć.
5. Ruszaj się. Jak zaznacza Ministerstwo Zdrowia, "ruch dobrze wpływa na wrażliwość organizmu na insulinę, na poziom cukru we krwi, na metabolizm, stany depresyjne, powoduje utratę masy ciała". To, jakie ćwiczenia są dla ciebie odpowiednie, wskaże jednak lekarz. Nie wszystkie są bowiem wskazane przy twojej chorobie. Najlepsze ćwiczenia w cukrzycy to takie, które nie wymagają intensywnego wysiłku. Pomyśl o truchcie, spokojnej jeździe na rowerze czy, zimą, o jeździe na łyżwach.
6. Znaj objawy hiperglikemii, czyli przecukrzenia, i hipoglikemii, czyli niedocukrzenia. Oba te zjawiska świadczą o zaburzonym poziomie cukru we krwi, który zagraża zdrowiu i życiu. Do głównych objawów hipoglikemii zalicza się: uczucie silnego, niepohamowanego głodu, nudności, wymioty, osłabienie, zawroty głowy, senność, omdlenia, uczucie zimna, przyspieszenie akcji serca, zaburzenia koncentracji czy koordynacji ruchowej. Hiperglikemia z kolei objawia się wzmożonym pragnieniem połączonym z częstym oddawaniem moczu, bólami i zawrotami głowy, zmęczeniem, sennością, problemami ze wzrokiem oraz trudnościami z koncentracją.
7. Raz na tydzień mierz ciśnienie. Jeżeli wykryto u ciebie nadciśnienie tętnicze, to pomiar ciśnienia powinien odbywać się częściej, dwa razy w tygodniu - wykonuj po dwa pomiary, rano i wieczorem.
8. Raz na miesiąc wykonaj badanie moczu na obecność cukru i acetonu. Raz na rok natomiast sprawdź wydalanie białka z moczem, poziom mocznika i kreatyniny we krwi, a także poziom cholesterolu.
9. Dbaj o higienę. Nie doprowadzaj do wysuszania skóry, dokładnie myj i osuszaj nogi, zwłaszcza przestrzenie pomiędzy palcami. Uważnie szczotkuj i nitkuj zęby (diabetycy są znacznie bardziej narażeni na próchnicę i powstawanie ubytków w uzębieniu). Uważaj, wszelkie rany, które powstaną na skórze, w cukrzycy mogą się dłużej goić.
10. Pamiętaj o regularnych wizytach u diabetologa. Powinieneś pojawiać się na wizytach kontrolnych co najmniej cztery razy w roku.
Czytaj także:
Trzy nietypowe objawy cukrzycy. Reaguj natychmiast
