Tak sprawdzisz, czy masz insulinooporność. Najważniejszy wskaźnik ujawnia się rano

Z powodu wysokiego poziomu cukru organizm wydziela więcej insuliny, ale ponieważ komórki nie są w stanie pobrać glukozy, jej poziom pozostaje wysoki. Dlaczego komórka nie może pobrać cukru? Przyczyn może być kilka. Cząsteczka insuliny może mieć nieprawidłową budowę, więc nie połączy się z receptorem komórki. Wspomniane receptory mogą zmienić strukturę lub zmniejszy się ich liczba. 

W organizmie mogą powstawać też przeciwciała przeciwinsulinowe, które zwiększają degradacje insuliny. Mogą też działać hormony o działaniu przeciwnym do insuliny np. kortyzol, glukagon czy hormony tarczycy. W warunkach fizjologicznych insulina zapobiega nadmiarowi wolnych kwasów tłuszczowych po spożytym posiłku. Jednak w insulinooporności mechanizm ten jest upośledzony, dlatego we krwi wzrasta również poziom wolnych kwasów tłuszczowych. 

Skutkiem niewrażliwości komórek na insulinę jest tzw. oponka na brzuchu, tłuszcz w wątrobie i trzustce. Insulina jest również stymulatorem wychwytu wolnych kwasów tłuszczowych przez wątrobę i tkankę tłuszczową, więc insulinooporność powoduje podwyższenie poziomu cholesterolu i trójglicerydów we krwi. Jeśli jeszcze na powyższe nałoży się przewlekły stres, dochodzi do wydzielania kortyzolu. On z kolei stymuluje uwalnianie glukozy z glikogenu w wątrobie, oraz przekształcanie niecukrowych związków, jak aminokwasy czy mleczan, w glukozę (czyli stymuluje glukoneogenezę). Ponadto hamuje wydzielanie insuliny i wychwyt glukozy w tkankach.  

Dodatkowo w komórkach wątroby zostaje zniesione hamujące działanie insuliny na glukoneogenezę, co nasila hiperglikemię. Insulinooporność "wymusza" na komórkach beta trzustki zwiększoną sekrecję insuliny i wytwarza się błędne koło przyczynowo-skutkowe.

 Insulinooporność jest najważniejszą przyczyną cukrzycy typu 2. Otłuszczenie wątroby w wyniku lipotoksyczności prowadzi do niealkoholowego stłuszczenia wątroby. Odkładanie tłuszczów może prowadzić do otłuszczenia narządów wewnętrznych oraz otyłości brzusznej.

Czytaj także: Ostatnia prosta przed cukrzycą. Objawy pojawiają się lata wcześniej

• wzmożony apetyt, napady wilczego głodu, ciągła ochota na słodycze, nawet po spożyciu obfitego posiłku;
• problemy ze zredukowaniem masy ciała pomimo stosowania właściwej diety i uprawiania aktywności fizycznej;
• otyłość brzuszna;
• nadmierna senność, zmęczenie, uczucie ciągłego wyczerpania;
• bóle głowy, bezsenność, rozdrażnienie, problemy z koncentracją.

Skoro już wiesz, jak poważne konsekwencje niesie za sobą insulinooporność, sprawdź, czy ten problem dotyczy także ciebie. Jeśli zauważysz u siebie wszystkie, bądź niektóre z powyższych objawów, koniecznie idź pobrać krew celem oznaczenia współczynnika HOMA-IR.

Badanie HOMA-IR wykonuje się rano, najlepiej w przedziale od godziny 7:00 do 10:00. Wymagane jest, aby pacjent był na czczo. Na wynik czeka się jeden dzień roboczy. Badanie najlepiej jest powtórzyć 3-4 razy, ponieważ poziom insuliny może się znacznie wahać w różne dni. Ostateczny wynik ustala się w oparciu o średnią, wyciągniętą ze wszystkich (najlepiej 4) analiz. Koszt badania to około 65 zł, z czego samo badanie glukozy to koszt około 10 złotych.

Współczynnik HOMA-IR, inaczej indeks HOMA lub wskaźnik HOMA to ocena modelu homeostazy oporności na insulinę (ang. Homeostasis Model Assessment of Insulin Resistance). Pozwala stwierdzić, jak organizm reaguje na wyrzut insuliny, oraz czy wrażliwość komórek na insulinę jest odpowiednia. Po raz pierwszy opisano go w 1985 roku.

HOMA-IR oblicza się na podstawie oznaczenia poziomów glukozy i insuliny (na czczo). Wartość R równa jest iloczynowi średniego stężenia glukozy (mmol/l) na czczo i średniego stężenia insuliny (mU/l) na czczo podzielonemu przez 22,5. Dostępne są kalkulatory, które obliczają wskaźnik HOMA - IR.

Interpretacja wartości współczynnika HOMA- IR

• 0,5 - 1,4 prawidłowy metabolizm glukozy
• 1,41 - 1,9 wczesna insulinooporność
• 1,91 - 2,9 insulinooporność
• <2,9 znaczna insulinooporność

Warto regularnie wykonywać badanie morfologii krwi, a w ramach niego nie tylko oznaczenie stężenia glukozy, lecz także cholesterolu (LDL i HDL) i trójglicerydów. Nieprawidłowe wyniki mogą sugerować zaburzenia metabolizmu glukozy, zwłaszcza gdy poziom trójglicerydów, glukozy i cholesterolu LDL jest przekroczony, a poziom stężenia HDL niski.

CZYTAJ TAKŻE:

Ładunek glikemiczny - prosty sposób na wygranie z insulinoopornością i nadwagą

Czy cukrzycy i osoby na diecie mogą jeść owoce?

Skąd ta ciągła ochota na słodycze? To może być choroba