Spis treści:
- Czym jest hipoglikemia?
- Objawy hipoglikemii - jak ją rozpoznać?
- Jakie są przyczyny hipoglikemii?
- Jak radzić sobie z hipoglikemią?
- Silne niedocukrzenie - kiedy podać glukagon?
Czym jest hipoglikemia?
Hipoglikemia jest stanem, w którym poziom glukozy we krwi spada poniżej wartości referencyjnych - zazwyczaj poniżej 70 mg/dl. To przede wszystkim problem osób cierpiących na cukrzycę (głównie tych leczonych insuliną), ale z różnych powodów może również wystąpić u osób zdrowych.
Wyróżnia się hipoglikemię łagodną, którą chory może opanować samodzielnie, spożywając słodki pokarm lub płyn oraz hipoglikemię ciężką, która może przebiegać z utratą przytomności, a chory wymaga pomocy osoby trzeciej.
U niektórych pacjentów objawy mogą nie występować równolegle ze spadkiem stężenia glukozy we krwi. Jest to spowodowane tym, że ciężkość hipoglikemii nie zależy wyłącznie od stężenia cukru we krwi, ale także od tempa jego spadku.
Objawy hipoglikemii - jak ją rozpoznać?
Poziom glukozy we krwi, przy którym pojawiają się pierwsze objawy hipoglikemii, może się różnić u osób chorujących na cukrzycę. Za wartość graniczną przyjmuje się 70 mg/dl, jednak jeśli poziom cukru we krwi spada bardzo szybko, objawy mogą pojawić nawet zanim ten poziom zostanie osiągnięty.
Niektóre osoby cierpiące na cukrzycę mogą odczuwać objawy hipoglikemii przy stosunkowo wysokim poziomie glukozy. Wynika to z tego, że w przypadku przewlekłego podwyższenia poziomu cukru we krwi, organizm uznaje wyższe wartości jako prawidłowy i przyzwyczaja się do tego stanu. To zmienia granicę, dla której uznaje się poziom glukozy za zbyt niski oraz czas, kiedy mogą wystąpić pierwsze symptomy.
Objawy hipoglikemii mogą pojawić się w odmiennym czasie i manifestować się różnie w zależności od konkretnego przypadku. Bez wątpienia są sygnałem, do podjęcia odpowiednich działań, i to zanim poziom cukru we krwi spadnie do niebezpiecznych wartości.
Wśród dolegliwości typowych dla tego stanu, wymienia się:
- drżenie mięśni;
- osłabienie;
- nadmierne pocenie się i dreszcze;
- silne uczucie głodu;
- przyspieszone bicie serca;
- zawroty głowy, mroczki przed oczami;
- trudności w koncentracji;
- uczucie lęku lub drażliwość;
- bladość skóry;
- mrowienie lub uczucie odrętwienia warg, języka lub policzków.
Objawy ciężkiej hipoglikemii obejmują:
- podwójne widzenie;
- niezrozumiała mowa;
- trudności z koordynacją ruchową;
- dezorientacja;
- drgawki;
- utrata przytomności.
Ciężka hipoglikemia zagraża życiu i wymaga natychmiastowej opieki medycznej. W rzadkich przypadkach ciężka hipoglikemia, która nie jest leczona, może prowadzić do śpiączki, a nawet śmierci.
Warto wspomnieć również o hipoglikemii nocnej, której niektórzy doświadczają podczas snu. Charakteryzuje się ona niespokojnym snem, koszmarami, nadmiernym poceniem, a także poczuciem zmęczenia i dezorientacji po przebudzeniu.
Czytaj także o jakich innych chorobach może świadczyć nadmierne pocenie.
Jakie są przyczyny hipoglikemii?
Hipoglikemia zdecydowanie częściej dotyczy osób, u których zdiagnozowano chorobę cukrzycową. W przypadku tej grupy chorych, do powstania hipoglikemii przyczynia się kilka czynników. Sytuacje, które mogą spowodować nadmierny spadek poziomu cukru we krwi to:
- przyjmowanie zbyt wysokich dawek insuliny lub doustnych leków na cukrzycę;
- pominięcie spożycia posiłku po wstrzyknięciu insuliny;
- zbyt duża przerwa pomiędzy posiłkiem a podaniem insuliny;
- zwiększenie intensywności wysiłku fizycznego;
- spożywanie alkoholu;
- zbyt mała kaloryczność spożywanych posiłków.
U osób zdrowych hipoglikemia może być spowodowana kilkoma czynnikami. Jednym z nich jest stan nazywany hipoglikemią reaktywną, czyli spadkiem poziomu glukozy po spożyciu posiłku bogatego w węglowodany. Inne przyczyny, które prowadzą do niedocukrzenia u osób niechorujących na cukrzycę to:
- nadmierne spożywanie alkoholu;
- stany chorobowe, takie jak sepsa, zaawansowana choroba wątroby, głód, niewydolność nerek;
- niedoczynność nadnerczy;
- insulinoma - guz zlokalizowany w trzustce, produkujący nadmierne ilości insuliny;
- leki, np. beta-blokery, niektóre antybiotyki.
Jak radzić sobie z hipoglikemią?
W przypadku pojawienia się objawów, mogących wskazywać na hipoglikemię, jeśli mamy pod ręką glukometr należy oznaczyć stężenie glukozy we krwi. Jeżeli wynik wykaże wartość poniżej 54 mg/dl konieczna jest natychmiastowa reakcja.
Jeżeli dana osoba jest przytomna, powinna niezwłocznie spożyć cukry proste, np. zjeść słodki owoc, wypić pół szklanki soku owocowego, coca-coli, lub wody z łyżeczką cukru. Można także wspomóc się płynną glukozą w saszetkach lub specjalnymi tabletkami z glukozą. Po około 15 minutach powinno się ponownie zmierzyć poziom cukru i obserwować objawy. Jeśli poziom glukozy wciąż utrzymuje się poniżej 70 mg/dl należy spożyć kolejną porcję węglowodanów.
Silne niedocukrzenie - kiedy podać glukagon?
U chorych z cukrzycą typu I podczas epizodu ciężkiej hipoglikemii można podać glukagon w zastrzyku domięśniowym lub podskórnym lub w postaci preparatu podawanego do nosa.
Glukagon zwiększa stężenie glukozy we krwi i jest najszybszym sposobem walki z hipoglikemią u osób, którym towarzyszą zaburzenia zachowania, są agresywne lub odmawiają jedzenia i picia. Osoba chorująca na cukrzycę typu I powinna być zaopatrzona w zestaw ratunkowy zawierający m.in. jednorazową dawkę glukagonu. Zwykle jest ona w plastikowym, pomarańczowym pojemniku, w którym znajduje się strzykawka wypełniona roztworem oraz fiolka z proszkiem zawierającym glukagon.
W sytuacji utraty przytomności w wyniku niedocukrzenia należy natychmiast wezwać pogotowie ratunkowe, aby uniknąć śpiączki hipoglikemicznej zagrażającej życiu.
CZYTAJ TAKŻE:
Naukowcy: taki sen zwiększa ryzyko cukrzycy typu 2. Zaskakujące wyniki badań
Kawa jako broń przed cukrzycą. Ustalono, ile filiżanek dziennie zwiększa tolerancję glukozy
O cukrzycy nie świadczy tylko wysoka glikemia. Ciało wysyła subtelne sygnały
