Ciągle chce ci się pić? Organizm wysyła ważny sygnał. Cukrzyca jedną z możliwości
Wysokie temperatury sprzyjają utracie wody z organizmu, dlatego nic dziwnego, że latem częściej sięgamy po napoje. To, że zewsząd słyszymy o tym, że należy pić jak najwięcej wody, może jednak uśpić naszą czujność. Rzecz jasna dostarczanie płynów jest konieczne dla przeżycia, a ich niedobór może prowadzić m.in. do zaburzeń elektrolitowych, omdleń i innych poważnych zagrożeń dla zdrowia, ale nadmierne pragnienie to nie tylko efekt upałów czy ćwiczeń. Może świadczyć o chorobach. Jakich?
Podaje się, że człowiek powinien wypijać dziennie ok. 0,02 litra wody na kilogram masy ciała. Oczywiście należy wziąć pod uwagę różne czynniki, które mogą modyfikować zapotrzebowanie na płyny. Intensywne ćwiczenia fizyczne, wysoka temperatura, a nawet czas cyklu u kobiet mogą sprawić, że dziennie wypija się nawet 4-5 litrów wody. Dlatego o patologicznym pragnieniu (raczej orientacyjnie) mówimy wtedy, gdy dzienne przyjmowanie płynów przekracza 6 litrów. Wśród skutków polidypsji wymienia się m.in. częstomocz oraz zaburzenia w gospodarce elektrolitowej.
Wzmożone pragnienie to typowy objaw cukrzycy. Wynika z hiperglikemii, z którą organizm próbuje walczyć, wydalając glukozę wraz z moczem i zwiększając częstotliwość mikcji. Wielomocz łączy się ze zintensyfikowaną utratą wody, a to wzmaga chęć jej uzupełnienia. Na cukrzycę wskazują także: niezamierzona utrata masy ciała, osłabienie i senność, zmiany ropne na skórze oraz stan zapalny narządów moczowo-płciowych. Gdy występują objawy hiperglikemii, musimy wykonać oznaczenie glikemii przygodnej, a następnie przeprowadzić diagnostykę w kierunku cukrzycy. Jeśli choroba nie jest właściwie leczona, może prowadzić do ciężkich powikłań narządowych.
Polidypsja psychogenna to inaczej nerwica pragnieniowa. Sama nazwa dużo zdradza. Schorzenie polega na piciu bardzo dużej ilości płynów, co nie jest podyktowane potrzebą somatyczną. Występuje u ok. 10 proc. pacjentów z przewlekłą chorobą psychiczną. U chorych ze schizofrenią pojawienie się polidypsji zwiększa śmiertelność, dlatego tak istotne jest jej różnicowanie z innymi jednostkami.
Moczówka prosta to stan chorobowy wywołany niedoborem wazopresyny, czyli hormonu odpowiedzialnego za wchłanianie zwrotne wody (moczówka prosta centralna) lub utratą wrażliwości kanalików nerkowych na wazopresynę (moczówka prosta nerkowa). W konsekwencji tych zaburzeń dochodzi do wzmożenia pragnienia i wydalania dużej objętości niezagęszczonego moczu.
Zróżnicowanie moczówki prostej nerkowej, centralnej i nerwicy pragnieniowej wymaga przeprowadzenia testu zagęszczenia moczu. Pacjentowi zakazuje się przyjmowania płynów i poddaje się ocenie jego wagę i ciężar właściwy moczu.
Nadmierne pragnienie, obok wielomoczu, nadciśnienia, osłabienia i kurczy mięśni może świadczyć o nadczynności kory nadnerczy, a konkretnie o nadmiarze aldosteronu. To hormon biorący udział w regulacji gospodarki wodno-mineralnej. Jego funkcja sprowadza się do zapobiegania wydalaniu jonów sodu i ich nadmiernej utracie, co wiązałoby się z odwodnieniem. Nadmiar sodu wymusza chęć spożywania płynów. Do przyczyn hiperaldosteronizmu zalicza się: jednostronny rozrost nadnerczy, predyspozycje genetyczne, guzy produkujące aldosteron (np. jajnika, nerki) i raka kory nadnerczy.
Kolejnym stanem przebiegającym z polidypsją i poliurią jest hiperkalcemia, czyli nadmiar wapnia. Bardzo często wynika z nadczynności przytarczyc lub tarczycy. Uwalnianie wapnia z kości, poza silnym pragnieniem, prowadzi także do: kamicy żółciowej i nerkowej, zaparć i bólu brzucha, choroby wrzodowej żołądka i dwunastnicy, zapalenia trzustki, nadciśnienia i depresji.
Nadmierne spożycie alkoholu utrudnia wydzielanie wspomnianej już wazopresyny. Nerki przestają absorbować wodę, a zamiast tego usuwają ją z organizmu. Postępujące odwodnienie wzmaga uczucie pragnienia.
Chęć spożywania znacznej ilości płynów nie jest także obca osobom zażywającym niektóre leki. Polidypsja może występować u pacjentów leczonych środkami o działaniu: moczopędnym, przeciwdepresyjnym, uspokajającym oraz przeciwbólowym.
Źródła:
Gubbi S., Hannah-Shmouni F., Koch C.A., Verbalis J.G.: Diagnostic testing for diabetes insipidus. (W:) Feingold K.R., Anawalt B., Boyce A. i wsp.: Endotext (Internet). South Dartmouth (MA), MDText.com, Inc., 2000.
Woźniak P., Olędzka-Oręziak M. Diagnostyka polidypsji na oddziale psychiatrycznym, B. Łoza. Neuropsychiatria. ISSN 2080-4091. VOL. 9 (NR 4)/2017.
T. Bednarczuk i in., Choroby układu wewnątrzwydzielniczego. Choroby kory nadnerczy, red. B. Jarząb, E. Płaczkiewicz-Jankowska, w: Interna Szczeklika 2022, red. P. Gajewski, Kraków 2022.
CZYTAJ TAKŻE:
Pij na czczo, by poczuć się lekko i łatwiej spalać kalorie. Najlepsze, co możesz dodać do wody
Mokra poduszka po nocy? Zbadaj poziom witaminy D, tarczycę i trzustkę
Odkryto związek pomiędzy piciem kawy a chorobą Parkinsona. Zależy od ilości kofeiny
