Te choroby "odzywają się" i nasilają jesienią. Zwróć uwagę na stawy i skórę
Jesienią pogoda nas nie oszczędza - krótsze dni, zmieniające się temperatury, oraz spadek odporności sprawiają, że organizm staje się podatniejszy na choroby. W tym okresie drobnoustroje mogą zaatakować niemal z każdej strony, dlatego dobrze wiedzieć, które z nich zagrażają nam najbardziej i jak się przed nimi chronić. Jakie choroby dają się we znaki jesienią?
Odpowiedź na to pytanie składa się zwykle z wielu elementów. Mimo tego, że pewnie każdy słyszał, że gdy na zewnątrz jest chłodno, o wiele łatwiej się przeziębić, to w rzeczywistości nie jest to wcale obiektywna zależność. Z naukowego punktu widzenia trudno połączyć niską temperaturę z obniżeniem odporności. Jednak w tym miejscu trzeba zaznaczyć stanowcze "ale", ponieważ wirusy namnażają się o wiele efektywniej, gdy w drogach oddechowych panuje temperatura niższa niż w organizmie.
Poza tym jesienią obniża się wilgotność bezwzględna powietrza, a w takich warunkach o wiele łatwiej o transmisję drobnoustrojów chorobotwórczych. W zimniejsze miesiące ludzie przebywają głównie w zamkniętych pomieszczeniach, często niewietrzonych, więc jedna osoba może zakażać wszystkich dookoła. Dodatkowo ograniczony zostaje dostęp do promieni słonecznych i świeżych warzyw i owoców, na czym cierpi układ immunologiczny.
Przeziębienie lub ostre wirusowe zapalenie nosa i zatok przynosowych (OZNZ) objawiają się przede wszystkim jako dobrze znany katar. Czasami, choć bardzo rzadko, zdarza się, że za chorobę odpowiadają bakterie. Bakteryjne OZNZ rozpoznaje się, gdy występują przynajmniej trzy z następujących symptomów:
- ropny wyciek z nosa lub ropna wydzielina w przewodach nosowych;
- silny ból miejscowy (z przewagą jednej strony);
- gorączka > 39°C;
- podwyższone OB lub CRP;
- nasilenie się objawów po początkowym łagodniejszym okresie choroby.
Co prawda dolegliwości ustępują samoistnie i trwają nie dłużej niż 10 dni, ale i tak potrafią skutecznie uprzykrzyć życie. Dlatego radzimy, by wybrać się do lekarza rodzinnego, który podpowie, jakie leczenie przyniesie najlepsze rezultaty.
Grypa panuje zwłaszcza od października do marca, ze szczytem zachorowań w styczniu.
Początkowo przypomina przeziębienie, ale jest znacznie poważniejszą chorobą, która może prowadzić do groźnych powikłań, zwłaszcza u osób starszych lub z osłabionym układem odpornościowym. Jeśli nagle dosięgają cię: gorączka, silny ból mięśni, dreszcze lub ogólne osłabienie, możesz spodziewać się, że to właśnie grypa. Co roku, wraz z początkiem jesieni, zaleca się szczepienie, które może skutecznie chronić przed zachorowaniem.
Obniżenie aktywności, przewlekłe zmęczenie, drażliwość przeplatająca się z uczuciem smutku - te wszystkie objawy są charakterystyczne dla depresji. Istnieje wiele hipotez łączących tę jednostkę z sezonem jesienno-zimowym. Większość związana jest teorią zapalną depresji, nie bez znaczenia jest także ograniczenie dostępu do światła słonecznego i rozregulowanie gospodarki hormonalnej. Epizod depresji jesiennej może trwać nawet 3-4 miesiące. Jeśli pojawia się co roku lub jeśli poważnie ogranicza codzienne funkcjonowanie, należy jak najszybciej zgłosić się do psychiatry.
Choroba zwyrodnieniowa stawów, klasyfikowana jest jako przewlekła, aczkolwiek jej objawy zwiększają swoje nasilenie w okresie jesiennym. Zmienna pogoda i spadki temperatury często skutkują zwiększonym bólem i wzmożoną sztywnością stawów, szczególnie po przebudzeniu. Pacjenci z tą przypadłością często odczuwają dyskomfort i mają kłopot z poruszaniem się, co w połączeniu z niedoborem witaminy D, spowodowanym ograniczonym dostępem do słońca, eskaluje pogarszanie się stanu kości i stawów.
To kolejna choroba przewlekła, która zaostrza się jesienią. Suche powietrze spowodowane ogrzewaniem w pomieszczeniach może przyczyniać się do pogorszenia stanu skóry, czemu sprzyjają także wszechobecne alergeny. Skóra osób z AZS staje się wówczas bardziej sucha, podrażniona i swędząca. Kluczową rolę w leczeniu odgrywa odpowiednia pielęgnacja, która kładzie nacisk na regularne stosowanie nawilżających kremów i balsamów oraz unikanie drażniących kosmetyków.
Jesień nie obchodzi się delikatnie również z alergikami. Opadłe i gnijące liście oraz częste deszcze tworzą idealne warunki do rozwoju pleśni. Katar sienny, łzawienie i zaczerwienienie oczu oraz problemy z oddychaniem to typowe objawy alergii sezonowej. Jeśli jesteś alergikiem, unikaj: piwnic, pomieszczeń z nieczyszczoną klimatyzacją i wilgotnych pokoi. Jeśli z jakichś przyczyn nie możesz tego zrobić lub okazuje się to niewystarczające, odwiedź alergologa, który przepisze ci leki niwelujące nieprzyjemne dolegliwości. Warto zaznaczyć, że obecnie istnieją zupełnie nowe generacje leków na alergie, które są skuteczne, ale jednocześnie nie otumaniają ani nie wywołują senności.
Źródła:
Munir S, Gunturu S, Abbas M. Seasonal Affective Disorder. 2024
Choroby zakaźne i pasożytnicze, red. A. Boroń-Kaczmarska, A. Wiercińska-Drapało, PZWL, Warszawa 2017.
Rekomendacje profilaktyki, diagnostyki i leczenia grypy u dorosłych dla lekarzy podstawowej opieki zdrowotnej: FLU KOMPAS POZ - ADULTS, "Family Medicine & Primary Care Review" 2020 tom 22, nr 1
CZYTAJ TAKŻE:
Po czym poznać, że jesienią masz za mało witaminy D? Objawy są typowe
Nie tylko witamina D i C. Za słabą odpornością stoi niedobór tych składników
Witamina C w zwiększonej dawce. Kiedy jest wskazana, a kiedy szkodzi?
