Niebłahe przyczyny czkawki
Chyba każdy choć raz w życiu miał czkawkę. Zwykle jest ona wynikiem zbyt szybkiego tempa spożywania posiłków lub zjedzenia zbyt dużej ilości pokarmów. Niestety, czasem może być objawem chorób. Nie należy jednak wpadać w panikę, kiedy czkawka pojawia się epizodycznie i nie wiążą się z nią żadne inne dolegliwości, ponieważ zwykle po pewnym czasie samoistnie ustępuje i nie stanowi poważnej dolegliwości. Według Księgi Rekordów Guinnessa osobą, która najdłużej zmagała się z czkawką, był Charles Osborne - trwało to 68 lat! Jakie jednostki chorobowe są związane z czkawką i jakie są jej przyczyny? Wyjaśniamy.
Żeby wyjaśnić, jak dochodzi do czkawki, należy wytłumaczyć, jak działa przepona.
Przepona jest głównym mięśniem oddechowym oddzielającym jamę brzucha i klatkę piersiową. Zbudowana jest z części mięśniowej i części ścięgnistej. Przy wdechu przepona kurczy się i obniża. Przy wydechu mięsień podnosi się i rozkurcza.
Przepona jest unerwiona przez nerw przeponowy, który sięga aż do wątroby, opłucnej, osierdzia i pęcherzyka żółciowego. Podrażnienie nerwu i jego zakończeń powoduje silny ruch przepony i tak właśnie wywoływana jest czkawka. Podobny efekt daje pobudzenie nerwu błędnego i włókien współczulnych unerwiających narządy klatki piersiowej. Inną przyczyną jest pobudzenie ośrodka czkawki w ośrodkowym układzie nerwowym. Czkawka może mieć swoje przyczyny w zaburzeniach psychicznych i metabolicznych.
Głośny dźwięk czkawki jest efektem zamknięcia się głośni, która jest jedną z chrząstek krtani.
Czkawka czasami wiąże się z drgnięciem całego ciała. Częstotliwość czkawki wynosi zwykle 2-60/minutę, przy czym trwa średnio kilkanaście minut.
Okazuje się, że ryzyko czkawki jest o wiele większe u osób zmagających się z nerwicą i żyjących w przewlekłym stresie. Wtedy lekarz zajmuje się leczeniem choroby podstawowej. Lekarz może zalecić pacjentowi picie herbat ziołowych albo zażywanie leków uspokajających.
Czkawka pojawia się często także po wypiciu alkoholu i napojów gazowanych, ponieważ wykazują one działanie rozluźniające mięśnie i podrażniające zakończenia nerwowe.
Jeżeli czkawka pojawia się bardzo często i trwa po kilkanaście minut, warto udać się do lekarza.
Przed postawieniem diagnozy lekarz przeprowadza z pacjentem szczegółowy wywiad, w którym pyta o odczuwane dolegliwości, przyjmowane leki i choroby przewlekłe. Konieczne może okazać się wykonanie badań obrazowych, zwłaszcza RTG klatki piersiowej lub USG jamy brzusznej. Lekarz może przepisać silne środki, neuroleptyki, np. haloperidol, chlorpromazynę.
W przypadku jakich schorzeń może pojawić się czkawka?
Do możliwych przyczyn czkawki przewlekłej należą:
- ciąża,
- choroby jamy brzusznej (np. przepuklina rozworu przełykowego albo ropień podprzeponowy),
- zatrucie alkoholowe i niektóre przyjmowane leki,
- refluks żołądkowo-przełykowy,
- zwiększenie stężenia mocznika we krwi,
- operacje w obrębie klatki piersiowej i jamy brzusznej,
- choroby ośrodkowego układu nerwowego (np. zapalenia, choroby naczyniowe, guzy),
- cukrzyca,
- zwiększenie stężenia wapnia,
- zmniejszenie ilości sodu w organizmie,
- złamanie żebra.
Okazuje się, że czkawka może być spowodowana także obecnością ciała obcego w uchu, dlatego jeżeli przyczyna dolegliwości pozostaje nieznana, należy zdecydować się na wizytę u laryngologa.
Ze względu na to, że czkawka zwykle ma błahe przyczyny, można próbować sobie z nią poradzić w warunkach domowych.
Do podstawowych sposobów radzenia sobie z czkawką należą wstrzymanie powietrza lub wykonanie dwóch wdechów i wydechów - nie więcej - do papierowej torby (w ten sposób zwiększa się stężenie dwutlenku węgla w organizmie).
Innym sposobem, który także opiera się o zwiększenie stężenia dwutlenku węgla, jest przestraszenie osoby mającej czkawkę. Ulgę przynosi też picie wody małymi łykami, tak, żeby pobudzić przeponę. Zatkanie uszu na 30 sekund również pomaga.
Czytaj także:
