Tak uzupełnisz brakujące hormony. Ochronią kości i zmniejszą ryzyko sercowe
Hormony kobiece, zwłaszcza estrogeny i progesteron utożsamiane są z występowaniem typowo żeńskich przymiotów, jak np.: miesiączkowanie, szerokie biodra, wydatne piersi, czy możliwość utrzymania ciąży. Niestety substancje należące do tej grupy są niezwykle podatne na działania rozmaitych czynników, które mogą sprawić, że stężenie hormonów w organizmie okaże się niewystarczające, a to może skutkować szeregiem zaburzeń. Jak rozpoznać niedobór żeńskich hormonów? I co robić gdy jest ich za mało?
Niedobór estrogenów to nie tylko uderzenia gorąca i huśtawki nastroju - to cała kaskada zmian, które rozgrywają się w ciele kobiety. W okresie okołomenopauzalnym organizm stopniowo traci swoją hormonalną tarczę ochronną. Spadający poziom estrogenów odbija się na kościach: tracą one swoją gęstość i stają się kruche, co w wieku pomenopauzalnym znacząco zwiększa ryzyko złamań. Ale to dopiero początek.
Równocześnie wzrasta ryzyko chorób sercowo-naczyniowych, zmienia się gospodarka lipidowa, rośnie poziom "złego" cholesterolu (LDL) i cholesterolu całkowitego, szczególnie w późnej fazie okołomenopauzalnej i we wczesnym okresie pomenopauzalnym. U części pacjentek dolegliwości mogą mieć niespecyficzny charakter: od przewlekłego zmęczenia, przez suchą skórę, wahania wagi, aż po trądzik, łysienie, czy nawet zaburzenia nastroju. Pojawić się mogą też dolegliwości bardziej typowe: jak nadmierne owłosienie, zaburzenia libido, nieregularne miesiączki, bezpłodność czy poronienia.
Zaburzenie stanu równowagi w organizmie znajduje swoje odzwierciedlenie w zachwianiu poziomów hormonalnych. Czasami wystarczy stres, zbyt radykalne odchudzanie, a nawet zwyczajna zmiana jadłospisu, intensywny wysiłek fizyczny czy problemy ze snem. Oczywiście problem może mieć głębsze podłoże i być konsekwencją konkretnych chorób, dotykających np. jajników, przysadki mózgowej, tarczycy, czy nadnerczy. Poza tym problemy z gospodarką hormonalną u kobiet bywają również wynikiem naturalnych procesów, których nie sposób uniknąć, tj. dojrzewania lub wspomnianej już menopauzy.
Różnorodność objawów związana z niedoborem żeńskich hormonów może utrudniać szybkie postawienie diagnozy, dlatego każdy niepokojący sygnał warto omówić z lekarzem. Czego spodziewać się podczas wizyty? Przede wszystkim wielu pytań ze strony specjalisty, dotyczących przebytych chorób, przyjmowanych leków, czy rodzinnej historii podobnych dolegliwości. Lekarz po zebraniu wywiadu może zlecić odpowiednie badania. W przypadku podejrzenia zaburzeń hormonów płciowych, bada się zwykle poziomy prolaktyny, lutotropiny (LH), hormonu folikulotropowego (FSH), progesteronu, estrogenów czy androgenów. Jeśli podejrzenie pada na tarczycę, standardem jest oznaczenie TSH, a jeśli będzie to konieczne także FT3 i FT4.
Moment, w którym wykonuje się badania hormonalne, ma ogromne znaczenie. Niektóre z nich, jak FSH, LH czy estradiol ,najlepiej oznaczać między 1. a 3. dniem cyklu, właśnie wtedy otrzymane wyniki będą najbardziej miarodajne. Inne hormony jak progesteron czy prolaktyna, mają bardziej stałe stężenia i można je badać niezależnie od dnia cyklu. Kilka dni przed oznaczeniem dobrze jest unikać większego stresu i forsownego wysiłku. Nie trzeba jednak nagle zmieniać trybu życia - chodzi raczej o to, by organizm był w swoim naturalnym rytmie, nie zakłóconym przez skrajności. Warto mieć także na uwadze, że niektóre leki zwłaszcza te hormonalne mogą zafałszować wyniki badań. Dlatego przed pobraniem krwi, dobrze jest skonsultować z lekarzem, które preparaty trzeba odstawić, a które można przyjmować bez obaw.
Gospodarka hormonalna to delikatny mechanizm, który łatwo rozstroić, ale nie tak łatwo przywrócić do harmonii. Dlatego leczenie jej zaburzeń musi być prowadzone z rozwagą, nie na własną rękę, nie na podstawie porady z forum, ani nie pod wpływem reklamy "cudownego" suplementu. Każda ingerencja w układ hormonalny, nawet zioło leczictwem czy innymi środkami uznawanymi za naturalne, powinna być poprzedzona konsultacją z lekarzem i poprzedzona solidną diagnostyką. Istnieją preparaty dostępne bez recepty, które rzeczywiście mogą wspomóc równowagę hormonalną, ale tylko wtedy, gdy są stosowane celowo, z konkretnym wskazaniem.
Leczenie zaburzeń hormonalnych obejmuje zazwyczaj terapię farmakologiczną, leki hormonalne lub preparaty regulujące określone szlaki metaboliczne. Ale sama tabletka to nie wszystko. Równie ważne są zmiany w codziennym funkcjonowaniu: dobrze zbilansowana dieta, regularna aktywność fizyczna, higiena snu i redukcja stresu.
Źródła:
- A.K. Bręborowicz i in., Położnictwo. Diagnostyka ginekologiczna, w: Położnictwo i ginekologia, red. G.H. Bręborowicz, t. 2, wyd. 2, Warszawa 2015.
- Selander-Han M, McGee S, Lo K. Female Reproductive Endocrine Disorders. Prim Care. 2024 Sep; doi: 10.1016/j.pop.2024.04.002.
CZYTAJ TAKŻE:
Lekarka wymienia mało znane objawy endometriozy. Rozsiewa się po całym ciele
Pierwsze objawy menopauzy widać w badaniach. Zrób po 45. roku życia
Odpowiada za tryb walki lub ucieczki. Hormon, który pozwala przetrwać
