Zaczyna się zmęczeniem, prowadzi do tycia. Takie są wczesne i późniejsze objawy niedoboru witaminy D

Początkowe objawy niedoboru witaminy D są często subtelne i łatwe do przeoczenia. Uczucie zmęczenia, spadek nastroju czy większa podatność na infekcje to symptomy, które wielu ludzi wiąże z przemęczeniem lub sezonową zmianą pogody. Tymczasem przyczyna tych stanów może być zupełnie inna.

Zmęczenie

Pierwszym i często bagatelizowanym objawem niedoboru witaminy D jest uczucie zmęczenia. Może ono pojawić się nagle również u osób, które nie zmieniły poziomu swojej aktywności, i nie ustępować nawet po adekwatnej regeneracji. Dzieje się tak dlatego, że witamina D m.in. wpływa na metabolizm energii. Poza tym coraz więcej dowodów wskazuje na rolę witaminy D w regulacji snu. Jak się wskazuje, jej niedobór może zwiększać ryzyko zaburzeń snu i mieć związek z trudnościami w zasypianiu, krótszym czasem trwania snu i nocnymi wybudzeniami u dzieci i dorosłych. 

Pogorszenie nastroju

Bywa łączone z ochłodzeniem i szarością za oknem, jednak bywa także łatwym do przeoczenia wczesnym objawem niedoboru witaminy D. Związek odgrywa rolę w regulacji poziomu serotoniny - neuroprzekaźnika wpływającego na samopoczucie. Dlatego osoby z niedoborem witaminy D mogą doświadczać m.in. wahań nastroju, drażliwości czy problemów z koncentracją.

Częste infekcje

Myślisz, że to, że ciągle chorujesz w sezonie jesienno-zimowym jest normalne i musisz się z tym pogodzić? Niekoniecznie. Witamina D odgrywa kluczową rolę w funkcjonowaniu układu odpornościowego, wspiera produkcję i aktywność komórek obronnych, takich jak limfocyty T oraz makrofagi. Jej niedobór może prowadzić do osłabienia odporności, co zwiększa podatność na infekcje, zwłaszcza układu oddechowego. Badania pokazują, że osoby z niskim poziomem witaminy D częściej zapadają na przeziębienia, grypę, a nawet cięższe infekcje, takie jak zapalenie płuc.

Bóle mięśniowo-kostne

Witamina D jest unikalnym związkiem, ponieważ działa zarówno jako witamina, jak i hormon. Reguluje gospodarkę wapniowo-fosforanową, wpływając na mineralizację kości i zębów. Jeśli nie występuje w wystarczającej ilości, u dzieci może rozwinąć się krzywica, a u dorosłych osteomalacja. Obie choroby wynikają z zaburzenia procesu mineralizacji, co prowadzi do zmiękczenia kości. Objawiają się:

• bólami kostno-mięśniowymi, szczególnie w okolicy pleców, bioder i miednicy;
• osłabieniem mięśni utrudniającym codzienne czynności;
• zwiększoną łamliwością kości lub zniekształceniem kości, zwłaszcza kończyn dolnych i opóźnieniem w rozwoju zębów i ich podatnością na próchnicę (u najmłodszych).

Metaliczny posmak w ustach

Choć posmak w ustach w pierwszej chwili trudno połączyć z niedoborem witaminy D, objaw może być konsekwencją niedostatecznej ilości tego związku w organizmie. Niedobór witaminy D może prowadzić do zaburzeń gospodarki mineralnej, co wpływa na funkcjonowanie nerwów odpowiedzialnych za percepcję smaku. W niektórych przypadkach osoby z niedoborem odczuwają metaliczny lub gorzki posmak w ustach, co bywa również związane z towarzyszącym osłabieniem układu odpornościowego i większą podatnością na infekcje jamy ustnej.

Gdy niedobór witaminy D trwa przez dłuższy czas, objawy stają się bardziej widoczne i poważne. Zwiększona łamliwość kości, trudności z gojeniem się ran czy problemy z włosami i skórą świadczą o nasileniu problemu. Te późniejsze oznaki sugerują, że organizm już od dłuższego czasu cierpi na brak tego ważnego składnika, a konsekwencje mogą wymagać nie tylko suplementacji, ale i specjalistycznego leczenia.

Zwiększona łamliwość kości

Przewlekły niedobór witaminy D prowadzi do osłabienia struktury kości, co sprawia, że stają się one bardziej kruche. W efekcie nawet niewielkie urazy mogą prowadzić do złamań, szczególnie w takich obszarach jak szyjka kości udowej czy kręgi kręgosłupa. Zwiększona łamliwość kości jest szczególnie niebezpieczna u osób starszych, ponieważ złamania te wiążą się z długotrwałą rehabilitacją, a niekiedy z poważnymi powikłaniami.

Opóźnione gojenie się ran

To typowy objaw możliwy do zauważenia po urazach czy zabiegach. Opisywana witamina uczestniczy w produkcji czynników wzrostu, które stymulują odbudowę skóry, a także wpływa na funkcje komórek odpowiedzialnych za tworzenie nowych naczyń krwionośnych w uszkodzonych obszarach ciała. Jej niedobór może znacząco spowolnić proces regeneracji, powodując, że nawet drobne rany goją się wolniej.

Wypadanie włosów

Witamina D wpływa nie tylko na samopoczucie, układ odpornościowy czy zdrowie kości, ale także na kondycję włosów. Jej niedobór może być jedną z przyczyn nadmiernego wypadania włosów, ponieważ brakuje związku, który wspierałby ich regenerację i stymulował komórki macierzyste, odpowiedzialne za wzrost włosa. Co za tym idzie, może dojść do osłabienia mieszków włosowych, ich przedwczesnego zaniku i przerzedzania włosów.

Pogorszenie kondycji skóry

Nie tylko odpowiedni poziom cynku warunkuje piękny wygląd skóry. Witamina D pomaga w regulacji odnowy komórkowej i wspiera naturalną barierę naskórka, zapobiegając nadmiernej utracie wilgoci. Niedobór tego składnika może prowadzić do przesuszenia, szorstkości oraz zwiększonej podatności na podrażnienia. Witamina D wykazuje również działanie przeciwzapalne, co czyni ją ważnym elementem w walce z chorobami skóry, takimi jak łuszczyca czy trądzik.

Przybieranie na wadze

W ostatnim czasie podkreśla się zależność pomiędzy nadmierną masą ciała a niedoborami witaminy D. Z jednej strony związek jest rozpuszczalny w tłuszczach i magazynowany w tkance tłuszczowej organizmu. Dlatego im więcej tkanki tłuszczowej, tym więcej składników jest w niej uwięzionych. Z drugiej strony jej niedostateczne ilości mogą skutkować niekontrolowanym przybieraniem na wadze. 

Źródła:

Guidelines for Preventing and Treating Vitamin D Deficiency: A 2023 Update in Poland. Paweł Płudowski, Beata Kos‑Kudła, Mieczysław Walczak i in. "Nutrients" 2023. Tom 15. Numer 3

Sizar O, Khare S, Goyal A, Givler A. Vitamin D Deficiency. 2023 Jul 17.

CZYTAJ TAKŻE: 

Sprawiają, że witamina D wchłania się lepiej. To najlepsze połączenia

Grecy, Japończycy i mieszkańcy Grenlandii zawdzięczają im zdrowie. U Polaków niedobór

Częściej cierpimy z powodu jego nadmiaru niż niedoboru. Objawy nie tylko ze strony kości i mięśni