Test, który wykryje raka jajnika. Wystarczy próbka krwi

Test ROMA (ang. ROMA = Risk of Ovarian Malignancy Algorithm) jest algorytmem, który określa prawdopodobieństwo, że zmiana znajdująca się w jajnikach jest złośliwa. 

Test składa się ze statystycznego oszacowania ryzyka zachorowania, dzięki zmierzeniu stężenia dwóch markerów nowotworowych we krwi, tj.:  białka ludzkiego najądrza 4 (HE4, ang. human epididymis protein 4) i antygenu nowotworowego 125 (CA-125, ang. cancer antigen 125). Marker CA-125 to znacznik raka jajnika, a podwyższona jego wartość może występoważ także w zapaleniu jajnika, trzustki i wątroby, ale także w czasie ciąży i miesiączki. Wskazuje także na mięśniaki macicy i endometriozę. 

Marker HE4 to kolejny marker raka jajnika. Markery te oznaczane osobno nie dają tak wiarygodnego wyniku, jak w ramach testu ROMA. Algorytm uwzględnia też status menopauzalny kobiety. Stan przedmenopauzalny lub pomenopauzalny musi jednak opierać się na czynności jajników określonej na podstawie oceny klinicznej i wywiadu lekarskiego.

Amerykańska Agencja ds. Żywności i Leków zatwierdziła test ROMA w celu oceny przedoperacyjnego prawdopodobieństwa wystąpienia raka jajnika u osoby dorosłej z masą jajnika, u której planowany jest zabieg operacyjny. Uzyskany wynik liczbowy w teście  identyfikuje pacjentki jako obciążone niskim lub wysokim ryzykiem raka.

Na rynku są też dostępne dwa inne wielomarkerowe testy surowicy, z których każdy sprawdza obecność pięciu markerów w surowicy. Oba również zostały zatwierdzone przez amerykańską Agencję ds. Żywności i Leków dla tego samego wskazania.

TEST ROMA został oceniony wyłącznieu kobiet, które zostaną poddane interwencji chirurgicznej i jest przeznaczony wyłącznie dla tej populacji.  Kalkulacja ROMA jest wskazana dla kobiet, które spełniają następujące kryteria:

• wiek powyżej 18 lat;
• obecna masa przydatków (jajników), z powodu której planowana jest operacja, a kobieta nie została jeszcze skierowana do onkologa. American College of Obstetricians and Gynecologists zaleca, aby przed operacją ocenić ryzyko nowotworu złośliwego, ponieważ wyniki leczenia są lepsze, gdy pacjentki chore na nowotwór poddawane są zabiegom chirurgicznym wykonywanym przez ginekologa-onkologa;
• wartości ROMA należy interpretować w połączeniu z niezależną oceną kliniczną i radiologiczną.

Jeśli pojawia się nagłe parcie na mocz, nieregularne miesiączki, niestrawność, wzdęcia czy uczucie ciężkości w jamie brzusznej, albo nieokreślony ból podbrzusza, lub powiększenie obwodu brzucha - należy jak najszybciej skontaktować się z lekarzem, bowiem mogą być to objawy raka jajnika. Sam test ROMA nie wystarczy, żeby ustalić diagnozę. Mało tego, pomyślny wynik może odwieść od dalszej diagnostyki, co może prowadzić do rozwoju choroby.

Test ROMA nie uwzględnia dodatkowych czynników ryzyka, które powinny budzić podejrzenie raka jajnika, takich jak osobista lub rodzinna historia choroby. Ujemny wynik testu może niesłusznie uspokoić pacjentkę z grupy wysokiego ryzyka, jeśli nie zostanie połączony z kliniczną oceną ryzyka, co może opóźnić rozpoznanie raka jajnika.

Testu ROMA nie należy stosować w diagnostyce raka jajnika u bezobjawowych pacjentek, bez guza w przydatkach.

Test ROMA nie został dobrze zweryfikowany w populacji niskiego ryzyka, objętej podstawową opieką zdrowotną i nie powinien być stosowany w celu ustalenia, czy pacjentka powinna zostać poddana do operacji. Dodatnia wartość predykcyjna tego testu będzie niska w populacji o bardzo niskim prawdopodobieństwie przed badaniem, co może zwiększyć liczbę niepotrzebnych badań i operacji. Mówiąc prościej, test nie jest pomyślany jako badanie przesiewowe lub samodzielny test diagnostyczny. 

Test ROMA nie może służyć jako bezwzględny dowód na obecność lub brak choroby nowotworowej, a wynik badania świadczący o niskim prawdopodobieństwie, przy pozytywnej wstępnej ocenie ryzyka raka, nie powinien wykluczać skierowania na leczenie onkologiczne.

Wykonanie testu nie wymaga przygotowań. Można go wykonać o każdej porze dnia i nie trzeba być na czczo. Przed pobraniem krwi warto wypić szklankę wody, celem ułatwienia dostępu do żyły.

Istnieją jednak pewne sytuacje, które mogą zafałszować wynik badania. Przed testem należy powstrzymać się od przyjmowania biotyny na co najmniej 72 godziny przed pobraniem próbki.

Wyniki oznaczeń markerów nowotworowych np. HE4 nie powinny być używane zamiennie z metodami innych producentów oznaczania tych markerów w obliczeniach ROMA. Zawsze w całości należy stosować test jednego producenta.

Cena waha się między 150-170zł - kupowany 'online' jest tańszy. W promocji bywa dostępny za niewiele ponad 100zł. Test ROMA nie podlega refundacji, dlatego koszty muszą zostać w pełni pokryte przez pacjentkę. 

Test cechuje się wysoka wiarygodnością, czułość badania wynosi ponad 95 proc., a zdolność testu do wykrywania raka jajnika - aż 75 proc. 

Dokładność diagnostyczna ROMA w porównaniu z samym badaniem białka 4 ludzkiego najądrza lub antygenu nowotworowego 125 została oceniona w metaanalizie 32 badań. Do badań włączono kobiety chore na raka jajnika lub łagodną chorobę ginekologiczną, wymagające operacji, przy czym standardem odniesienia była patologia tkanek. Próbki krwi pobierano przed leczeniem nowotworu złośliwego, jeśli został zdiagnozowany.

Badanie ROMA najlepiej wykonać po zakończonej miesiączce, a najlepiej w trakcie dni płodnych, czyli 10. - 16. dnia cyklu miesiączkowego.

Wyniki markerów nowotworowych powinien interpretować wyłącznie lekarz. Poniżej podano wartości liczbowe, jednak pewne laboratoria mogą podać wynik w postaci procentowej. Zatem podane wyniki należy traktować tylko jako orientacyjne.

Kobiety w okresie przedmenopauzalnym:

• wynik ROMA ≥1,14: wysokie prawdopodobieństwo wykrycia nowotworu złośliwego;
• wynik ROMA <1,14: niskie prawdopodobieństwo wykrycia nowotworu złośliwego.

Kobiety po menopauzie:

• Wynik ROMA ≥2,99: wysokie prawdopodobieństwo wykrycia nowotworu złośliwego;
• Wynik ROMA <2,99: niskie prawdopodobieństwo wykrycia nowotworu złośliwego.

Wynik testu ROMA poniżej wartości referencyjnych, określa ryzyko wystąpienia raka jajnika jako niskie.

CZYTAJ TAKŻE:

Remedium na raka coraz bliżej. Ochroni przed chorobą i przerzutami?

Powstają na długo przed wykryciem guza. Taki nowotwór jest "uśpiony"

U 7-latki zdiagnozowano raka piersi. To najmłodsza pacjentka z tym nowotworem