W nocy budzą cię koszmary? Pędź do lekarza, to może być objaw

W "Uniwersalnym Słowniku Etymologicznym Języka Angielskiego" opublikowanym w 1721 roku przez Nathana Baileya koszmar senny określono jako "chorobę, gdy człowiek we śnie przypuszcza, że ciąży na nim wielki ciężar". Choć nie spotkamy już w piśmiennictwie podobnych definicji, to wydaje się ona bardzo trafna. 

Koszmarów sennych doświadczają wszyscy, ale dla ok. 5 proc. populacji stanowią one poważny problem. Złe sny mogą pojawiać się z wielu powodów - stresu, lęku, nieregularnego snu, leków, zaburzeń zdrowia psychicznego, ale najczęściej badaną przyczyną ich występowania jest zespół stresu pourazowego (PTSD).

"Journal of Clinical Sleep Medicine" w 2018 roku opublikował wyniki badania, w którym wzięło udział 1200 ochotników. Okazuje się, że motywy pojawiające się w koszmarach powtarzają się, szczególnie u osób, które złe sny miewają często.

Jak kształtuje się tematyka koszmarów sennych?

• 19 proc. - śmierć lub obrażenia bliskich,
• 18 proc. - porażka lub bezradność,
• 18 proc. - agresja fizyczna,
• 15 proc. - wypadki,
• 14 proc. - bycie ściganym,
• 11 proc. - problemy zdrowotne lub śmierć.

Co ciekawe, badacze dostrzegli kilka różnic w tematach koszmarów między płciami. Na przykład więcej kobiet zgłosiło, że doświadcza snów dotyczących agresji fizycznej i problemów zdrowotnych, podczas gdy więcej mężczyzn zgłaszało koszmary senne związane z bezradnością i wypadkami.

Senniki wyjaśniające znaczenie snów i zawierające swoiste przepowiednie są bardzo popularne. Jednak nie ma dowodów naukowych, które potwierdzają, że sny mogą zwiastować nadchodzące szczęście lub zagładę.

Według teorii neurokognitywnej sny są efektem ubocznym ewolucji mózgu, natomiast psychodynamiczna teoria snów mówi, że istnieją one po prostu po to, aby spełniać nasze podświadome pragnienia. Co nie znaczy, że doświadczanie koszmarów sennych nie jest bezpośrednio powiązane ze stanem zdrowia.

Chronicznych koszmarów sennych doświadczają osoby z zaburzeniami zdrowia psychicznego. Aż 70 proc. osób cierpiących na zespół stresu pourazowego lub ciężką depresję doświadcza ich niemal co noc. Chroniczne koszmary mogą również nękać astmatyków i osoby cierpiące na migreny. Warto również zaznaczyć, że mogą one być też skutkiem ubocznym przyjmowania niektórych lekarstw.

Każdy z nas przynajmniej raz w życiu śnił zły sen. Możesz tego nie pamiętać, ponieważ, jak podają źródła, najczęściej koszmary śnią się nam we wczesnym dzieciństwie. Są to bardzo realistyczne sny, które najczęściej pojawiają się w drugiej połowie nocy. Kiedy się budzisz, jesteś niespokojny, masz przyspieszone tętno i musi minąć dłuższa chwila, abyś się uspokoił.

Koszmary zwykle zdarzają się w okresie snu, kiedy wydłużają się fazy REM. Gdy przygotowujemy się do przebudzenia, wspomnienia zaczynają się integrować i konsolidować. Śnimy, gdy wychodzimy ze snu REM, dlatego bardzo często koszmary budzą nas nad ranem. Kiedy pojawiają się sporadycznie, nie ma powodów do obaw. Istnieją jednak sytuacje, w których koszmary są poważnym problemem i ostrzeżeniem.

Koszmary są uważane za zaburzenie, gdy:

• występują codziennie,
• wywołują stres w ciągu dnia,
• nieprzyjemne obrazy powracają w ciągu dnia i zaburzają koncentrację,
• powodują bezsenność i problemy z zasypianiem.

U dzieci, które doświadczają chronicznych koszmarów, obserwuje się strach przed ciemnością. Takie maluszki będą odwlekać porę pójścia spać. Mają też problem z samodzielnym zasypianiem w swoim łóżku.

Z powyższymi objawami warto udać się na konsultację do lekarza. Jeśli problem dotyczy dziecka, pierwszym wyborem powinien być pediatra. Dorośli powinni konsultować się z lekarzem pierwszego kontaktu, który przede wszystkim zweryfikuje listę leków przyjmowanych przez pacjenta. Istnieją bowiem substancje, które mogą powodować złe sny.

Niektóre leki przepisane przez lekarza w celu rozwiązania jednego problemu mogą zwiększać częstotliwość lub intensywność koszmarów sennych. Zalicza się do nich: 

• leki przeciwdepresyjne;
• leki przeciwhistaminowe - zarówno te przepisane przez lekarza, jak i preparaty bez recepty;
• leki beta-adrenolityczne kontrolują ciśnienie krwi, ale mogą również zmieniać sposób, w jaki organizm reaguje na pewne substancje chemiczne w mózgu, wywołując koszmary senne;
• steroidy mogą modyfikować reakcję mózgu na serotoninę;
• leki na cholesterol (w pojedynczych przypadkach);
• lek przepisywany osobom chorym na chorobę Parkinsona może wywoływać intensywne sny, często o treści seksualnej.

Osoby uzależnione od alkoholu i narkotyków bardzo często doświadczają koszmarów sennych. W postaci chronicznej pojawiają się one w procesie wychodzenia z nałogu.

CZYTAJ TAKŻE:

Znowu nie mogłeś zasnąć? Być może zrobiłeś coś z tej listy

Wyciszają umysł, rozluźniają ciało. Zastosuj, a zaśniesz w mgnieniu oka bez leków

To "witamina bezsenności". Jej niski poziom powoduje zaburzenia snu