Ich nadmiar rujnuje serce. Jak obniżyć trójglicerydy?
Trójglicerydy należą do jednych z podstawowych źródeł energii dla organizmu człowieka. O ile w umiarkowanych ilościach są mu potrzebne do prawidłowego funkcjonowania, o tyle zbyt wysoki ich poziom może sprzyjać rozwojowi m.in. miażdżycy, cukrzycy i chorób układu krążenia. Skąd bierze się nadmiar trójglicerydów w organizmie? Jak sobie z nim poradzić? Wyjaśniamy!
Trójglicerydy to tłuszcze będące połączeniem glicerolu i trzech reszt kwasów tłuszczowych. Obok białek i węglowodanów są podstawowym źródłem energii dla komórek, a ich nadmiar magazynowany jest pod postacią tkanki tłuszczowej. Mimo, że pewne ilości trójglicerydów mogą być produkowane w wątrobie, to zdecydowana ich większość dostaje się do organizmu wraz z pożywieniem.
To właśnie dlatego niewłaściwa dieta jest główną przyczyną zwiększenia ich poziomu we krwi, co może sprzyjać odkładaniu się ich w tętnicach i rozwojowi blaszki miażdżycowej. Ważne jest więc regularne kontrolowanie stężenia trójglicerydów, aby zmniejszyć ryzyko pojawienia się miażdżycy i chorób będących jej konsekwencjami, np. udaru mózgu.
Badanie poziomu trójglicerydów polega na pobraniu próbki krwi do oznaczeń laboratoryjnych. Należy je wykonać rano, między godziną 7 a 10, ponieważ ich stężenie może się zmieniać w ciągu dnia. Dodatkowo na badanie trzeba stawić się na czczo, to znaczy po 12-14 godzinnej przerwie od jedzenia.
Normy trójglicerydów dla osoby dorosłej wyglądają następująco:
- poniżej 150 mg/dL (1,69 mmol/L) - stężenie prawidłowe, norma,
- 150-199 mg/dL (1,69-2,25 mmol/L) - stężenie graniczne,
- 200-499 mg/dL (2,26-5,63 mmol/L) - poziom wysoki,
- powyżej 500 mg/dL (5,64 mmol/L) - poziom bardzo wysoki.
Na poziom trójglicerydów we krwi ma wpływ wiele czynników, jednak przede wszystkim jest to nieprawidłowy styl życia - zła dieta, brak ruchu, nadużywanie alkoholu i palenie papierosów. Nie bez znaczenia jest również przewlekły stres i niedostateczna ilość snu. Do rzadszych przyczyn hipertriglicerydemii, czyli zbyt wysokiego ich poziomu zalicza się niektóre choroby, np. niedoczynność tarczycy czy inne zaburzenia hormonalne. Może być ona również efektem przyjmowania niektórych leków, np. moczopędnych, sterydów czy antykoncepcji hormonalnej.
Niestety długotrwały zbyt wysoki poziom trójglicerydów we krwi może mieć poważne konsekwencje dla zdrowia. Podobnie do cholesterolu mogą one odkładać się w ścianach tętnic, przyczyniając się do rozwoju miażdżycy. A ta znacznie zwiększa ryzyko nadciśnienia tętniczego, udaru mózgu, zawału serca czy jego niewydolności. Dodatkowo wysokie trójglicerydy mogą być sygnałem obecności niezdiagnozowanej cukrzycy typu 2, zespołu metabolicznego czy zaburzeń hormonalnych, np. niedoczynności tarczycy.
Podstawowym sposobem na obniżenie trójglicerydów we krwi jest zmiana stylu życia. Jako, że nadmiar trójglicerydów dostarczany jest organizmowi przede wszystkim wraz z dietą, pierwszym krokiem powinna być zmiana nawyków żywieniowych. Ważne jest również ograniczenie alkoholu i codzienna aktywność fizyczna. Leki wdraża się zazwyczaj dopiero wtedy, gdy odpowiednia dieta i styl życia nie przyniosły oczekiwanego obniżenia poziomu trójglicerydów we krwi.
Dieta jest podstawową metodą walki z wysokimi trójglicerydami. Obecnie panuje powszechne przekonanie, że najważniejsze w diecie osób z zaburzonym poziomem trójglicerydów we krwi jest ograniczenie spożywania tłuszczy nasyconych, które znajdują się m.in. w tłustych mięsach, smalcu czy kiełbasach. O wiele ważniejsze jest jednak ograniczenie w diecie produktów bogatych w cukry proste, takich jak przeróżne słodycze, ciastka czy płatki śniadaniowe. Trzeba też pożegnać się z potrawami wysokoprzetworzonymi, fast-foodami, gotowymi daniami czy słonymi przekąskami, ponieważ są one źródłem szkodliwych tłuszczy trans sprzyjających rozwojowi miażdżycy.
Co więc jeść przy wysokich trójglicerydach? Warto postawić na warzywa i owoce, chude, niskotłuszczowe mięsa (drób, ryby) będące dobrym źródłem białka, a także produkty bogate w błonnik pokarmowy i węglowodany złożone (chleby i makarony razowe, płatki owsiane, kasza gryczana). Ważne jest też wzbogacenie diety o źródła wielonienasyconych kwasów tłuszczowych, które pomogą unormować poziom cholesterolu i trójglicerydów we krwi. Można je znaleźć w naturalnych, nierafinowanych olejach, orzechach i tłustych rybach morskich.
Regularna aktywność fizyczna jest bardzo cennym wsparciem organizmu w walce z wysokimi trójglicerydami. Wykazano, że ćwiczenia w połączeniu z odpowiednią dietą mogą pomóc obniżyć poziom "złego" cholesterolu (LDL) i unormować gospodarkę lipidową organizmu. WHO, czyli Światowa Organizacja Zdrowia zaleca, aby każdego tygodnia wykonywać od 150 do 300 minut jakiejkolwiek aktywności o umiarkowanej intensywności. Mogą to być spacery, jazda na rowerze, pływanie, spokojny jogging czy też jakiekolwiek inne ćwiczenia, które sprawiają przyjemność.
Osoby z wysokimi trójglicerydami powinny w jak największym stopniu ograniczyć przyjmowanie jakiegokolwiek alkoholu. Wbrew powszechnej opinii jest on wysokokaloryczny - kieliszek czystej wódki to aż 280 kcal, nie wspominając nawet o dodatkowych przekąskach, które często towarzyszą imprezom zakrapianym wysokoprocentowymi trunkami. Nadmiar kalorii odkłada się pod postacią tkanki tłuszczowej, a dodatkowo może się to przyczynić do wzrostu poziomu trójglicerydów we krwi.
Jeśli zmiana stylu życia nie przyniosła oczekiwanego obniżenia poziomu trójglicerydów we krwi, lekarz może zalecić wdrożenie leczenia farmakologicznego. Najskuteczniejszą grupą leków obniżających trójglicerydy są fibraty, które działają poprzez nasilenie rozkładu trójglicerydów w wątrobie. Statyny z kolei skutecznie zmniejszają stężenie cholesterolu, jednak ich efekt na trójglicerydy jest słabszy od fibratów. Będą one więc dobrym wyborem u osób mających problem również z wysokim stężeniem cholesterolu we krwi.
CZYTAJ TAKŻE:
Sprawdź, czy masz zdrowe serce. Zrób test schodów
