Nadciśnienie tętnicze. Poznaj normy ciśnienia i prawidłowy sposób pomiaru
Szacuje się, że jedna na trzy osoby żyjące w Polsce ma nadciśnienie tętnicze. Na całym świecie choruje na nie aż 1,13 miliarda osób. Są to dane alarmujące, ponieważ nadciśnienie znacznie przyspiesza rozwój miażdżycy, a także zwiększa ryzyko zawału serca i udaru mózgu, które są najczęstszymi przyczynami zgonu w Stanach Zjednoczonych i na świecie. Z tego względu niezwykle istotne jest utrzymywanie ciśnienia tętniczego na prawidłowym poziomie. Dowiedz się, jak prawidłowo mierzyć ciśnienie i jakie są normy dla ciśnienia tętniczego.
Zanim przejdziemy do omawiania nadciśnienia tętniczego, zastanówmy się, czym właściwie jest ciśnienie tętnicze. Serce człowieka pompuje krew do naczyń krwionośnych małego i dużego krwiobiegu. Ze względu na to, że składniki odżywcze i tlen zawarty we krwi muszą być dostarczone do wszystkich komórek organizmu, krew musi być wypompowywana z dużą siłą.
Mianem ciśnienia tętniczego określa się nacisk, jaki wywiera krew na naczynia tętnicze w momencie skurczu (wypompowania krwi) i rozkurczu mięśnia sercowego. Podaje się go w milimetrach słupka rtęci - w skrócie mmHg. Wartość ciśnienia tętniczego zależy od kondycji ścian naczyń krwionośnych i objętości krwi krążącej. Może się zmieniać pod wpływem przyspieszenia lub spowolnienia bicia serca, poziomu nawodnienia, stanu zdrowia i wieku.
Idealna wartość ciśnienia skurczowego i rozkurczowego dla osoby dorosłej do 120/80 mmHg. Jednak jeśli twoje ciśnienie ma inną wartość, nie świadczy to od razu, że jest nieprawidłowe. W przedziale ciśnienia skurczowego od 120 do 129 mmHg i rozkurczowego od 80 do 84 mmHg mówi się wciąż o ciśnieniu prawidłowym. Wartości ciśnienia skurczowego 130-139 mmHg i rozkurczowego 85-89 świadczą o występowaniu prawidłowego, jednak wysokiego ciśnienia tętniczego. W przypadku wartości powyżej 140 mmHg ciśnienia skurczowego i powyżej 90 mmHg rozkurczowego mówi się już o nadciśnieniu tętniczym.
Przy interpretacji wartości ciśnienia tętniczego trzeba mieć na uwadze fakt, że w przypadku osób starszych normy są wyższe, głównie ze względu na obecność nasilonych zmian miażdżycowych, co powoduje usztywnienie i spadek elastyczności ścian tętnic. U pacjentów powyżej 80 roku życia docelowo obniża się ciśnienie do wartości poniżej 150 mmHg.
Podwyższone ciśnienie rozpoznaje się wtedy, gdy wartość ciśnienia skurczowego wynosi 140 mmHg i więcej i/lub gdy ciśnienie rozkurczowe jest równe bądź wyższe niż 90 mmHg.
Wyróżnia się trzy stopnie ciężkości nadciśnienia:
Nadciśnienie tętnicze 1. stopnia, kiedy to ciśnienie skurczowe wynosi od 140 do 159 mmHg a ciśnienie rozkurczowe 90 - 99 mmHg;
Nadciśnienie tętnicze 2. stopnia: ciśnienie skurczowe mieści się w granicach od 160 do 179 mmHg a rozkurczowe od 100 - 109 mmHg;
Nadciśnienie tętnicze 3. stopnia rozpoznaje się wtedy, kiedy ciśnienie skurczowe jest równe lub wyższe 180 mmHg a ciśnienie rozkurczowe wynosi 110 mmHg lub więcej.
Bardzo przydatnym badaniem w diagnostyce nadciśnienia tętniczego jest holter ciśnieniowy, który polega na całodobowym monitorowaniu ciśnienia krwi. Urządzenie dokonuje pomiarów co 15 minut, a w nocy co 30 minut, co daje łącznie około 70 pomiarów w ciągu doby. Pozwala to zobrazować, w jaki sposób zmieniają się wartości ciśnienia przez cały dzień i co na nie wpływa - pacjent dodatkowo powinien zapisywać, w jakich godzinach odpoczywał, był aktywny, przyjmował leki i odczuwał nasilony stres. Połączenie tych informacji znacznie ułatwia diagnozę nadciśnienia tętniczego.
Pomiar ciśnienia tętniczego powinien być wykonywany na siedząco, ze stopami swobodnie i stabilnie ułożonymi na podłodze. Na pięć minut przed pomiarem odpocznij i w miarę możliwości zrelaksuj się. Załóż mankiet ciśnieniomierza na lewą rękę i włącz urządzenie. Podczas pomiaru nie wykonuj ruchów ręką ani nie rozmawiaj. Aby pomiar był wiarygodny, nie powinieneś go wykonywać w ciągu 30 minut od wypicia kawy czy zapalenia papierosa, ponieważ może to zawyżyć wynik. Dodatkowo ciśnienia nie powinno się mierzyć od razu po posiłku.
Do pomiaru domowego najlepiej jest używać ciśnieniomierza elektronicznego, który wykazuje się bardzo wysoką dokładnością i jest prosty w użyciu.
Na to pytanie nie ma jednoznacznej odpowiedzi. Jeżeli jesteś dopiero na początkowym etapie diagnozy i leczenia, powinieneś prowadzić tzw. dzienniczek ciśnieniem i wykonywać nawet kilka pomiarów dziennie, co pozwoli określić, w jaki sposób zmieniają się wartości twojego ciśnienia w ciągu dnia. Jeśli już od dłuższego czasu przyjmujesz leki, pomiary wykonuj dwa razy dziennie i dodatkowo wtedy, kiedy gorzej się poczujesz.
Karolina Tarnas
Czytaj także:
Groźne niedoścignienie. Co może oznaczać?
Dieta DASH - ratunek dla nadciśnieniowców
