Niedobór witaminy B12 – niedokrwistość megaloblastyczna
Anemia to stan, w którym liczba czerwonych krwinek w krwi krążącej jest znacznie obniżona lub ilość zawartej w niej hemoglobiny jest niewystarczająca do prawidłowego natlenienia tkanek w organizmie. Jakie daje objawy i jak przebiega leczenie anemii? Czy niedobór czerwonych krwinek może być stanem zagrożenia życia?
Niedokrwistość to stan patologiczny, w którym dochodzi do zbyt małej produkcji krwinek czerwonych (erytrocytów) lub ilość zawartej w nich hemoglobiny jest zbyt mała. Hemoglobina jest białkiem, które wiąże się z tlenem i za pomocą krwi, transportuje go do wszystkich komórek ludzkiego organizmu. Jeśli zatem krwinek czerwonych lub hemoglobiny jest zbyt mało, narządy wewnętrzne nie otrzymują dostatecznej ilości tlenu, co prowadzi do niedotlenienia całego organizmu. Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) zdefiniowała, jaka powinna być prawidłowa zawartość hemoglobiny w krwinkach czerwonych:
- 11g/dl dzieci w wieku od 6 miesięcy do 6 lat,
- 12g/dl dzieci w wieku 6 - 14 lat,
- 13g/dl mężczyźni,
- 12g/dl kobiety,
- 11g/dl kobiety w ciąży.
W sytuacji, kiedy wartości te są zaniżone dla danej grupy, należy rozpocząć kontrolowanie morfologii krwi, celem wykluczenia lub rozpoczęcia leczenia anemii.
Zbyt niska liczba erytrocytów, mała ilość hemoglobiny, niezdolność do transportowania tlenu w organizmie, może mieć kilka przyczyn. Wyróżnia się następujące rodzaje anemii:
- anemia z niedoboru żelaza - najczęściej występuje u kobiet, stanowi ponad 80 proc. Wszystkich przypadków niedokrwistości, spowodowana jest niedoborami w diecie,
- anemia megaloblastyczna - spowodowana jest niedoborem witaminy B12 lub/i kwasu foliowego, w której dochodzi do zmian w budowie DNA, co skutkuje zaburzeniami ze strony tkanek,
- anemia pokrwotoczna - występuje wskutek utraty dużej ilości krwi,
- anemia syderoblastyczna - pojawia się na skutek wrodzonych lub nabytych zaburzeń produkcji hemu,
- anemia hemolityczna - spowodowana jest zbyt szybkim niszczeniem krwinek czerwonych,
- anemia aplastyczna - występuje z powodu niewydolności szpiku kostnego.
Niedokrwistość, która pojawia się na skutek niedoboru kwasu foliowego i witaminy B12, prowadzi do zaburzeń funkcjonowania narządów wewnętrznych oraz układu nerwowego. Dzienne minimalne zapotrzebowanie na witaminę B12 wynosi średnio 2,5 µg. Niedobór tej witaminy może być efektem zaburzenia wchłania z przewodu pokarmowego, spowodowanego przewlekłym zapaleniem błony śluzowej żołądka, przewlekłym zapaleniem trzustki, niedożywieniem czy alkoholizmem.
Przy niedoborach witaminowych, pierwszym objawem anemii, mogą być bóle brzucha, nudności, zaparcia lub biegunka. Chory zauważa również nagły spadek masy ciała oraz zaburzenia smaku. Język osoby z anemią może być powiększony, czerwony i dawać uczucie pieczenia. Objawy te występują u 50 proc. chorych.
Witamina B12 bierze udział w tworzeniu osłonek mielinowych w komórkach nerwowych. Jej niedobór daje wiele objawów ze strony układu nerwowego. Do najczęściej występujących zalicza się: uczucie przechodzenia prądu wzdłuż kręgosłupa, drętwienie rąk i nóg, kłucie w opuszkach palców, zmienność nastroju, nietrzymanie moczu oraz niestabilny chód.
Mogą wystąpić również zaburzenia pamięci, wahania nastroju, przedwczesny zespół otępienny czy nawet urojenia.
W niedoborze witaminy B12 skóra staje się zażółcona, włosy zaczynają siwieć, może pojawić się nabyte bielactwo, a w niektórych przypadkach plamica małopłytkowa (charakteryzuje się krwawymi wybroczynami na ciele).
Aby potwierdzić anemię, należy wykonać morfologię krwi obwodowej oraz określić stężenie kwasu foliowego w osoczu. Badaniem pomocniczym jest również gastroskopia, która ma na celu wykluczyć celiakię lub zmiany zapalne w błonie śluzowej żołądka.
Niedokrwistość z niedoboru witaminy B12 jest całkowicie odwracalna, bez dalszych powikłań, jeśli diagnoza zostanie postawiona w krótkim czasie i wprowadzone zostanie leczenie farmakologiczne. Polega ono na podaniu witaminy B12 w iniekcjach domięśniowych przez dwa tygodnie. Lekarz może podjąć również decyzję o dodatkowej suplementacji, trwającej kilka miesięcy lub nawet do końca życia, w dawkach zmniejszonych i podawanych doustnie. Już po kilku dniach od wprowadzonego leczenia, zauważalna jest poprawa wyników morfologii oraz polepszenie stanu chorego. Długotrwały niedobór witaminy B12 i nieleczona anemia sprzyja rozwojowi miażdżycy i zakrzepicy.
Aby zapobiec niedoborom witaminy B12, należy pamiętać o zdrowej i zbilansowanej diecie. Największa jej zawartość znajduje się w podrobach: wątrobie i nerkach. Źródłem tej witaminy są też: mleko, sery twarogowe oraz jajka. Ten istotny składnik znajdziemy również w wołowinie, wieprzowinie oraz w mięsie indyczym.
CZYTAJ TAKŻE:
Na jakie choroby jesteś narażony z tą grupą krwi?
