Nie tylko choroba Alzheimera. Jakie choroby mogą dawać problemy z pamięcią?
Zaburzenia pamięci to częsty objaw, który skłania do wizyty u lekarza. Zwykle dotykają osób w starszym wieku, jednak mogą ich doświadczać również osoby młode. Najbardziej znaną i najczęstszą przyczyną problemów z pamięcią jest choroba Alzheimera, jednak mogą one wynikać również z wielu innych schorzeń. Co może być przyczyną zapominania i zaburzeń pamięci? Wyjaśniamy.
Choroba Alzheimera jest najczęstszą, nieodwracalną i prowadzącą do śmierci przyczyną demencji. Jest odpowiedzialna za ok. 60-65 proc. jej przypadków. Na początku choroba upośledza przede wszystkim pamięć krótkotrwałą, której zadaniem jest zapamiętywanie nowych faktów i aktualnych wydarzeń. Chory zaczyna mieć problem z przypominaniem słów i nazw codziennych przedmiotów, imion czy własnego adresu. Zaburzone może również zostać pisanie, ubieranie się czy inne złożone czynności.
Wraz z postępem choroby dochodzi do całkowitej utraty m.in. zdolności nazywania (anomii), pisania czy zmiany osobowości. W końcu chory nie jest w stanie wykonywać samodzielnie podstawowych czynności, pojawia się nietrzymanie moczu i ostatecznie z powodu osłabienia mięśni nie jest w stanie wstać z łóżka. Leki stosowane w terapii choroby Alzheimera mogą przynieść ulgę w objawach, jednak niestety nie spowalniają postępu choroby.
Otępienie naczyniopochodne to choroba, którą można nazwać efektem chorób cywilizacyjnych - nadciśnienia tętniczego, cukrzycy, zaburzeń lipidowych, miażdżycy i chorób serca. Choroby te nieodpowiednio leczone przyczyniają się do zmian w naczyniach zaopatrujących mózg w krew, co może prowadzić do jego niedotlenienia i w efekcie pojawienia się objawów otępienia. W jego przebiegu na pierwszy plan wysuwają się problemy z planowaniem i wykonywaniem codziennych, złożonych czynności, a nie tak jak w chorobie Alzheimera problemy z pamięcią. Chory ma trudności z korzystaniem z telefonu, zarządzaniem finansami, przyjmowaniem leków czy też poruszaniem się środkami transportu. Problemy z pamięcią pojawiają się zwykle później, na dalszych etapach choroby.
Niestety możliwości leczenia otępienia naczyniopochodnego pozostają obecnie bardzo ograniczone. Choroba ma charakter postępujący, a dodatkowo nie ma twardych dowodów na to, aby leki stosowane w chorobie Alzheimera były skuteczne również u tych pacjentów. Dlatego jedyną metodą leczenia jest profilaktyka udaru mózgu, czyli utrzymywanie odpowiedniej diety i aktywności fizycznej oraz zaprzestanie palenia papierosów.
Depresja może przyczyniać się do pojawienia się problemów z pamięcią na kilka różnych sposobów. Wiele osób z depresją doświadcza bezsenności oraz trudności z koncentracją, które same w sobie mogą przekładać się na problemy w nauce. Charakterystyczne jest również to, że osobom z depresją często łatwiej jest przypomnieć sobie złe i bolesne doświadczenia ze swojego życia, natomiast te pozytywne zdecydowanie trudniej. Obecnie nie do końca wiadomo, co jest tego przyczyną. Podejrzewa się, że głównym czynnikiem sprawczym jest stres emocjonalny. Zaburza on produkcję neuroprzekaźników (w szczególności dopaminy) i upośledza powstawanie nowych neuronów w obszarach mózgu odpowiedzialnych za pamięć, przede wszystkim w hipokampie.
Najważniejsze w leczeniu problemów z pamięcią w przebiegu depresji jest złagodzenie objawów choroby. Można to osiągnąć dzięki m.in. lekom przeciwdepresyjnym i psychoterapii.
Niedoczynność tarczycy to kolejna choroba, której często towarzyszą problemy z pamięcią. Chorzy oprócz przewlekłego zmęczenia, uczucia zimna, problemów jelitowych, przybierania na wadze i bólów mięśniowo-stawowych skarżą się również na częste zapominanie, spowolnienie myśli, uczucie "mgły mózgowej" i problemy z koncentracją. Podejrzewa się, że te objawy związane są z wpływem niedoboru hormonów tarczycy na hipokamp, który - jak już wcześniej wspomniano - pełni ważną rolę w procesie zapamiętywania informacji.
Jedno z badań wykazało, że ta struktura mózgu u osób z niedoczynnością tarczycy jest o ok. 12 proc. mniejsza w porównaniu do hipokampa osób zdrowych. Leczenie problemów z pamięcią w przebiegu tej choroby polega na przyjmowaniu hormonów tarczycy, które pozwalają uzupełnić i złagodzić skutki ich niedoboru w organizmie.
Napady padaczkowe również mogą być przyczyną problemów z pamięcią, często u osób młodych. Jest to powszechny objaw w szczególności u pacjentów z padaczką skroniową. Dzieje się tak, ponieważ w tym typie padaczki ognisko padaczkowe znajduje się w obrębie płata skroniowego. Jest to obszar mózgu, gdzie znajdują się ośrodki odpowiedzialne za pamięć. Upośledzenie pamięci w padaczce może być zarówno związane z napadem, jak i nie. Chorzy mogą mieć problemy z pamięcią krótkotrwałą i długotrwałą. Charakterystyczne jest tzw. "przyspieszone długotrwałe zapominanie", które objawia się tym, że nowo wytworzone wspomnienia po upływie kilku dni lub tygodni zaczynają zanikać.
Choroba Parkinsona to choroba zwyrodnieniowa ośrodkowego układu nerwowego, w której dochodzi do postępującej utraty komórek nerwowych wytwarzających dopaminę w istocie czarnej. Niedobór dopaminy wywołuje wiele uciążliwych objawów, w tym sztywność mięśni, spowolnienie i zubożenie ruchów, brak balansowania kończynami górnymi w trakcie chodzenia i drżenie spoczynkowe.
W przebiegu choroby mogą pojawić się problemy z pamięcią, zarówno z zapamiętywaniem nowych informacji, jak i przypominaniem tych wcześniej przyswojonych. Niestety choroba Parkinsona jest chorobą postępującą i nieuleczalną, możliwe jest jednak łagodzenie objawów choroby przy pomocy leków bądź zabiegów neurochirurgicznych.
CZYTAJ TAKŻE:
Dokucza ci rozkojarzenie i problemy z koncentracją? To może być covid lub borelioza
